برخی منابع خبری منطقه بتازگی اعلام كردند كه اولین گروه از جنگجویان طالبان پاكستان در سوریه مستقر شده و یك مركز كنترل و فرماندهی برای آغاز عملیات خود بر ضد دولت 'بشار اسد' در این كشور ایجاد كردند. گفته می شود كه یك گروه دیگر متشكل از120 تا 150 نفر از جنگجویان نیز از مسیرهای مختلف در راه سوریه هستند و این هفته برای پیوستن به این نیروها وارد شهرهای این كشور میشوند. طالبان با تایید این خبر در بیانیه ای اعلام كرد قصد دارد با اعزام نیرو به سوریه، در كنار باصطلاح 'برادران مجاهد' خود قرار گیرد. این گروه همچنین اعلام كرده تا زمانی كه برادران عرب نیازمند نیرو باشند ما به آن ها كمك خواهیم كرد. گزارش دیگری نیز حاكی است طالبان پاكستان از شاخههای محلی خود در مناطق قبایلی 'مهمند'، 'باجور'، 'خیبر'، 'اوركزی' و 'وزیرستان' خواسته است تا جنگجویان تازه نفسی كه قصد شركت در عملیات سوریه را دارند جذب كند.
** پیچیده تر شدن اوضاع سوریه
-------------------------------
با ورود طالبان پاكستان به عرصه نبرد در سوریه شرایط برای ارزیابی اوضاع پیچیده این كشور متفاوت شده است و برای تحلیل اوضاع فعلی سوریه باید به چند عامل ساختاری در این كشور توجه كرد كه عبارتند از: 1- بازیگران 2- زمین بازی 3- قاعده بازی 4- اهداف بازیگران 5- نتایج بازی. در مورد بازیگران می توان گفت هم اكنون دو بازیگر اصلی و تعداد زیادی از بازیگران فرعی در سوریه حضور دارند. بازیگران اصلی عرصه نبرد دولت بشار اسد و مقابل آن ها گروه های ضد دولتی یا نیروهای شورشی هستند. بازیگران فرعی را باید حامیان هر یك از دو گروه بازیگران اصلی دانست. البته برخی از بازیگران فرعی مثل تركیه جایگاه نامنظمی در گردونه بازی دارند. كشورهای غربی، برخی دولت های عربی خلیج فارس، رژیم صهیونیستی، ارتش آزاد، جبهه النصر و گروه القاعده به صراحت در زمره مخالفان دولت بشار اسد قرار می گیرند. در مقابل ایران، روسیه، چین و حزب الله لبنان به طور علنی از دولت بشار اسد حمایت می كنند.
در این چارچوب باید گفت زمین بازی فعلا محدود به خاك سوریه و به طور مشخص محدود به بخش هایی از خاك این كشور است هرچند با تجاوز رژیم صهیونیستی به خاك سوریه، دمشق قصد خود را مبنی بر تلافی این اقدام در صورت تكرار اعلام كرد. پیش بینی می شود در صورت افزایش مداخلات خارجی محدوده بازی هم گسترده شود. از سوی دیگر قاعده بازی هنوز تعیین نشده است. در سوریه برخی از مناطق هنوز بین دولت و مخالفان دست به دست می شود. اهداف دولت اسد و حامیان آن حفظ و حمایت از اسد و انتقال قدرت با استفاده از روندهای مقبولی همانند انتخابات است، اما اهداف مخالفان فراتر از حذف اسد و یا مقابله با یك دولت است. بر این اساس تحلیلگران بر این باورند كه با توجه به پیروزی های ارتش سوریه در آزاد سازی برخی مناطق این كشور می توان گفت كه تاكنون نتایج بازی به نفع دولت بشار اسد در حال تحول است.
اكنون تعدادی از طالب های پاكستانی وارد سوریه شده و گفته می شود كه تا چند روز آینده تعداد دیگری از اعضای این گروه وارد این كشور خواهند شد. یكی از عواملی كه سبب شده هنوز قاعده بازی مشخص نباشد حضور تعداد زیادی از بازیگران در زمین سوریه است. هرگاه تعداد بازیگران یك بازی افزایش یابد، هر طیف از بازیگران با مشاهده ضعف در اتحاد یا جبهه خود از طریق تزریق سرمایه انسانی و یا سرمایه مالی سعی می كنند توازن بازی را به نفع خود بر هم بزنند. به عنوان مثال تاكنون نوع بازی تركیه به عنوان یكی از بازیگران اولیه و اصلی خارجی و مواضع آن در سوریه تغییر یافته است. این موضوع اگر با ورود طالب های پاكستانی به این بازی تركیب گردد ابهام در قاعده بازی را بیشتر می كند. همین ابهام در نتایج بازی نیز منعكس خواهد شد. در این رابطه می توان به مواضع روسیه هم توجه كرد. 'ولادیمیر پوتین' رییس جمهوری روسیه، با قانونی دانستن قرارداد فروش موشك اس 300 به سوریه تاكید كرده 'هرگونه دخالت نظامی و استفاده از زور علیه سوریه محكوم به شكست است'.
