مطبوعات كشور به طور روزانه مهمترین و برجسته ترین رخدادهای داخلی و خارجی را پوشش می دهند. این در حالی است كه بخش زیادی از خبرها، یادداشت ها، گزارش ها، گفت و گوها و ... به انعكاس شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه اختصاص می یابد؛ موضوعی كه توجه ویژه به آن اهمیتی فزاینده دارد.

گروه اطلاع رسانی ایرنا در گزارش پیش رو تلاش كرده است با رصد روزنامه های صبح دوشنبه ایران، مهمترین محورهای اجتماعی- فرهنگی روزنامه ها را بازتاب دهد.

** ایران در فراق یار و همپای دیرین امام
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام روز گذشته در 82 سالگی و بر اثر ایست قلبی در بیمارستان شهدای تجریش دارفانی را وداع گفت و ایران را در سوگی ناگهانی فرو برد. اهمیت این موضوع باعث شد تا روزنامه های امروز در گزارش ها و یادداشت هایی به زندگینامه این یار دیرین انقلاب بپردازند و ویژگی های شخصیتی ایشان را برجسته كنند.

روزنامه «ابتكار» در گزارشی با درج عنوان «آیت‌الله هاشمی، آغاز تا انجام»، می نویسد: شب گذشته خبر درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بر روی خروجی خبرگزاری‌های مختلف كشور درج شد. خبری كه اصحاب سیاست، رسانه و آحاد جامعه را بهت‌زده كرد. این یار دیرین امام و رهبری، سابقه‌ای طولانی و سترگ در عرصه انقلاب اسلامی داشت. او كه هم در راه انقلاب تلاش‌های فراوانی كرده بود و هم در بزنگاه‌های و پیچ‌های خطرناك، نظام را از بحران‌هایی جدی نجات داده بود. آیت الله علی اكبر هاشمی رفسنجانی در سوم شهریور ماه سال 1313 در روستای بهرمان شهرستان رفسنجان و در خانواده‌ای نسبتاً ثروتمند به دنیا آمد. او یكی از 9 فرزند میرزاعلی هاشمی بهرمانی و ماه‌ بی‌بی صفریان بود.

در ادامه این گزارش كه به قلم علیرضا صدقی نگاشته شد، آمده است: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی از اعضای موثر و برجسته شورای انقلاب بوده و سپس فعالیت‌های خود را در عرصه‌های گوناگون پیگیری كرد، او طی چهار دهه حضور در عرصه مدیریت كلان كشور مشاغلی نظیر عضویت در حزب جمهوری، سرپرستی وزارت كشور، ریاست نخستین مجلس شورای اسلامی، امامت جمعه موقت تهران، جانشینی فرماندهی كل قوا، نیابت ریاست مجلس خبرگان رهبری، دو دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران، ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی و ریاست شورای عالی امنیت ملی بر عهده داشت. ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام آخرین حضور او در عرصه سیاست كشور بود.

روزنامه «فرهیختگان » در گزارشی با عنوان «برسان سلام ما را»، آورد: آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی سوم شهریور 1313 در روستای بهرمان، یكی از دهات قدیمی نوق – از جلگه‌های رفسنجان- متولد شد تا روستای یاقوت سرخ، میزبان یكی از نزدیك‌ترین یاران رهبر كبیر انقلاب باشد. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در كتاب خاطراتش نوشته بود كه نام‌خانوادگی هاشمی برای خانواده‌شان با آنكه سید نبودند، به این دلیل انتخاب شد كه نام جد پدری او حاج هاشم بوده است؛ خانواده‌ای كه در سرتاسر منطقه املاك و امكانات زیادی داشتند.

در این گزارش می خوانیم: پدرش تحصیلات حوزوی داشت و به دلیل فشارهایی كه دوره پهلوی روی خانواده‌های متدین بود در روستا زندگی می‌كردند، روستایی كه هاشمی‌ها از دیرباز تاكنون مردم مورد اطمینان آن دیار بودند. 14 ساله بود كه مكتب‌خانه روستا جوابگوی نیازش نبود از همین رو خیلی زود به قم مهاجرت كرد. به حوزه علمیه این شهر رفت تا در سال‌های تحصیل از امام‌خمینی(ره)، بروجردی، نجفی‌مرعشی، گلپایگانی، علامه‌طباطبایی و... بیاموزد. تلمذ نزد برجسته‌ترین استادان علوم دینی او را آماده كرد تا لباس روحانیت به تن كند و آماده همراهی شود، همراهی با خمینی كبیر كه از حوزه‌های علمیه به رهبر جمهوری اسلامی تبدیل شد.

