به گزارش خبرنگار ايرنا، شيخ فضل الله نوري مجتهد و يكي از رهبران قيام تنباكو در تهران و از مدعيان مشروطه مشروعه و معتقد به انحراف فرهنگي مشروطه، سوم دي ماه 1222 در روستاي لاشك در منطقه نور و كجور، استان مازندران متولد شد.
خانه شيخ فضل الله نوري در محله سنگلج تهران، خيابان بهشت، خيابان شيخ فضل الله نوري، در كنار حوزه و مسجد ميرزا يونس خان قرار دارد و شيخ فضل الله نوري امام جماعت اين مسجد بود كه بعدها به نام مسجد شيخ فضل الله نوري مشهور شد.
شهرام شهريار يكي از دوستداران ميراث فرهنگي درباره تاريخچه اين خانه به خبرنگار ايرنا گفت: شيخ فضل الله نوري در كنار همين خانه ترور شد و احمد كسروي از واقعه ترور شيخ فضل‌الله نوري كه روز 19 دي‌ماه 1287 اتفاق افتاد چنين ياد مي كند كه جمعه‌شب بود و شيخ از ديدن كسي به خانه برمي‌گشت كه هنگام پياده شدن از درشكه توسط شخصي كه بعد معلوم شد كريم دواتگر است به وسيله ششلولي هدف قرار گرفت.
شهريار افزود: كسروي مي گويد كه در اين واقعه، گلوله‌ها به همراهان شيخ اصابت كرد و شيخ مجروح شد اما جان سالم به در برد، كريم كه خود را گرفتار اطرافيان ديد، زير گلوي خود گلوله‌اي شليك كرد كه از گونه‌اش بيرون پريد، مجروحان را به خانه شيخ بردند و به مداوايشان پرداختند. كريم نيز مانند بقيه مجروحان بهبود يافت و به جرم اين اقدام به زندان افتاد.
اين دوستدار ميراث فرهنگي ادامه داد: تاكنون خانه شيخ فضل الله نوري در فهرست آثار ملي ثبت نشده و به علت مخروبه بودن امكان بازديد از اين خانه براي عموم فراهم نيست.
شهريار با اعلام اينكه خانه شيخ فضل الله نوري ويران شده، اظهار كرد: كوچه و ديوار خانه اي كه شيخ فضل الله نوري رهبر مشروعه خواهان در جنبش مشروطه ايران در آن ترور شد، در حال ريزش است.
وي افزود:درب هاي خانه شيخ فضل الله نوري گِل گرفته شده و اين خانه كه 18 ماه مدفن شيخ بود، درحال تخريب است.
همچنين شهريار در پايگاه سفرنويس خود درباره تجمع مشروطه خواهان در مقابل خانه شيخ فضل الله نوري چنين آورده است كه در كتاب سر دار به قلم تندر كيا آمده؛ پس از توصيه آيت الله طباطبايي و آيت الله بهبهاني و عدم قبول شيخ فضل الله نوري از قيام مشروطه خواهان، مردم در مسجد ميرزا يونس خان حضور پيدا كردند، شيخ فضل الله نيز كه تا اين هنگام به دليل شك و ترديد در اصالت نهضت و اسلامي بودن قيام از همراهي خودداري كرده بود. با طرفداران خود و عده زيادي از مردم محله سنگلج به مسجد آمدند.
در ادامه آمده؛ در اين زمان بود كه رفت آمد به خانه شيخ فضل الله نوري پس از محاصره تهران توسط مشروطه خواهان آغاز شد و در اسناد مختلف، درباره عدم نصب پرچم هلند بر خانه شيخ فضل الله نوري چنين نقل شده است؛ سعدالدوله به خانه شيخ آمد و پيشنهاد داد كه اجازه بدهيد پرچم هلند را كه كشور بي طرفي است بر بام خانه نصب كنيم تا در امان باشيد، شيخ با تبسمي استهزا گونه گفتند كه بايد پرچم ما را روي سفارتخانه بيگانه نصب كنند و چطور ممكن است كه صاحب شريعت به من كه از مبلغين احكام هستم اجازه فرمايد، پناهنده به خارج از شريعت شوم.