خبر ورود طالبان پاكستان به سوریه زمانی منتشر شد كه ارتش سوریه بخش های استراتژیكی را از سیطره مخالفان اسد خارج كرده به عبارتی همانطور كه مطرح شد، اكنون مخالفان اسد در تلاشند تا وزن خود را در برابر دولت سوریه افزایش دهند. از سویی می توان حضور طالبان پاكستان در سوریه را در مقطع فعلی از دیدگاه خود طالبان پاكستانی نیز ارزیابی كرد. در شرایط فعلی طالبان پاكستان می تواند با ورود به این عرصه برای خود سهم ویژه ای تعریف كند، در حالی كه اگر مخالفان دولت سوریه در شرایط ضعف قرار نداشتند، حاضر نمی شدند براحتی برای طالب های پاكستانی سهمی قایل شوند. همچنین ورود طالبان پاكستانی زمانی صورت می گیرد كه معادله قدرت حتی در بین مخالفان اسد بر هم خورده است، دلیل آن هم اتهام یكی از نیروهای القاعده به كشتن یكی از فرماندهان ارتش آزاد سوریه است.
از همین جا پای القاعده به تحلیل چرایی ورود طالبان پاكستان به سوریه باز می شود. بی تردید یك تحلیل آن است كه ارتباط القاعده و طالبان سبب جذب طالبان به بازی سوریه شده است. در محافل خبری و سیاسی همواره از ارتباط القاعده و طالبان سخن به میان می آید اما كیفیت این رابطه هیچ گاه دقیق و حتمی تصور نشده است. در یك نگاه كلی می توان چنین تحلیل كرد كه القاعده حیطه اقدامات تروریستی خود را 'عرصه جهانی' تعریف كرده اما طالبان نیرویی بومی در جنوب آسیا است. از بین گروه های فعال طالب در پاكستان، طالبان پاكستان موسوم به TTPرابطه نزدیكی با القاعده دارد. اعضای تحریك طالبان پاكستان اغلب از قوم پشتون هستند و در كنار ارتباط مكانیكی با القاعده اهداف ارگانیكی نیز دارند یعنی به دنبال تشكیل یك باصطلاح امارت اسلامی هستند كه به ظاهر، اكنون سوریه واجد این شرایط تلقی می شود. 'احمد رشید' تحلیل گر برجسته پاكستانی و متخصص مسائل طالبان معتقد است كه اعزام نیروهای طالبان به سوریه، اعلام وفاداری طالبان پاكستانی به القاعده است.
تلاش طالبان پاكستانی برای افزایش نفوذ خود نشانه ای دارد و آن نشانه این است كه آن ها در كنار اعزام گروه های نظامی یا انتحاری، تعدادی نیروی متخصص و حرفه ای هم در زمینه فن آوری اطلاعات به خاك سوریه اعزام كرده اند. نقش استفاده از ابزارهای فن آوری اطلاعات در جنگ های اخیر بیش از گذشته است لذا طالبان پاكستان روی نقطه بسیار ویژه و حساسی دست گذاشته است. از نظر سخنگوی طالبان اكنون به اندازه كافی در سوریه جنگجو وجود دارد.
اما این گروه به دنبال اقدامی كه 6 سال پیش با هدف ایجاد یك امارت اسلامی در مرز افعانستان انجام داد، اكنون به دنبال كسب اعتبار بین المللی برای خود است. همین گروه در سال 2010 'فیضل شهزاد' یكی از اعضای جوان خود را برای انجام عملیات انتحاری در میدان تایمز در شهر نیویورك به امریكا فرستاد. در این رابطه طالبان در ماه ژانویه ( دی 1391) اعلام كرد كه تعدادی از نیروهای خود را به كشمیر خواهد فرستاد. فرماندهان این گروه همچنین اتحادیه اروپا را هم تهدید به حمله كردند، در دهه 1990 صدها نفر از اعضای این گروه به بالكان رفته و اقدامات متعدد تروریستی دیگری در هند انجام داده اند.
