عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه رأی الیوم نوشت:شبكه ان بی سی با پخش این گزارش و اطلاعات جدید موجود در آن باعث ایجاد سوال های زیادی در مورد آینده سیاسی و اقتصادی عربستان شد . این گزارش به مناسبت سفر شاهزاده محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان به واشنگتن در داخل و خارج عربستان بسیار مورد توجه قرار گرفت.
عطوان افزود:گزارش ان بی سی در برگیرنده سه نكته بسیار مهم بود:
اول : نظام حاكم بر آمریكا از مرد دلخواه خود یعنی شاهزاده محمد بن نایف ولیعهد و وزیر كشور عربستان به نفع معاونش یعنی شاهزاده محمد بن سلمان دست كشیده است.
دوم : مراكز تصمیم گیری در آمریكا نگران آینده عربستان است زیرا شكست شاهزاده بن سلمان منجر به شكل گیری آشوب در این كشور و فروپاشی رژیم سعودی می شود و در آن صورت داعش و القاعده جایگزین آن خواهد شد.
سوم : چه كسی اطلاعات موجود در این گزارش به ویژه در مورد وخامت حال عمومی شاهزاده بن نایف و قرار داشتن وی در آستانه مرگ را انتشار داده است ؟ دستگاه اطلاعاتی آمریكا یا اردوگاه شاهزاده محمد بن سلمان مطالب یاد شده را انتشار داده اند و انتشار این اطلاعات به سود چه كسی است و چه هدفی از آن دنبال می شود؟
عطوان افزود : دیدار شاهانه محمد بن سلمان از آمریكا نشان می دهد آمریكایی ها بر این شاهزاده جوان سعودی شرط بندی كرده اند و البته منظور از آمریكایی ها دولت اوباما نیست زیرا این دولت تا پنج ماه آینده از صحنه سیاسی آمریكا كنار خواهد رفت.
' سفر محمد بن سلمان به آمریكا به معنی واقعی كلمه شاهانه بود زیرا او با اكثر مراكز تصمیم گیری از باراك اوباما رئیس جمهوری گرفته تا جان كری وزیر امور خارجه و اشتون كارتر وزیر دفاع و رهبران دستگاه اطلاعاتی و بازرگانان برجسته این كشور دیدار و گفت و گو كرد.
هدف از این دیدارها مورد آزمایش قرار دادن پادشاه جدید و ارزیابی توانایی ها و تحلیل شخصیت وی بوده است و به نظر می رسد ارزیابی نهایی آمریكایی ها در مورد او مثبت بوده است زیرا در سایه آن٬ زمانی برای دیدار وی با اوباما در كاخ سفید تعیین شد. '
عطوان در ادامه نوشت : بروس ریدل یكی از عناصر اطلاعاتی آمریكا ریاست فرآیند این ارزیابی را برعهده داشت. بر اساس این ارزیابی ٬شاهزاده بن سلمان یك شخصیت 'بی پروا' معرفی شده است زیرا سیاست هایی در پیش گرفته است كه از نظر مادی ، راهبردی و نظامی برای عربستان هزینه گزافی به همراه داشته است.
او وارد نبردی 'ناموفق ' در یمن شده است كه در تحقق بخشیدن به بسیاری از اهداف خود ناكام مانده است. این جنگ روزانه 200 میلیون دلار هزینه برای خزانه عربستان در پی داشته است. علاوه بر آن عربستان با افزایش تولید نفت خود بازار جهانی را در نفت خود غرق كرد و توافق كنفرانس نفتی دوحه جهت كاهش روند تولید نفت به منظور افزایش قیمت ها با شكست مواجه شد. این شاهزاده سعودی همچنین در تصمیم گیری اتخاذ شده در خصوص اعدام نمر النمر روحانی شیعی دخالت داشت و همین امر تنش در روابط میان تهران و ریاض را افزایش داد.
