با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در 1950 میلادی جامعه جهانی از آن سال روز دهم دسامبر را به عنوان 'روز جهانی حقوق بشر' نامگذاری كردند و كشورهای غربی در برگزاری مراسم ویژه این روز، ارزشها و هنجارهای حقوق بشری برگرفته از فرهنگ خود را به عنوان معیارهای مهم برای جامعه جهانی تبلیغ می كنند.
با توجه به مغایرت های برخی مفاد این اعلامیه با تفكرات اسلامی، بعضی از متفكران جهان اسلام پس از مدتی تحت فشار افكار عمومی و تبلیغات وسیع به نفع حقوق بشر، درصدد تطبیق آنها با موازین اسلامی برآمدند و كوشیدند ثابت كنند كه این اصول و حقوق به نحو كاملتر و بهتری در اسلام وجود دارد، پس قواعد حقوق بشر را از متون اسلامی خارج كردند و آن را به صورت متنی مدون به جامعه جهانی ارایه دادند.
در پنجم اوت 1990 برابر با 15 مرداد 1369 برای نخستین بار اعلامیهای از سوی نشست نوزدهم وزیران خارجه كشورهای اسلامی به تصویب رسید كه 'اعلامیه جهانی قاهره' نام گرفت. روند مقدماتی و مذاكرات اعلامیه جهانی قاهره كه در تهران شكل گرفت مهمترین سند مصوب سازمان كنفرانس اسلامی در حوزه حقوق بشر در اسلام تلقی میشود.
این اعلامیه شامل یك مقدمه و 25 ماده است.
این اعلامیه آزادی سیاسی، اجتماعی و بسیاری از آزادی های دیگر را از حقوق انسان ها می داند و دولت و اجتماع را در فراهم نمودن محیط زندگی برای برخورداری از این حقوق مسوول می داند.
در برخی از مفاد این اعلامیه كه شاخص های حقوق بشر در اندیشه مسلمانان را مطرح می كند می خوانیم: آحاد بشریت به طور كلی یك خانواده است كه بندگی نسبت به خداوند و فرزندی نسبت به آدم، آنها را گرد آورده و همه مردم در اصل شرافت انسانی و تكلیف و مسوولیت برابرند. بدون هرگونه تبعیضی از لحاظ نژاد، رنگ یا زبان یا جنس با اعتقاد دینی یا وابستگی سیاسی یا وضع اجتماعی و غیره. ضمناً عقیده صحیح تنها تضمین برای رشد این شرافت از راه تكامل انسان می باشد.
همچنین در این شاخصه ها همه انسانها مخلوقات خدا محسوب شده اند و محبوب ترین آنان نزد خدا سودمندترین آنان به همنوع خود معرفی می شود. تقوی و كار نیكو تنها ملاك برای برتری انسانها بر یكدیگر شناخته می شود.
حقوق بشر اسلامی زندگی را موهبتی الهی و حق می داند كه برای هر انسانی تضمین شده است و بر همه افراد و جوامع و حكومتها واجب می داند كه از این حق حمایت كرده و در مقابل هر تجاوزی علیه آن ایستادگی كنند و كشتن شخصی را بدون مجوز شرعی جایز نمی داند.
در شاخصه های مطرح حقوق بشر اسلامی، پاسداری از ادامه زندگی بشریت تا هر جایی كه خداوند مشیت نماید وظیفه ای شرعی خوانده شده است.
در حوزه مسائل سیاسی، اجتماعی و درگیری های نظامی ، در این اعلامیه آمده است: در صورت به كارگیری زور یا كشمكش های مسلحانه نباید آنانی را كه در آن مشاركتی نداشته اند همچون پیرمردان و زنان و كودكان را كشت و هر مجروح و بیماری حق مداوا و اسرا حق خوراك و پناهگاه و لباس دارند و مثله كردن مقتولین ممنوع است و باید اسرا را مبادله و فیمابین خانواده هایی كه اوضاع جنگ باعث جدایی آنان شده است دیدارهایی به عمل آید.
در این اعلامیه همچنان كه حفظ جان افراد بی گناه را مد نظر قرار می دهد، قطع درختان یا از بین بردن زراعت و دامها یا تخریب ساختمانها و مؤسسات كشوری دشمن به وسیله بمباران یا موشك باران و غیره، را جایز نمی داند.
آنچه از حقوق بشر اسلامی بر می آید حفظ كرامت برای همه انسان ها ضروری و لازم است و برای مسلمانان ضروری ترین حق و لازم ترین وظیفه و تكلیف است. انسانی كه برای خود كرامت و عزت قائل است و خود را كریم می داند، پیوسته می كوشد تا آینه دل خود را از زنگار های رذایل بزداید و به آرایه های فضایل بیاراید.
از سال 1388 روز 'حقوق بشر اسلامی و كرامت انسانی' در تقویم مناسبت های ایران گنجانیده شد. حقوقی كه هویت واقعی مسلمانان را در سطح بینالمللی ابراز می دارد و دیدگاهها و نظرات كامل و مدقن این دین الهی درخصوص حقوق انسانها را به گوش جهانیان می رساند.
اطلاع**9131**1717
گروه اسناد و اطلاع رساني - چهاردهم مرداد روز حقوق بشر اسلامي و كرامت انساني است؛ حقوق بشر اسلامي منشا در كرامت و ارزش ذاتي انسان دارد و پروردگار متعال، امت اسلامي را در قرآن نمونه بهترين ها معرفي مي كند و اين رسالت عظيم را بر دوش مسلمانان قرار مي دهد تا اين واقعيت را در جهان به منصه ظهور رسانند.