** تروریست های سوری؛ مدل افغانستان دوران شوروی
------------------------------------------------------
مدل تحولات فعلی سوریه به لحاظ نوع تعامل امریكا با تروریست ها، مدل افغانستان قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق است. در آن دوره امریكایی ها برای مقابله با گسترش نفوذ شوروی از نیروهای شورشی و طالب در افغانستان استفاده كردند اما خواسته ها و تمایلات این گروه های شورشی سبب شد همزمان با فروپاشی شوروی طیف خواسته ها و اهداف این گروه ها نیز افزایش یابد تا جایی كه امریكا به یكی از موانع اصلی خواسته های این گروه و حتی به یك هدف برای این گروه ها تبدیل شد. همچنین 11 ستامبر 2001 سبب شد امریكا در یك گردش 180 درجه ای، به مقابله پر شدت با دوستان قدیمی خود برخیزد. به نظر می رسد در زمان حاضر تاریخ افغانستان در حال تكرار شدن در سوریه است یعنی امریكا از گروه های افراطی و تروریستی مخالف دولت اسد حمایت می كند هر چند تاكنون بخت با تروریست ها همراه نبوده است، اما حتی اگر به فرض تروریست ها در سوریه غلبه یابند، باز هم امریكا را دشمن خود قلمداد كرده و واشنگتن هم توان تحمل آن ها را نخواهد داشت. فرضیه دیگر آن است كه اگر تروریست ها در سوریه موفق نشوند، مشكلات حامیان تروریست ها در این كشور دو چندان می شود؛ زیرا این گروه ها پس از شكست باید سوریه را ترك كنند لذا حامیان تروریست ها با 'موج خطرناكی از پراكندگی تروریست ها' مواجه خواهند شد. در آن شرایط علاوه بر افغانستان و پاكستان، در عراق و بخش هایی از افریقا نیز تروریست ها پناهگاه های جدیدی خواهند داشت كه سوریه و كشورهای حاشیه ای آن را شامل می گردد و حتی احتمال انتقال این نیروها به شرق اروپا دور از انتظار نخواهد بود.
** آسیای جنوبی و نتایج اعزام نیروهای طالب به سوریه
-----------------------------------------------------------------
هرچند برخی از طالب ها اعلام كرده اند كه اعزام نیرو به سوریه، نتیجه یك اقدام متقابل است؛ یعنی آن ها اعلام كرده اند كه در گذشته نیروهای شورشی سوریه به طالبان پاكستان كمك كرده بودند و اكنون آن ها در صدد جبران هستند. اما به طور كلی اگر دامنه اعزام نیروهای طالبان به سوریه گسترده تر گردد برخی نتایج برای منطقه و به خصوص پاكستان حاصل خواهد شد كه عبارتند از:
1- با خروج نیروهای طالبان پاكستان، خشونت ها در این كشور كاهش خواهد یافت. 2- با كاهش تعداد نیروهای طالبان پاكستان و كاهش خشونت در این كشور، كنترل دولت اسلام آباد بر مناطق قبایلی، طالبان افغانستان و مذاكرات قطر افزایش خواهد یافت.
3- دولت پاكستان اعلام كرده است كه با دولت 'بشار اسد' همكاری میكند و چنانچه شبهنظامیان پاكستانی خواسته باشند به سوریه اعزام شوند از ورود آنان به این كشور جلوگیری به عمل میآید. بنابراین اقدامات طالبان پاكستان را نمی توان به طور مشخص نتیجه سیاست دولت پاكستان و سازمان اطلاعات این كشور موسوم به 'آی.اس.آی' دانست، اما نتیجه آن برای امریكا مطلوب خواهد بود زیرا امكان مدیریت بهتر اوضاع منطقه بیشتر خواهد شد. لذا به نظر می رسد امریكا احتمالا حمله پهپادهای خود را به مناطق شمالی پاكستان كاهش خواهد داد.
4- برخی تحلیل گران معتقدند پاكستان از جنگ افغانستان به لحاظ مالی منتفع می گردد بر اساس این تحلیل، سوریه به محلی برای اقتصاد پاكستان تبدیل خواهد شد.
در نهایت باید گفت كه اقدام طالبان پاكستان در اعزام نیرو به سوریه با شرایط منطقه ای كه مطلوب طالبان پاكستان باشد، سازگار است. یعنی اكنون در افغانستان و پاكستان به عنوان یكی از اهداف این گروه جهت تشكیل دولت طالبانی، شرایط برای اعزام نیرو مهیاست زیرا طالب های افغانستان دفتر خود در قطر را تاسیس كرده و با وجود تعلیق فعالیت ها پیش بینی می شود كه در آینده فعالیتشان را از سر گیرند. با كاهش نیروهای خارجی در افغانستان، طالبان هم می تواند در افغانستان تعدیل نیرو داشته باشد. در پاكستان هم طالب ها نیازی به نیروی بیش از اندازه احساس نمی كنند زیرا قبایل پاكستان به دنبال ایجاد صلح اولیه در بین خود (صلح بین قبیله ای) و به دنبال صلح با دولت پاكستان هستند. دولت جدید پاكستان هم پیام های مثبتی را برای صلح به قبایل این كشور منتقل كرده است.
به هر حال طالب ها به شرایط حاضر به عنوان یك فرصت می نگرند؛ فرصتی كه در آن سه عامل الف) تجدید وفاداری به القاعده ب) كسب كمك های مالی بیشتر ج) گسترش حوزه نفوذ و د) تقویت نقش و قدرت این گروه به عنوان هدف تعریف شده است.
تحقیق**م.پ**1353**1358
گروه تحقيق و تفسير خبر- كارشناسان بر اين نظرند كه اعزام نيروهاي طالبان پاكستان با اهدافي همچون افزايش نفوذ، كسب منابع مالي جديد و اثبات وفاداري به القاعده سبب پيچيده تر شدن اوضاع سوريه و ابهام در قاعده بازي خواهد شد.