در سوریه دقیقاً چه می گذرد؟

به گزارش عصرایران ؛ برای آنهایی كه در تناقضات بی پایان 'بهار عربی' هنوز در دو قطبی استبداد-دموكراسی گرفتار هستند. برای آنهایی كه دیروز پرسش معروف 'در سوریه چه می گذرد' بی پاسخ ماند و امروز پرسش'در عراق چه می گذرد' معما شده است. برای آنهایی كه شعار 'بای بای بشار' تبدیل به هیاهوی 'ای وای داعش' شده است. برای آنهایی كه امروز می شنوند تكریت 'پاكسازی' شد و فردا، تكرار اخبار دیروز را مرور می كنند. برای ما، برای آنها، برای دوست برای دشمن، برای مسلمان برای مسیحی، شیعه و سنی، تهران و ریاض، مسكو و واشنگتن، خاورمیانه تبدیل به آتشفشان 'روز واقعه' شده است!



نخست برای آنهایی كه هنوز گرفتار اوهام بهار عربی هستند و در تحولات خاورمیانه به دنبال فرشته دموكراسی هستند تا دیو استبداد را نابود كند باید گفت این فرشته در خاورمیانه به انسان سجده نمی كند. دموكراسی در خاورمیانه، فرشته رانده شده است.گویی حق با ملك فهد بود زمانی كه به سفیر امریكا توصیه كرد كه در اینجا به دنبال دموكراسی نباشید چرا كه با فرهنگ مردمان خاورمیانه بیگانه است!



تغییر الگوی جنگی ارتش



برای آنهایی كه هنوز می پرسند 'در سوریه چه می گذرد؟' و پاسخ پرسش خویش را دریافت نكرده، گرفتار پرسش 'در عراق چه می گذرد؟' شده اند باید گفت اگر هنوز از زاویه دموكراسی خواهی به دنبال پاسخ هستید هیچ كس نخواهد توانست پاسخ پرسش شما را بدهد. اما اگر پرسش شما ناظر بر تحولات نظامی است باید گفت پاشنه میدان نبرد پس از ورود حزب الله لبنان ، تغییرات جدی كرده است.

با این حال ماهیت نامتقارن و دینامیك جنگ های غیر كلاسیك، مبتنی بر آزاد سازی سریع مناطق نیست بلكه بر پاكسازی تدریجی استوار است كه گاه عبور از یك مجتمع مسكونی ممكن است هفته ها زمان ببرد ، چه رسد به محله ها و شهرها و استان ها.



در سوریه دقیقاً چه می گذرد؟



به این ترتیب در سوریه با دشمنی روبرو هستید كه با اسلوب كلاسیك نمی جنگد. به عنوان مثال در یك شهر یا روستایی كه در كنترل گروه های مسلح است، بخش عمده تمركز این گروه ها در مجتمع های مسكونی، تونل های زیر زمین و عوارض طبیعی و جغرافیایی است به همین دلیل نه تنها بازپس گیری چنین مناطقی بسیار دشوار است بلكه بس از پاكسازی نیز، تثبیت نیرو در آن بسیار دشوار است به ویژه اگر بافت جمعیتی منطقه با گروه های مسلح همراه باشد.



به عنوان مثال در استان درعا در جنوب سوریه كه اولین شراره های درگیری از این منطقه شروع شد بافت عشایری معارض، خود از موانع جدی پیشروی است. حتی اگر در مناطقی مانند درعا، بافت جمعیتی مخالف با حضور مسلحین باشد، تمركز تك تیراندازها در مجتمع های مسكونی می تواند پیشروی ارتش را به شدت كند نماید و یا در محله های قدیمی در حلب یا داریا در حومه غربی دمشق كه كوچه های بسیار باریكی دارد، خطوط تماس بین طرفین ممكن است ماه ها بدون تغییر باقی بماند.



با این حال كارشناسان نظامی معتقدند با تغییر استراتژی نظامی و به كار گیری تاكتیك های درگیری غیر كلاسیك، توان دفاعی ارتش سوریه و به زودی ارتش عراق در مقابله با گروه های مسلح افزایش یافته و پس از توقف روند پیشروی های آنان، شرایط میدانی به تدریج به نفع ارتش تغییر یابد.

طبیعی است كه این فرایند، شیب ثابتی ندارد و در مقاطعی ممكن است دچار نوسانات منفی یا مثبت شود.



تضعیف ارتش آزاد،جبهه اسلامی و جبهه النصره



یكی از تحولات میدانی جدی در سوریه، تضعیف مسلحین وابسته به ارتش آزاد، جبهه اسلامی و جبهه النصره در فشار گاز انبری میان ارتش سوریه از یك سو و داعش از سوی دیگر است.



