گفت و گوی حزب الله و المستقبل؛ همكاری در اوج اختلاف

گفت و گوهای حزب الله و جریان المستقبل كه به عنوان پیش قراولان 2 جریان اصلی سیاسی در لبنان (8 و 14 مارس) شناخته می شوند، از حدود 2 سال پیش آغاز شد.
تاكنون 41 نشست بین دو طرف برگزار شده است. در این گفت و گوها افراد شاخصی از دو گروه شركت دارند.
«نادر الحریری» مشاور و رئیس دفتر«سعد الحریری» رئیس حزب جریان المستقبل و نخست وزیر لبنان،«نهاد المشنوق» وزیر كشور لبنان و «سمیر الجسر» از فراكسیون المستقبل در مجلس لبنان معمولا از طرف این حزب در گفت وگوی با حزب الله شركت می كنند و «حسین الخلیل» معاون سیاسی «سید حسن نصرالله » دبیركل حزب الله نیز به همراه «حسین الحاج حسن» وزیر صنعت لبنان و «حسن فضل الله» از فراكسیون حزب الله (وفاداری به مقاومت) در مجلس از طرف این حزب پشت میز گفت وگوها می نشینند.

**كنترل اختلاف ها؛ حركت به سوی همكاری
حزب الله و المستقبل را شاید در وهله اول با اختلاف های سیاسی شان شناخته شوند. اما این 2 گروه در اوج اختلاف ها توانسته اند در موضوعات مشخصی با هم گفت و گو داشته باشند.
وجود این كانال ارتباطی باعث شد تا آنها بتوانند اولا مانع از شدت یافتن اختلاف هایشان شوند و ثانیا در موارد مهمی زمینه های همكاری را با هم فراهم كنند.
اهمیت این گفت و گوها در این است كه توانسته یك مكانیسم مناسبی را برای جلوگیری از ورود لبنان به ورطه تنش های طایفه ای كه امروز در منطقه اوج گرفته، فراهم كند.
روزنامه «النهار» چاپ بیروت در شماره اخیر خود درباره فواید این گفت و گوها نوشت: این گفت و گوها اولا ارتباط بین 2 گروه را كه بر سر بقا و سیطره با یكدیگر دچار نزاع هستند حفظ كرد بی آنكه بتواند در رویكرد سیاسی آنها در موضوعات مورد اختلاف تغییری ایجاد كند. از طرفی دیگر توانست ضمن فرونشاندن التهاب و صیانت از مصالحه داخلی، كشور را از تهدید فتنه مذهبی در امان نگه دارد. ادامه گفت و گوها نشانه این بود كه آنها تصمیم راسخی برای ادامه این مسیر دارند.