خانه شيخ فضل الله نوري پس از فتح تهران، توسط 80 نفر از نيروهاي يپرم خان مشروطه خواه محاصره شد، مشهدي نادعلي پيشكار شيخ فضل الله نوري در اين باره گفته كه عصر بود كه يك مرتبه ديديم عده زيادي مجاهد، خانه را محاصره كردند و مانند مور و ملخ از ديوارها بالا رفتند و پشت بام ها را اشغال كردند.
اين دوستدار ميراث فرهنگي از قول نادعلي مي گويد كه آقا در كتابخانه بود؛ حال نداشت؛ وقتي كه صداي گرپ گرپ را شنيد، آمد بيرون، دو دستش را دو طرف در تكيه داد و فرمود: «باز چه خبره؟!» در اين وقت رئيس مجاهدين جلو آمد و گفت: آقا بفرماييد با هم برويم. آقا به در و بام نگاهي كرد و فرمود: «اين همه تفنگچي براي گرفتن من يك نفر!؟» رئيس مجاهدها جواب داد: «آخر حضرت آقا! ما شنيده بوديم شما سيلاخوري داريد» (كلمه سيلاخوري را با مسخره كشيدن، طول و تفصيلش داد.) آقا فرمود: «مي بينيد كه ندارم!»
در ادامه نادعلي، مي گويد كه در ميان شيون و زاري و ناله اهل خانه، يپرم خان ارمني دست شيخ را گرفته، كشان كشان بيرون آورد و درون درشكه انداخت و فرمان حركت داد.
سواران مجاهد دور درشكه را گرفته و يكسره شيخ را به اداره نظميه در ميدان توپخانه بردند و در ضلع شرقي عمارت نظميه زنداني كردند.
بعد ازظهر سيزده رجب، شيخ را براي محاكمه به عمارت گلستان بردند و در تالار آن، شيخ ابراهيم زنجاني شروع به محاكمه كرد و 9مرداد 1288، شيخ فضل الله نوري را در ميدان توپخانه اعدام كردند.
اين دوستدار ميراث فرهنگي در ادامه اين مطلب اظهار كرده كه بعد از مدتي جسد شيخ فضل الله را تحويل خانواده وي دادند، خانواده شيخ فضل الله نوري مراسم غسل و كفن را در خانه انجام دادند و در قبرستان صورت قبري براي او درست كردند اما پيكر شيخ شهيد را در خانه در يك اتاق كوچك دفن كردند و آن اتاق را در خانه تيغه كردند و براي اينكه كسي متوجه ماجرا نشود، مراسمي ظاهري گرفتند.
شهريار بيان مي كند كه مردم به تدريج متوجه شدند كه جنازه شيخ فضل الله نوري شهيد در خانه او است، لذا از صبح تا شب مي آمدند پشت ديوار خانه فاتحه مي خواندند و مي رفتند و اين جريان كه به گوش بدخواهان و مأموران رسيد كه اين چه وضعي است؟ امامزاده درست كرده اند؟ از اين جهت تصميم گرفتند كه پيكر شيخ شهيد را به قم انتقال بدهند پس از 18 ماه قبر را شكافتند و سپس پيكر شيخ فضل اللّه نوري را در صحن بزرگ حضرت معصومه(س) به خاك سپردند.
حال خانه شيخ فضل الله نوري در محله سنگلج تهران كه بيش از يكصد سال شاهد اتفاقات و حوادث دوران مشروطه و اتفاقات مختلف تاريخي بوده، در حال تخريب است و اميدواريم مسوولان براي حفظ اين خانه كه روزگار مشروطه را روايت مي كند و مامن نماينده مشروطه مشروعه بوده، گامي اساسي بردارند.
گزارش از : معصومه جوان معبودي
تهرام/7245/564
تهران بزرگ - ايرنا - خانه شيخ فضل الله نوري، نماينده مشروطه مشروعه واقع در محله سنگلج تهران در حال ريزش و تخريب است.