به عنوان مثال 'دیرالزور' كه زمانی مركز اصلی جبهه النصره بود اكنون تحت سیطره داعش قرار دارد. به این ترتیب می توان گفت كه به زودی درگیری اصلی در شرق سوریه میان داعش و ارتش این كشور از سر گرفته خواهد شد.



در 'حلب' فشار ناشی از نزدیك شدن دو سر انبر 'ارتش سوریه-داعش' باعث شكست های پی در پی برای گروه های مسلح شده است به گونه ای كه این گروه های از شرق و شمال شرق تحت هجوم داعش و از غرب و جنوب غربی تحت فشار ارتش سوریه قرار گرفته اند.



یكی دیگر از تحولات جدید حمایت توپخانه ای ارتش سوریه از كمیته های دفاعی كردها در برابر هجوم داعش در حومه 'حسكه' است كه با وجود درگیری های چندی پیش میان ارتش و كردها، این همراهی نشان از آمادگی ارتش سوریه برای رویارویی مستقیم با داعش دارد.



خلافت جبهه النصره در برابر خلافت داعش



مساله اعلام امارت اسلامی در عید فطر توسط جبهه النصره كه پاسخی به اعلام دولت خلافت از سوی داعش است نیز باعث اختلافات جدی میان النصره و متحدین شاخه القاعده در سوریه شده است.هر چند جیش الاسلام از جبهه النصره خواسته است این خلافت را اعلام نكند ولی به نظر می رسد این موضوع دیر یا زود باعث درگیری میان النصره و جبهه اسلامی خواهد شد كه تضعیف این جریان ها به نفع ارتش سوریه و داعش تمام خواهد شد.



درگیری حزب الله لبنان با جبهه النصره و داعش



درگیری در سلسله جبال شرقی لبنان در مرز با سوریه در روزهای اخیر میان جبهه النصره و حزب الله یكی از تحولات بارز میدانی اخیر است؛ جایی كه مسلحین وابسته به القاعده كه پس از فرار از 'یبرود' و سایر شهرهای منطقه 'قلمون' سوریه در دره های كوهستانی میان لبنان و سوریه مستقر شده اند.



آنها همزمان با طرح اعلام امارت اسلامی از سوی ابو محمد جولانی تصمیم به هجوم به روستاهای شیعه نشین اطراف بعلبك داشتند كه با عملیات پیشگیرانه حزب الله، این عملیات آنها ناكام ماند.



به نظر می رسد فرماندهی حزب الله مصمم به پاكسازی این مناطق است كه اولین گام قطع ارتباط 'عرسال' و دره های كوهستانی مرزی است.

لازم به ذكر است شهرك سنی نشین عرسال در منطقه بقاع یكی از مراكز اصلی حمایت كننده جبهه النصره در سلسله جبال شرقی است كه پوشش سیاسی جریان المستقبل مانع ورود ارتش به این شهرك شده است.



همچنین در آخرین شب های ماه رمضان، درگیری های شدیدی بین داعش و حزب الله رخ داد. تا قبل از این ، عمده درگیری های حزب الله با النصره بود.



تقسیم بندی خاك سوریه



به این ترتیب درباره آنچه كه در سوریه می توان گفت این است كه در حال حاضر در حدود 30 درصد خاك این كشور كه عمده این مناطق كویری است در اختیار داعش قرار دارد، سهم نظام سوریه در حدود 55-60 درصد و گروه های مسلح وابسته به القاعده، جیش الاسلام و ارتش آزاد كنترل 15-10 درصد سوریه را در اختیار دارند.



روند تحولات میدانی به نفع نظام سوریه و داعش به پیش می رود و تا ماه های آینده به درگیری اصلی میان داعش و ارتش سوریه منجر خواهد شد.



البته این به معنای نابودی سریع سایر گروه های مسلح نیست. فراموش نكنیم كه یك ارتش كلاسیك متمركز در برابر گروه های مسلح غیر متمركز ممكن است به یكباره كنترل مناطق گسترده ای را از دست دهد كه باز پس گرفتن آنها با توجه به ماهیت و جغرافیای درگیری ممكن است زمان طولانی تری بگیرد.



بررسی تحولات نظامی در شمال، شرق و حتی غرب سوریه در استان های حسكه، الرقه و حمص نشان می دهد كه معركه داعش و ارتش سوریه، قطب اصلی درگیری ها را تشكیل خواهد داد. درگیری هایی كه نتیجه بحران سوریه را رقم خواهد زد.



با این حال پس از انتخابات ریاست جمهوری سوریه و پیروزی بشار اسد می توان گفت كه سقوط نظام سوریه توسط ارتش آزاد و جبهه النصره كاملاً منتفی است و اینك نبرد به سمت جنگ نهایی داعش و ارتش سوریه می رود كه در نهایت، یا بشار اسد بماند یا جانشین او خلیفه ای باشد به نام ابوبكر بغدادی!

س.ن1744