۲۶ تیر ۱۳۹۵، ۸:۴۵
کد خبر: 82150325
T T
۰ نفر

تركیه و كودتایی كه ناكام ماند - حمید اوضح

۲۶ تیر ۱۳۹۵، ۸:۴۵
کد خبر: 82150325
تركیه و كودتایی كه ناكام ماند - حمید اوضح

تهران – ایرنا – همه چیز از استقرار وسیع نیروهای ژاندارمری و پلیس در ورودی پل های موسوم به «بوغاز ایچی» و «سلطان محمد فاتح» آغاز شد. شب گذشته نظامیان منتسب به جماعت «فتح الله گولن» رهبراین گروه، سعی در اشغال نقاط راهبردی زیادی مانند مركز فرماندهی ستاد ارتش تركیه، كنترل فرودگاه ها، ایستگاه های تلویزیونی درشهرهای مختلف این كشور را واجرای یك كودتای تمام عیار را داشتند كه به سرانجام نرسید.

كودتای شب گذشته نظامیان تركیه وروند اتفاقات پس از آن خلاف انتظار «بدنه نظامی خواهان كودتا» و به طرز دیگری رقم خورد. با گذشت زمان و به دنبال فراخوان «عبدالله گل» رئیس جمهوری پیشین تركیه و « اردوغان» مبنی بر اینكه مردم به میدان ها آمده و پاسخ لازم را به این گروه بدهند، مردم تركیه با حضور درخیابان ها، موفق به مقابله با «نظامیان خواهان كودتا» شدند.
بررسی روند پرشتاب حوادث شب گذشته تركیه، در سه محور اساسی قابل ارزیابی است؛ نقش عوامل بیگانه بویژه آمریكا درایجاد ناآرامی وكودتا، نقش رسانه های غیر رسمی درمدیریت و مقابله با كودتا وحضور مردمی برای پایان دادن به این كودتا. هر سه محور یادشده از اهمیت بالایی در ارزیابی كودتای نافرجام شب گذشته در تركیه برخورداراست.
** نقش عوامل بیگانه بویژه آمریكا در ایجاد ناآرامی و كودتا
«فكری ایشیك» وزیر دفاع تركیه در گفت وگو با شبكه خبری «ان.تی.وی» از نظامیان تركیه خواست 'به فرمان مافوق خود اطاعت نكنند چرا كه آنها از «فتح الله گولن» در «پنسیلوانیا» آمریكا فرمان می گیرند.' امری كه می توان ریشه آن را در سیاست های مداخله جویانه آمریكا در منطقه دانست.
ارتباط سازمان های جاسوسی آمریكا با گروه های تروریستی داعش و پ.ك.ك و نیز حمایت بی حد و حصر آمریكا از اقدامات مداخله جویانه رژیم سعودی در منطقه در روزهای اخیر، خشم تركیه را برانگیخت و این روند تا آنجا پیش رفت كه مقامات تركیه از نزدیكی و دوستی با سوریه خبر دادند كه متعاقبا این موضع گیری، باعث تغییر نگاه آمریكا به تركیه گردید.
از سوی دیگر اقدام سفارت فرانسه در تعطیلی نمایندگی های سیاسی خود در تركیه به علت نگرانی های امنیتی و به دنبال آن حادثه تروریستی «نیس» فرانسه نیز دارای اهداف پنهانی است كه پیچیدگی اتفاقات اخیر در تركیه را دو چندان كرده است.
در حال حاضر و با توجه به مختصات ژئوپلتیك منطقه و نیز سیاست های دوگانه و متناقض آمریكا و غرب در موضوع سوریه و اقدامات مزورانه آنها در نزدیكی به عربستان، مقامات تركیه را دچار آشفتگی و عصبانیت كرده است و شورش شب گذشته نظامیان تركیه نیز ازاین زاویه قابل تحلیل و ارزیابی است.

**نقش پررنگ رسانه های غیر رسمی در مقابله با كودتا
به دنبال فراخوان مقامات دولتی پیشین و كنونی تركیه مبنی بر مقابله با كودتا، موجی از حركت های رسانه ای در فضای مجازی و كانال های ارتباطی تركیه شكل گرفت؛ بطوریكه پس از ساعات كوتاهی ازشروع كودتا توسط بخشی از نظامیان، به تدریج روند كودتا به نفع بدنه عمومی جامعه تركیه كه خواهان امنیت و دموكراسی در كشور خود بودند، تغییر كرد.
از سوی دیگر، بازپس گیری ایستگاه های تلویزیونی دولتی تركیه با كمك مردم و پلیس این كشور از دست كودتاچیان، روند رسانه ای كودتا را به كلی دگرگون كرد. نكته طنزآمیز دراین خصوص آنكه گوینده ای كه وادار به قرائت بیانیه كودتاگران شده بود پس از ساعاتی، گریان و اندوهگین در كنار همكاران خود در مقابل دوربین قرار گرفت و ابراز پشیمانی كرد.
بدون شك نقش پررنگ رسانه های غیر رسمی و كانال های ارتباطی مردم محور یكی از عوامل اصلی ناكام ماندن كودتای نظامیان ترك بود.

**حضور وسیع مردمی برای پایان دادن به كودتا
در نخستین ساعات پس از وقوع كودتا، مشاور مطبوعاتی سازمان اطلاعات تركیه اعلام كرد ' حضور وسیع مردمی در شهرهای مختلف تركیه بویژه در آنكارا و استانبول و در مقابل نهادهای مهم دولتی مشهود است' و می توان گفت در طول امروز كنترل امنیت كاملا تأمین خواهد شد.
تصاویر پخش شده از رسانه های بین المللی نشان از حضور وسیع مردم تركیه داشت كه با در دست داشتن پرچم ملی این كشور و همگام با نیروهای پلیس به مقابله هوشیارانه با نظامیان می پرداختند. حضور سریع و گسترده مردم تركیه باعث شد كه واحدهای سوم زرهی ارتش تركیه در استانبول در تدارك شروع عملیاتی علیه شورشیان نظامی شوند و كنترل در سطح شهر تا حد قابل قبولی تأمین شده و برای تأمین كنترل كامل، عملیات گسترده ای آغاز شود وبه تدریج نظم عمومی و آرامش به شهرهای تركیه بازگردد.
به هر روی، تحلیل جامع و كامل كودتای ناموفق شب گذشته نظامیان تركیه علیه دولت قانونی نیازمند گذر زمان و روشن شدن ابعاد وسیع تری از محورهای یادشده دراین گزارش است؛ امری كه می تواند روشنگر بسیاری از اقدامات پشت پرده عوامل بیگانه در منطقه پرآشوب خاورمیانه باشد.
خاورمیانه**9377**1859