روزنامه «اعتماد» در یادداشتی با انتشار عنوان «هاشمی و انقلاب، جنگ، سازندگی و اصلاحات»، می نویسد: نام هاشمی‌رفسنجانی با فرازهای تاریخ معاصر و به‌ویژه نیم قرن اخیر ایران در هم تنیده است؛ نامی كه در مهم‌ترین حوادث ٥٠ سال اخیر نقش محوری داشته است، نقشی كه بی‌بدیل و تاریخ‌ساز بوده است و بی‌جهت نیست كه نام او را در راستای نام‌های تاریخ ساز دیگر چون امیركبیر قرار می‌دهند.

در ادامه این یادداشت كه به قلم الیاس حضرتی نماینده مجلس به چاپ رسید، آمده است: در انقلاب یكی از درخشان‌ترین نام‌های پس از حضرت امام با نقشی بی‌بدیل هاشمی بوده و كافی است نگاهی به روزنگار تاریخ بیندازیم تا در برگ‌های سبز و سربلند آن از آغاز مبارزات علیه استبداد پهلوی این ادعا با هزاران سند و مدرك به اثبات برسد. نقش هاشمی‌رفسنجانی در مبارزه پیش از انقلاب و استقرار نظام خلاصه نمی‌شود. او در تثبیت نظام در بحرانی‌ترین دوران یعنی هشت سال جنگ در جایگاه فرماندهی جنگ و ریاست‌ قوه مقننه چنان سرنوشت‌ساز بود كه نظام و كشور امروزی را بدون نقش مدبرانه او نمی‌شود تصور كرد.

روزنامه «جام جم» در یادداشتی با عنوان «شخصیتی شجاع و مدیری توانمند»، می نویسد: حضرت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی شخصیتی بود كه از سال 1337 با ساواك و رژیم شاهنشاهی به مبارزه برخاست و با نهضت همراه شد و تا آخرین لحظه‌‌های حیات در راه انقلاب اسلامی خدمت كرد. ایشان از لحاظ شخصیت فردی نیز واقعا خودساختگی و توجه ایشان به معنویت زبانزد بود. من از آیت‌الله یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در دوره‌ای كه ایشان نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی بود و هشت سال با آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی - كه رئیس مجلس بود - كار كرده بود، شنیدم كه فرمودند: در تمام این مدت در افعال آقای هاشمی‌رفسنجانی دقت كردم و خلاف عدالت از ایشان ندیدم.

در ادامه این یادداشت كه به قلم علی آقامحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نوشته شد، می خوانیم: آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی اگر موضوعی را تشخیص می‌داد در حد همان موضوع، آن را دنبال می‌كرد و نه بیشتر؛ در مواردی هم كه با كسی اختلاف نظر داشت تا آنجا كه حق خودش می‌دانست، سعی می‌كرد نظرش را اعمال كند ولی به هیچ وجه برای خودش حق اضافه‌ای قائل نبود و سعی نمی‌كرد اجحاف كند. در مورد مقام معظم رهبری نیز تا آخرین لحظه مقید به ولایت فقیه بود و خودش را رهرو می‌دانست و این را بارها اعلام كرد و در مواردی كه نظر قاطع رهبری وجود داشت، تبعیت ایشان كامل بود.

** سالروز وفات حضرت معصومه(س)، بانوی شفاعت و كرامت
فرارسیدن سالروز وفات حضرت معصومه(س) موضوعی بود كه سبب شد، روزنامه های امروز در گزارش ها و یادداشت هایی به آن بپردازند.

