تغييرات اقليمي و گرمايش زمين، تخريب زيستگاه ها ، خشكي تالاب ها و شكار بي رويه همگي از عواملي هستند كه بر جمعيت پرندگان مهاجر تاثير گذاشته است.
در گذشته هاي دور شكار و صيد، خود يكي از روش هاي معيشتي افراد بومي محسوب مي شد اما در عين حال بين شكارچيان بومي باورهاي عرفي وجود داشت مثلا قو يا پرندگاني از اين دست را شكار نمي كردند.
شكار در زمان هاي خاص با شيوه هاي محلي انجام مي گرفت و در يك كلام بي آنكه پروتكل، آيين نامه و دستور العملي باشد ، بوميان و ذي نفعان محلي به مثابه محيط باناني آشنا به زواياي پيدا و پنهان منطقه ، براي تداوم نسل پرندگان با مديريت نيازشان اقدام به شكار مي كردند.
از مدت ها پيش بويژه از زماني كه شكارها جنبه تفنني به خود گرفتند كه به گفته برخي از اهل فن به لحاظ شرعي مشكلاتي دارد و نيز از آن هنگام كه اعلان گونه هاي در معرض انقراض ، روزآمد شد و فهرستي بالا بلند را تشكيل داد مسئله ممنوع و مرسوم بودن شكار همواره محل بحث و مناقشه بود و هر از گاه مطرح مي شد.
تابستان سال 92 به ابتكار چند تن از دوستداران محيط زيست كمپيني مجازي با عنوان 'ممنوعيت شكار براي پنج سال ' راه اندازي و در عين حال با بازخورد مناسب مدير كل دفتر شكار و صيد سازمان حفاظت محيط زيست حتي اتاق فكري تشكيل شد كه در آن استادان و پژوهشگران رشته هاي گوناگون از اكولوژي و محيط زيست تا جامعه شناس و اقتصاد دان حضور داشته اند.
اسفند ماه سال گذشته نيز معاون محيط طبيعي سازمان اشاراتي به بررسي توقف پنج ساله براي شكار پستانداران حيات وحش و ممنوعيت سه سال براي شكار پرندگان تحت عنوان استراحت حيات وحش، خبر داد ، با اين وجود هنوز قطعيت قانوني بر اين موضوع تعلق نگرفته است.
با توجه به حضور پرندگان زمستان گذران در خطه شمال كشور كه برخي از آنها مهاجر عبوري بوده و در غرب و جنوب غرب كشور ماوا مي گيرند بار ديگر اين موضوع مطرح شده است.
دوستداران حيات وحش با جمع آوري امضاء و ارسال طومارهايي خواستار وضع قوانين ممنوعيت شكار پرندگان هستند و از سويي عده ديگر با استناد به مواردي با اين امر مخالفت دارند.
مخالفان طرح ممنوع شدن شكار بر اين مسئله تاكيد دارند كه آنچه امروز رتبه نخست را در تهديد حيات وحش اعم از پستانداران، آبزيان و پرندگان دارد، روند تخريب زيستگاه هاست كه به مراتب بيشتر از شكار به جمعيت حيات وحش خدشه وارد كرده است.
در عين حال اين گروه با طرح اين موضوع كه ممانعت از شكار قانوني سبب مي شود آندسته از شكارچيان قانونمند كه با اخذ پروانه اقدام به شكار مي كردند نيز به جمع شكارچيان غير قانوني اضافه شوند خاطر نشان مي كنند بين شكارچيان غيرمجاز اين باور وجود دارد كه اصولا حضور شكارچي قانوني سبب مي شود تا منطقه براي شكارچيان غيرمجاز نا امن شود و بر اين اساس در مناطقي كه شكارچيان قانوني باشند رغبتي براي حضور ندارند لذا خود اين امر حاشيه امنيتي در مناطق آزاد شكار و خارج از مناطق چهارگانه حفاظتي ايجاد مي كند كه در صورت ممنوعيت شكار قانوني، حاشيه امنيت نسبي اين مناطق از بين مي رود.
اما موافقان طرح ممنوعيت شكار عقيده دارند وقتي هنوز آمار دقيقي از آنچه كه در اصطلاح به آن 'برد اكولوژيك ظرفيت منطقه' مبتني بر آمار دقيق جمعيت حيات وحش، وجود ندارد ، صدور پروانه شكار موضوعيت خود را از دست مي دهد.
اين گروه تاكيد دارند نسبت مستقيمي بين پروانه هاي شكار كه در آن تعداد و نوع شكار معين مي شود و برد اكولوژيك وجود دارد و صدور پروانه در نبود آمار به منزله تسريع در نابودي جمعيت حيات وحش است ضمن آنكه عده اي نيز با وجود در اختيار داشتن پروانه و اطلاع از ضوابط آن ، هر چه را مي بينند شكار مي كنند!
نگارنده معتقد است به رغم آنكه طبق قانون ، شكار ، امري پذيرفته شده است و حتي گروه هايي با عنوان تورگردانان شكار فعاليت مي كنند اما با لحاظ كردن تمامي جنبه ها بايد فارغ از كنش هاي احساسي تصميم درست براي اين امر اخذ شود.
اعمال محدوديت قانوني براي ممانعت از شكار ، يا تعيين چارچوب هاي جديد قانوني نحوه شكار و نيز روزآمد كردن قانون جرايم مبتني بر شكار غير مجاز كه ظرفيت بازدارندگي كافي داشته باشد در حوزه وظايف سازمان محيط زيست است.
تشكيل مجدد شوراي عالي حفاظت محيط زيست و آغاز به كار آن از ابتداي دولت تدبير اميد مي تواند بهترين مرجع براي اتخاذ درست ترين تصميم در اين خصوص باشد.
بر كسي پوشيده نيست كه شكار، بويژه شكار پرندگان منبع معيشتي عده اي است اما شكارچيان بومي قديمي بيش از هركس از شكاركش هايي كه بنام شكارچي و بدنبال هوا و هوس و ارايه منوهاي عجيب در رستوران هاي از ما بهتران ، به هيچ پرنده اي رحم نمي كنند در عذاب هستند.
نظامي در قرن ششم بدرستي گفت « به بي چيزي كشد نخجير باني» يقينا اگر ما نيز تدبير درستي نكنيم دير و دور نيست كه همين اندك باقيمانده از گونه هاي زيباي خداوندي را به ثمن بخس از دست خواهيم داد.
*خبرنگار ايرنا در شهرستان انزلي
پرندگان مهاجر ، به خصوص پرندگان زمستان گذران در تالاب هاي گيلان از پر جاذبه ترين جلوه هاي طبيعي اين استان هستند و شكار جدي ترين تهديد اين ميهمانان.