' شيخان قم ' دومين قبرستان تاريخي جهان اسلام

به گزارش ایرنا، قبرستان وادی السلام در عراق، شیخان در قم و تخت فولاد در اصفهان به ترتیب سه قبرستان بزرگ و مهم در سطح جهان اسلام است و مدفن چهار تن از اصحاب بزرگ معصومین (ع) و محدثین برجسته شیعی است.

تاریخ شهر قم مملو از نام عالمان و محدثان، فقها و مفسرانی است كه سرآمد روزگار بودند و تقوا و پاكی‎شان به همراه خدمات عظیم علمی و تلاش پیرامون حفظ و نشر علوم اهل بیت (ع) آن بزرگان هنوز هم در آسمان علم و تمدن و فرهنگ می‎درخشند و یاد و آثار آنان هدایت‎گر انسان‎ها و اندیشه هاست.

عظمت و بزرگی شهر قم نیز مرهون وجود با بركت این افراد و عالمان بزرگ است كه نام قم را در دنیا و سطح جهان اسلامی و تشیع پرآوازه ساخته است.

قبرستان شیخان قم قسمت كوچكي است كه از قبرستان تاریخي بابلان قدیم باقی مانده است، این مكان نزدیك حرم حضرت معصومه(س) و متصل به میدان آستانه است و اكنون بر اثر گذشت زمان و پدیده فرسایش، سنگ هاي بسیاري از قبور این قبرستان از بین رفته است.

در این قبرستان ' زكریا بن ادریس '، ' زكریا بن آدم '، ' آدم بن اسحاق ' و' آدم بن اسحاق ' مدفونند و كه از محدثان بزرگ شیعی هستند.

همچنین بسیاری از بزرگان دینی نیز از جمله ' ملامحمد طاهر قمی ' و ' میرزای قمی ' در كنار آنها در این مزار آرمیده‌اند.

در شیخان كبیر یا گلزار شیخان بسیاری از بزرگان علوم دینی دفن شده‌اند و در قسمتی آن دو تن از محدثان بزرگ به نام‌های زكریا بن ادریس، ابوجریر قمی و زكریا بن آدم از اصحاب، شاگردان و راویان امام صادق تا امام جواد (ع) دفن شده‌اند.

این قبرستان به نام دو تن از این بزرگان (زكریا بن ادریس و زكریا بن آدم) به شیخان معروف شده است و این دو تن از وجاهت خاصی در نزد ائمه (ع) برخوردار بودند.

در این قبرستان در حال حاضر شش مقبره وجود دارد كه ظاهرا قدیمی ترین مقبره ها از آن زكریا بن آدم اشعری و میرزای قمی است ولی هنوز در خصوص اینكه كدامیك از این دو مقبره قدمت بیشتری دارد، تاكنون اطلاع خاصی به دست نیامده است.

بر اساس گزارشی از میرزا عباس فیض، نخستین بار فتحعلی شاه قاجار بر مزار میرزای قمی بقعه و گنبدی با كاشیكاری بنا نمود كه بعدها مرمت شد.

در مقبره زكریا بن آدم، علمایی چون ملا محمد طاهر قمی، از علما و متكلمین بزرگ در عصر شاه سلیمان صفوی و آیت الله میرزا ابوطالب حسینی قمی، داماد میرزای قمی، آیت الله سید محمد تقی جواد قمی، قاضی القضات میر سید محمد فاطمی قمی و آیت الله حاج سید مرتضی علوی فریدونی، مدرس حوزه علمیه و داماد آیت الله گلپایگانی، حاج سید جواد حسینی طاهری و آیت الله حاج سید حسن سیدی مدفون هستند.

مقبره آیت الله كبیر در كنار مقبره زكریا بن آدم قرار دارد و در این مقبره آیت الله العظمی میرزا محمد كبیر و دو فرزندش به نام های حاج حسین كبیر و حاج شیخ احمد كبیر مدفونند.

مقبره میرزای قمی تقریبا در وسط قبرستان قرار گرفته و دارای گنبد است و بسیار مورد احترام است و مردم به آن اعتقاد فراوان دارند و به زیارتش می‌روند.

در این مقبره علاوه بر میرزای قمی، نواده اش آیت الله نجم الدین شیخ میرزا ابوالقاسم نراقی فرزند ملا محمد نراقی نیز مدفون است.

در سمت شمال شرق دو مقبره به صورت دو اتاق در كنار هم قرار دارند كه اولی مقبره فاضل تونی است و دومی مقبره حاج شیخ عباسعلی شاهرودی است.

در مقبره فاضل تونی سه تن از علمای بزرگ اسلام آیت الله حاج محمد حسین فاضل تونی و حجت الاسلام شیخ قاسم اسلامی و آیت الله حاج سید محمد كاظم موسوی گلپایگانی مدفون هستند.

در مقبره حاج شیخ عباسعلی شاهرودی، خود آیت الله حاج شیخ و فرزندش حجت الاسلام حسینعلی مظفری شاهرودی و آیت الله میرزا محمد مجاهدی تبریزی مدفون هستند.

مقبره سید علی فرش فروش حسینی اردهالی و خاندان كه در مقابل مقابر فاضل تونی و حاج شیخ عباسعلی شاهرودی و در نزدیكی مقبره زكریا بن آدم واقع است. در این مقبره علاوه بر حاج سید علی حسینی اردهالی، آیت الله حاج سید محمد علی حایری طبسی نیز سید یحیی برقعی از شعرای عارف مسلك مدفون است.

مسوول روابط عمومی اوقاف و امور خیریه استان قم گفت: كلیه برنامه ها و فعالیت های فرهنگی، بازسازی و اجتماعی در این قبرستان زیر نظر این اداره كل است.

' مهدی قائم پناه ' در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا با اشاره به وجود مدفن 'زكریا ابن آدم ' به عنوان یكی از اصحاب خاصه ائمه معصومین(ع) در این قبرستان افزود: زكریا ابن آدم محضر سه امام معصوم؛ امام موسی كاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام جواد(ع) را درك كرده است و بر اساس آیات و روایات از جایگاه مهمی برخوردار است.

وی بیان داشت: در گذشته این قبرستان بسیار وسیع بوده است ولی به دلیل توسعه های شهری و شهرسازی این قبرستان به اندازه فعلی درآمده است.

وی با اشاره به وجود مدفن جمعیت زیادی از علمای اسلام در این قبرستان یادآور شد: بیش از 600 نفر از علما و بزرگان در این قبرستان به خاك سپرده شدند.

قائم پناه با تاكید بر اهمیت این قبرستان افزود: هیچ گونه برنامه ای برای معرفی دقیق این قبرستان به مردم تهیه نشده است در حالی كه بزرگان و اهل فضل بر درجه اهمیت قبرستان شیخان صحه گذاشته اند. ك/4

/7402/ 380/