عطوان در ادامه به نقل از یك شخصیت مهم سعودی كه یك ماه پیش با شاهزاده محمد بن نایف وزیر كشور عربستان دیدار داشت، تاكید كرد : ولیعهد سعودی از نظر جسمی در وضعیت خوبی به سر می برد و در حال اداره امور وزارت خانه خود به طور طبیعی است و هیچ گونه نشانه بیماری در او دیده نمی شود و همین امر ثابت می كند كه ارزیابی به عمل آمده توسط ریدل عنصر اطلاعاتی آمریكا در مورد وخامت وضعیت جسمانی وی دقیق نیست زیرا من به جایگاه والای این شخصیت و توانایی های علمی بالایش بسیار اعتماد دارم.
عطوان افزود: به نظر می رسد آنچه كه درخصوص وخیم شدن حال عمومی وی گفته می شود نیز بی پایه و اساس است زیرا گفته می شود حال عمومی او پس از سوء قصد انجام گرفته علیه وی توسط یكی از عناصر القاعده در روز پنجم سپتامبر 2009 رو به وخامت گذاشته است؛ او در این حادثه به طور سطحی زخمی شد و انگشتان وی زخم ناچیزی برداشت و او در همان شب با ملك عبدالله پادشاه عربستان دیدار و گفت وگو كرد.
' در واقع مورد یاد شده چیزی جز یك سناریو برای كنارگذاشتن شاهزاده محمد بن نایف از ولیعهدی نبوده است تا بن سلمان بتواند عهده دار چنین منصبی شود و پس از كنار گذاشتن پدرش به دلیل وخامت اوضاع جسمانی اش ٬بر كرسی پادشاهی عربستان تكیه زند. به طور حتم آنچه كه می توان از مطالب درز كرده نتیجه گرفت، این است كه آمریكا با این سناریو موافق است . اگر درستی این سناریو به اثبات برسد در آن صورت سه سوال ذیل مطرح خواهد شد.
اول : این سناریو یعنی سرنگونی محمد بن نایف ولیعهد و كنارگذاشتن ملك سلمان از پادشاهی عملا چگونه و چه زمانی به اجرا درخواهد آمد ؟
دوم : محمد بن نایف و خاندان آل سعود در عربستان چه واكنشی نشان خواهند داد؟ آیا آنها این موضوع را خواهند پذیرفت ؟ همچنانكه شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز یك سال پیش و به طور مشخص در آوریل 2015 پس از بركناری از پست ولایت عهدی آن را پذیرفت؟ آیا او به آرامی كنار خواهد كشید و یا آنكه مخالفت و مقاومت خواهد كرد؟ این در حالی است كه شاهزاه بن نایف مسئولیت یكی از مهم ترین نهادهای امنیتی در جهان سوم را برعهده دارد. همچنین خاندان سعودی چه موضعی خواهند گرفت؟
سوم : نظام حاكم بر آمریكا در صورت موافقت با چنین سناریویی و به رسمیت شناختن نقش شاهزاده محمدبن سلمان ٬چه پاداش یا امتیازی دریافت خواهد كرد؟ '
در حال حاضر نمی توان به این سوال ها پاسخ دقیق داد اما پیش بینی می شود كه هم اكنون مقدماتی در عربستان در حال فراهم شدن است تا ساختار حاكمیت و نهادهای وابسته به آن به ویژه در مورد محمد بن سلمان پادشاه آینده بازسازی شود. آنچه كه باعث می شود ما بیش از پیش بر این موضوع تاكید كنیم این است كه تا به این لحظه شبكه تلویزیونی و خبرگزاری رسمی آمریكا برخلاف معمول ٬در شرایط این چنینی ٬اقدام به تكذیب این امر نكرده اند.
سردبیر رأی الیوم در پایان نوشت: هر گونه احتمالی وجود دارد. شاهزاده محمد بن سلمان یك جوان بلندپرواز است . كسی كه تصمیم به جنگ در یمن گرفت ٬ در هر گونه تصمیم دیگری به خود شك و تردید راه نمی دهد و یا ما این گونه تصور می كنیم .
خاورم ** 1487 **2041**
تهران – ایرنا – عبدالباری عطوان در مقاله ای با اشاره به گزارش شبكه تلویزیونی مشهور آمریكایی NBC در مورد عربستان و آینده آن نوشت :شواهد و قرائن حاكی از آن است كه آمریكا كم كم از ولیعهد عربستان به نفع جانشین ولیعهد فاصله می گیرد .