روزنامه «حمایت» با درج گفت وگویی با عنوان «ولایتمداری حضرت معصومه(س) درس بزرگی است كه به آن نیاز داریم»، به نقل از حجت‌الاسلام‌والمسلمین عزت‌الله واعظی استاد دانشگاه، محقق، پژوهشگر و كارشناس مذهبی، نوشت: مناقب و فضایل حضرت فاطمه‌معصومه (س) بی‌شمار است كه از باب نمونه می‌توان به شرافت خانوادگی، علم لدنی، مقام عصمت و مقام شفاعت آن حضرت اشاره كرد. در رابطه با شرافت خانوادگی آن بزرگوار، باید گفت كه یكی از عالی‌ترین فضایل حضرت انتساب ایشان به بنیان وحی ، رسالت و امامت است.

در ادامه این گفت وگو می خوانیم: طبیعی است هم از دانش ، علم و گسترده ایشان و هم از سیره عملی و رفتاری آن حضرت می‌توان درس‌ها گرفت. نكته تأمل‌برانگیزی است كه ایشان در سن 6سالگی دارای دانش وسیع و مقام محدثه بودن یا پیروی از مقام ولایت هستند. اگرچه امام هشتم(ع) برادر اوست اما بر ما پوشیده نیست كه امام زمان او نیز است و این ولایتمداری درس بزرگی است كه امروز همه به آن نیاز داریم.

روزنامه «سیاست روز» در گزارشی با عنوان«حضرت معصومه(س) حضرت زینب(س) ثاني»، می نویسد: در واقع در سال ۲۰۱ هـ ق. یك سال پس از سفر تبعیدگونه حضرت رضا(ع) به «مرو» حضرت فاطمه معصومه(س) همراه عده‌ای از برادران خود براي دیدار برادر و انجام رسالتي كه برعهده داشتند تجدید عهد با امام زمان خویش راهي دیار غربت شد. در طول راه به شهر ساوه رسیدند، ولي از آن جا كه در آن زمان عده‌ای از اهالي از مخالفان اهل‌بیت بودند، با مأموران حكومتي همراهي نموده و با همراهان حضرت وارد نبرد و جنگ شدند و عده‌ای از همراهان حضرت در این حادثه غم‌انگیز به شهادت رسیدند. حضرت در حالي كه از غم و حزن بسیار، بیمار شده بود، با احساس ناامني در شهر ساوه فرمود: مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم كه فرمود: «شهر قم مركز شیعیان ماست.» سپس حضرت به طرف قم حركت نمود.

در ادامه این گزارش كه به قلم زهرا خراسانی منتشر شد، آمده است: آري، آن حضرت كه می‌رفت زینب‌وار با سفر پربركتش سند گویایي بر حقانیت امامت رهبران راستین و افشاگر چهره نفاق و تزویر مأموني باشد و همانند قهرمان كربلا پیام آور خون سرخ برادري باشد كه این بار مزدورانه به قتلگاه «بني‌عباس» برده می‌شد، ناگاه تقدیر الهي بر این قرار گرفت كه مرقد آن بزرگوار حامي خط ولایت و امامت قرار گیرد و براي همیشه تاریخ فریادگر مبارزه با ظلم و بی‌عدالتي ستم‌پیشگان دوران و الهام‌بخش پیروان راستین تشیع علوي در طول قرون و اعصار باشد.

روزنامه «آرمان» در گزارشی با عنوان «نگاهی به زندگانی كریمه اهل بیت(س)»، نوشت: یك سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه(س) به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت به همراه عده‌ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حركت كرد و در هر شهر و محلی كه رسیدند مورد استقبال مردم قرار گرفتند.اینجا بود كه آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب(س) پیام مظلومیت و غربت برادر گرامیشان را به مردم مومن و مسلمان می‌رساندند.

در ادامه این گزارش می خوانیم: بدین جهت تا كاروان حضرت به شهر ساوه رسید عده‌ای از مخالفان اهل‌بیت (ع)كه از پشتیبانی ماموران حكومت برخوردار بودند، سر راه ایشان قرار گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریبا همه مردان كاروان به شهادت رسیدند، حتی بنابر نقلی حضرت معصومه (س) را نیز مسموم‌ كردند.حضرت فاطمه معصومه(س) بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا بیمار شدند و چون دیگر امكان ادامه راه به طرف خراسان نبود قصد شهر قم را كردند.