**زمینه های مشترك همكاری
حزب الله و جریان المستقبل در موضوعاتی همچون سلاح حزب الله و حضور این گروه در سوریه با هم اختلاف نظر دارند. المستقبل در حالی مخالف سلاح حزب الله است كه این گروه معتقد است سلاح مقاومت در خدمت حفاظت از تمامیت ارضی لبنان در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی و جلوگیری از نفوذ گروه های تكفیری به داخل لبنان است.
در موضوع سوریه نیز حزب الله هدف از حضور نیروهایش را مبارزه با گروه های تكفیری اعلام كرده است؛ چیزی كه البته المستقبل با آن مخالف است.
اما این همه ماجرا نیست. دو طرف در حال حاضر در موضوعاتی همچون روند تشكیل دولت، ضرورت به نتیجه رسیدن قانون انتخابات و فعال شدن نهادهای اداری و امور اجرایی كشور با هم اشتراك نظرهای مهمی دارند. در موضوع اجماع بر سر ریاست جمهوری «میشل عون» و در ادامه معرفی «سعد الحریری» به عنوان نخست وزیر این همكاری به وضوح دیده شد.
النهار یكی از موضوعاتی را كه دو طرف تلاش می كنند به نگاه مشتركی برسند قانون انتخابات می داند. چرا كه هر دو گروه منافع مشتركی نسبت به این موضوع دارند.
این روزنامه می نویسد: جریان المستقبل در قضیه قانون انتخابات و در یك موضع چشمگیر، به طور تدریجی از مخالفت كامل با قانون نسبی تا اتخاذ رویكرد مثبت نسبت به آن تغییر موضع داد. همزمان با آغاز شمارش معكوس برای پایان مهلت دو تا سه هفته ای تعیین شده از سوی رئیس مجلس برای توافق بر سر قانون جدید، این موضع گیری در محافل وابسته به حزب المستقبل رفته رفته حالت علنی به خود گرفته است.
به نوشته النهار، این تغییر تدریجی از خلاء ناشی نمی شود و نیز صرفا زائیده رویدادهای دقیقه نود یا نتیجه بحث ها و رایزنی های مقدماتی برای رسیدن به توافق بر روی قانون جدید نیست. اولین دلیل المستقبلی ها برای پذیرش این مساله، نگرانی این حزب از به وجود آمدن خلاء در نهاد قانونی است و همین مساله آنها را وادار كرده تا مشكلات و خطرهای قانون نسبی برای حضور موثر این حزب در پارلمان را مورد بررسی قرار دهند.
النهار در ادامه نوشت: این ترس و نگرانی حزب المستقبل به نوعی در حزب الله نیز وجود دارد. در قضیه خالی ماندن منصب ریاست جمهوری اوضاع به گونه دیگری بود و چنین نگرانی احساس نمی شد اما در قضیه قانون انتخابات، مساله پیش از آنكه به قانونگذاری ربط داشته باشد مربوط به حجم و سطح حضور هركدام از احزاب در پارلمان است. در بیانیه اخیر گفت و گوهای دوجانبه بین المستقبل و ائتلاف شیعی (حزب الله و جنبش امل) كه چند روز پیش منتشر شد به روشنی درباره این خلاء ابراز نگرانی شده و «خلاء در مجلس را منجر به بروز تبعات خطرناكی بر اوضاع» دانسته بود. این بیانیه همچنین از همه گروه ها خواست تا به رایزنی ها تا دستیابی به قانون انتخابات جدید ادامه دهند.
یكی دیگر از موضوعاتی كه به نظر می رسد دو طرف دارای مواضع مشابهی باشند بحث بر سر امورات جاری و معیشتی است. به نوشته النهار، این گفت و گوها از بحث درباره اوضاع امنیتی به مسائلی همچون «مسائل مالی و معیشتی و لزوم شركت احزاب و گروه های سیاسی در بحث های آرام و ضابطه مند به منظور دستیابی به راه حل هایی برای جلوگیری از آسیب دیدن افراد كم درآمد و نیز كمك به دولت برای انجام مسئولیت های محوله» كشیده شده است. این مساله در شرایطی اتفاق می افتد كه جای گفت و گوهای ملی در لبنان خالی است و گفت و گوی دو جانبه (شیعه و سنی) بدون تاثیر پذیری از آتش شعله ور شده در محیط پیرامونی و كشورهای منطقه همچنان ادامه دارد كه به نوبه خود قابل توجه است.
از همان آغاز جلسات گفت و گو در اواخر دسامبر 2014 (دی 93)، بندهای مورد بحث در این گفت و گوها كامل مشخص بود. در شرایطی كه منطقه گرفتار آتش فتنه مذهبی و تروریسم و توسعه طلبی گروه های افراطی بود، 5 محور برای گفت و گوهای دو طرف تعیین شد: كاهش التهاب مذهبی، مبارزه با تروریسم تكفیری، انتخابات ریاست جمهوری، قانون انتخابات و آغاز به كار مجدد نهادهای قانونی كشور.
به این ترتیب دو طرف گفت و گوها با اعلام بندهای گفتگوها، موضوعات یاد شده را در 41 جلسه به بحث و بررسی گذاشتند و این جلسات كه تازه ترین جلسه چند روز پیش برگزار شد تا كنون ادامه دارد.
در اولین جلسه از گفت و گوها تاكید شد كه با هدف «ایجاد آرایش سیاسی جدید در بعد داخلی انجام می گیرد و قصد مقابله با هیچ كس یا فشار بر هیچ یك از گروه های سیاسی در مسائل قانونی را ندارد بلكه درصدد كمك برای ایجاد تفاهم بین لبنانی هاست.»
خاورم*390* 2054
انتشاردهنده: محمد خواجوئی