روزنامه «خراسان» در گزارشی با عنوان «حضرت معصومه(س)؛ وادی به وادی،در پی برادر»، می نویسد: مورخان برآنند كه رسیدن خبر سخت‌گیری مأمون بر امام رضا(ع)، باعث شد خواهر بزرگوارش، حضرت معصومه(س)، مانند تعداد دیگری از برادران امام هشتم(ع)، از مدینه به سوی مرو هجرت كند. درباره وقایعی كه طی این مهاجرت‌ها روی داده است، اطلاعات كاملی در دست نیست و آنچه درباره سفر حضرت معصومه(س) نیز در منابع تاریخی وجود دارد، به طور عمده در باره نحوه ورود ایشان به قم و رحلت آن حضرت در این شهر است.

در ادامه این گزارش آمده است: درباره زیارت این بانوی عالی‌مقام، روایات فراوانی از ائمه(ع) نقل شده‌است. «علامه مجلسی» در جلد 48 كتاب «بحارالانوار» روایتی را به نقل از «شیخ صدوق» در كتاب «ثواب الاعمال» و «العیون» ذكر كرده است كه:«از امام ابوالحسن‌الرضا(ع) درباره [مقام] خواهرش، فاطمه، دختر موسی بن جعفر(ع) پرسیدند. فرمود: هركس او را زیارت كند، جایگاه او بهشت است.»

** پیامدهای جسمی و روانی آلودگی هوا
یكی از مهم ترین مشكلات كلانشهرها، حجم بالای خودروهاست كه آلاینده های خطرناكی مثل سرب تولید می كنند كه این ذرات معلق در هوا به دلیل نبود شرایط جوی مناسب برای جابه جایی به ویژه در فصل زمستان، درون شهرها باقی می ماند و آسیب های جدی را متوجه سلامت روحی و روانی شهروندان می كند. اهمیت این موضوع باعث شد كه روزنامه های امروز در گزارش ها و یادداشت هایی این مقوله را بازتاب دهند.

روزنامه «اعتماد» با درج گزارشی با عنوان «داستان تكراری آلودگی هوا و بازی با جان مردم»، می نویسد: براساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی افزایش آلاینده‌ها در شهرهای صنعتی به ویژه تبریز، تهران، كرج، اصفهان، اراك و مشهد تا سه‌شنبه ادامه دارد. استمرار آلودگی در پایتخت، ‌آمبولانس‌ها را به میادین اصلی شهر كشاند. به گفته مركز اورژانس تهران، آمبولانس‌های اورژانس در ٦ میدان اصلی و پر تردد شهر تهران مستقر شده‌اند.

در ادامه این گزارش آمده است: معصومه ابتكار رییس سازمان محیط زیست هم با اشاره به تعطیلات زمستانی پیشنهاد شده برای مدارس، ‌تصمیم نهایی را برعهده آموزش و پرورش دانست و گفت: درباره طرح تعطیلی مدارس در فصل زمستان و روزهای آلوده هوا مذاكراتی با آموزش و پرورش صورت گرفته و پیشنهادهایی از سوی ما ارایه شده است كه یكی از این پیشنهادها، انتقال بخشی از تعطیلات تابستانی به فصل سرد سال و زمان سكون و آلودگی هوا بود.

روزنامه «آرمان» در گزارشی با عنوان «ردپای آلودگی هوا در آلزایمر» آورد: آنچه بیشتر در مورد تاثیرات مخرب آلودگی هوا به ذهن خطور می‌كند، تاثیرات جسمی آن مثل آسم و انواع سرطان است، درحالی كه پژوهش‌ها نشان می‌دهد تاثیر این آلودگی بر عملكرد مغز، باعث خستگی، بیش‌فعالی كودكان، سردرد و پایین‌ آمدن آستانه تحمل می‌شود. مادران باردار و كودكانی كه بیش‌فعالی دارند، بیش از سایر افراد در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا هستند. همچنین تحقیقات جدید نشان از رابطه آلودگی هوا با آلزایمر دارد.

در ادامه این گزارش كه به قلم رامین علیزاده به چاپ رسید، می خوانیم: شاید در نگاه اول تصور كنیم آلودگی‌های زیست محیطی تنها سلامت جسم را تهدید می‌كند و تنها عوارضش، مشكلات تنفسی است، اما به عقیده روانشناسان، آلودگی هوا تنها ریه انسان را هدف نمی‌گیرد، بلكه در ایجاد افسردگی، پرخاشگری، خواب آلودگی، بیش‌فعالی كودكان و دیگر اختلالات روانی نیز موثر است.

یك پژوهش جدید از كشف نانوذرات آلودگی هوا به مقدار فراوان در مغز انسان پرده برداشته است. تشخیص ذرات مگنتیت آلودگی هوا در بافت مغز ۳۷ نفر، با توجه به تحقیقات اخیر كه نشان‌دهنده ارتباط میان این ذرات با ابتلا به بیماری آلزایمز هستند، نگرانی‌ها را درباره آلودگی‌های زیست‌محیطی افزایش داده است. به گزارش گاردین، پروفسور باربارا ماهر، استاد دانشگاه لنكستر و مسئول این تحقیق جدید، نوشت: «این یك یافته كشف شده است. آنچه امروز باید آغاز كنیم، یك آزمایش تازه روی این موضوع به عنوان یك عامل خطر بالقوه زیست‌ محیطی در ابتلا به آلزایمر است.»

روزنامه «آرمان» در یادداشتی با عنوان «آلودگی بلای جان آموزش»، می نویسد: گویا «ابر و باد و مه و خورشید و فلك» و همچنین آلودگی هوا، همگی دست به دست همه داده اند تا دانش‌آموزان ایران را از یك آموزش خوب محروم كنند. آلودگی هوا، چه به تعطیل شدن مدرسه‌ها بینجامد چه نینجامد، آسیب خودش را به آموزش می‌زند. دیروز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت، اما از قبل پیش‌بینی شد كه به‌دلیل پایداری هوا، این وضع دیری نمی‌پاید و یكشنبه و دوشنبه هوا در این شهرها برای تمامی گروه‌ها ناسالم خواهد بود.

در ادامه این یادداشت كه به قلم مهدی بهلولی عضو كانون صنفی معلمان استان تهران نوشته شد، آمده است: اگر مدرسه‌ها تعطیل شوند كه هیچ، زمان آموزش از دست رفته است و اگر هم تعطیل نشوند كیفیت آموزش افت می‌كند، چرا كه آلودگی هوا بر جسم و جان دانش‌آموزان و آموزگاران اثر منفی می‌گذارد و تمركز درست و حسابی آنان را از بین می‌برد.

روزنامه «همشهری» در گزارشی با عنوان «دوسوم زمستان در آلودگی هوا گذشت»، می نویسد: جدیدترین موج آلودگی هوا از ابتدای هفته جاری تهران و ۷كلانشهر كشور را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.

در ادامه می خوانیم: در عین حال از كشورهای اروپایی و آسیایی خبر می‌رسد كه آلودگی هوا در شهرهای دیگر جهان نیز موج فزاینده‌ای پیدا كرده است. این در حالی است كه طبق تصمیم اخیر كمیته اضطرار آلودگی هوا، مدارس ابتدایی و مهدهای كودك استان تهران غیر از فیروزكوه، دماوند و پردیس امروز نیز تعطیل هستند. همچنین همانند دیروز فروش آرم روزانه طرح ترافیك ممنوع بوده و طرح ترافیك در محدوده زوج و فرد و تا ساعت 19 برقرار است.

از ابتدای زمستان سال‌جاری تاكنون هوای تهران ۷روز سالم، 10روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۳روز ناسالم برای همه بوده است. به گزارش شركت كنترل كیفیت هوای تهران، نتایج پیش‌بینی پارامترهای هواشناسی برای ایستگاه مهرآباد بر برقراری شرایط جوی پایدار در روز جاری (دوشنبه) دلالت می‌كند. امروز در برخی ساعات وزش باد با بزرگی بین 3تا 4متر بر ثانیه به‌ویژه دربعدازظهر پیش‌بینی می‌شود. بدین‌ترتیب امروز هوا ناسالم برای گروه‌های حساس خواهد بود.

* گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: سیده مریم سیدان**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9368**9131
*ایرنا مقاله كانالی برای انعكاس مقاله ها اندیشكده ها – پژوهشكده ها - دانشكده ها - مراكز تحقیقاتی و رسانه های ایران و جهان*
Irnaarticle@