سارکوزی ، اصلاحات نظامی و نزدیکی به ناتو 1)
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/02/21
کلیات
پاریس- این مساله که ارتش فرانسه به عنوان یکی از ارتش های دیرپای دنیا
می بایست متناسب با نیاز روز نوسازی شود ، مدتهاست در دستور کار سران کاخ
الیزه، چه در دولت سوسیالیست ژوسپن یا پیش از او و چه در دولت های
راستگرای بعدی، قرار داشته است.
این موضوع اینک با توسعه نقش آفرینی نظامی فرانسه دوران سارکوزی در کنار
ناتو، بیش از هر زمان دیگر حساسیت مسوولان فرانسوی را به جایگاه نیروی
نظامی این کشور در جهان نشان می دهد.
این نقش بویژه در چارچوب طرح نظام مشترک دفاعی اروپا و در شش ماه دوم
جاری که فرانسه ریاست دوره ای اتحادیه را برعهده دارد، قابل توجه است .
*** ارتش فرانسه: نوسان شکوه یا توانایی
ژاک شیراک در انتخابات ریاست جمهوری سال 2002 بحث مسایل حوزه دفاعی کشور
را پیش کشید و از ضرورت نوسازی و اصلاح نظام کهنه آن و ایجاد تسهیلات بیشتر
برای نیروی انسانی سخن رانده بود.
وی باور کرده بود که ارتش فرانسه نه آن ارتش دوران امپراتوری و استعمار و
نه مجموعه ای کوچک همچون نیروی نظامی آلمان یا سوییس و ژاپن است .
ارتش فرانسه با فراز و نشیب های فراوان و پس از فرو ریختن دیوار برلین در
واقع نوعی دوران گذار را تا امروز از سرگذرانده است .
با این همه شیراک نمی خواست که با وجود تغییرات مهم راهبردی در سطح بین
الملل از یک سو و فناوریهای نوین علمی از سوی دیگر ، فرانسه به گوشه گیری
نظامی و یا بسنده کردن به یک جایگاه کوچک نظامی تن در دهد.
فرانسه هنوز در یک رقابت کمابیش آشکار با انگلیس و آمریکا بسر می برد و
حضوری قابل توجه در شش گوشه جهان داشت و بنابر این شاگرد خلف دوگل نمی
خواست سازمان نظامی فرانسه از تعهدات خود غافل مانده و کشورش وجاهت نظامی
خود را از دست بدهد.
این همه درحالی بود که نیروی دفاعی کشور فرانسه که یکی از پرهزینه ترین
بخش های این کشور است چندان رو به ضعف رفته بود که نمی توانست برخی
ماموریت های گذشته و عادی خود را انجام دهد. یا اینکه گزارشها حکایت از
ضعف مالی و محرومیت های پرسنل این بخش نسبت به بخش های دیگر دولتی داشت .
بر همین اساس مجلس فرانسه در نوامبر سال 2002 قانونی به تصویب رسانید که
بر مبنای ان بخش نظامی فرانسه بازسازی و نوسازی شود.
در ان زمان خانم آلیو ماری (وزیر دفاع وقت ) تلاش کرد تا مبلغی نزدیک به
90 میلیارد یورو تا سال 2008 به حوزه نظامی تزریق شود که امسال سال
پایانی آن بودجه در این حوزه است. این بودجه که پس از آموزش و پرورش در
مقام دوم قرار داشت هر ساله نیز با رشد مواجه بوده است . از همان زمان
تاکنون فشار بخش های مختلف کشور برای کاهش بودجه دفاعی فرانسه رو به
افزایش بود.
فشارها نه تنها ازشرایط تنگ بودجه کشور ناشی می شد که کمیسیون اروپا نیز
فشار می آورد تا فرانسه هزینه ها و ریخت و پاش های دفاعی خود را محدود
سازد. ولی نظارت بر بودجه دفاعی که در حوزه تصمیم گیران الیزه و شخص
شیراک بود، اجازه نمی داد که اعتراضی در این حوزه عملی شود.
در واقع شیراک می خواست که فرانسه همچنان کج دار و مریز سیاست سنتی خود
را در آفریقا ادامه دهد، حضور نظامی فرانسه در شش گوشه جهان محسوس باشد و
از سوی دیگر تن به تعهدات فرا آتلانتیکی ندهد.
سارکوزی که در همان زمان وزیر اقتصاد بود ، برای تنظیم بودجه دفاعی، خود
را از سوی تیم شیراک در این حوزه محدود می دید و از سوی دیگر به عنوان
وزیر اقتصاد مدام ناگزیر از چالش با بانک مرکزی اروپا در فرانکفورت و
کمیسیون اقتصادی اروپا در بروکسل بود.
آلیو ماری وزیر دفاع وقت نیز در آن زمان به سارکوزی اعلام کرده بود که زیر
بار خرده فرمایشات او نخواهد رفت و بودجه دفاعی از آنجا که حساس است،
باید تمام و کمال در اختیار او قرار گیرد.
از مجموع بودجه بخش نظامی آن روز کشور ، شاید سهم عمده ، از آن نزدیک به
650 هزار نظامی و کادری بود که فقط هشتاد درصد این مبالغ شامل بازنشستگی
و بیمه آنان می شد. تنها شاید بیست درصد از بودجه اختصاص یافته صرف امور
عملیاتی ، تجهیز و نگاهداری ، اسکورت ، مانور و پروازها می شد.
با این همه ، اشکالی که سارکوزی و برخی افراد نزدیک به او در آن زمان می
گرفتند، این بود که فرانسه امروز بیش از توان موجود خود هزینه می کند و
چرا باید با این همه هزینه در نقاط مختلف جهان عملیات خارجی داشته باشد ؟
موضع مخالفین سارکوزی ، بیشتر دفاعی بود در حالیکه اشکال افرادی چون او
به ماهیت سیاسی این پوشش دفاعی بود. استدلال او این بود که توجیه این
هزینه ها بیشتر دفاعی است حال انکه این هزینه ها بیشتر ماهیت سیاسی دارد.
آلیوماری در همان زمان که از سفر دفاعی خود به کشورهای حوزه خلیج فارس
باز می گشت، در پاسخ به تهدیدات مالی سارکوزی گفته بود: مانورهای نظامی
آبروی شکوه واعتبار فرانسه در چهار گوشه دنیاست و نباید با این امکان
نظامی که در خدمت دیپلماسی فرانسه است، شوخی کرد.
از نظر برخی کارشناسان شاید به دلیل همین جدل ها بوده که سارکوزی از آن
زمان، گستردگی بخش دفاعی را نشان گرفت و امروز با رسیدن به پست فرماندهی
کل قوا قصد دارد از نظام دفاعی این کشور یک مجموعه کم هزینه و کارا بسازد
چنانکه امروز دیده می شود سارکوزی در بخش دفاعی یک چرخش سیاسی کرده است .
او قصد دارد مشکل هزینه ها و اصلاحات دفاعی را با نزدیکی به آمریکا حل
کند. از همین روی است که وی می خواهد با پایان دادن به خصومت ها با ناتو
، بار دیگر این کشور را در متن فرماندهی آن سازمان فعال کند و با یک
رویکرد فرا آتلانتیکی ، رویاهای دوگلی دفاع فرانسه را به تاریخ بسپارد.
*** فرانسه و ناتو
فرانسه از سال 1966 و به دستور ژنرال شارل دوگل رهبر وقت فرانسه و در
اعتراض به توسعه طلبی آمریکا پای خود را از سازمان نظامی ناتو بیرون کشید
در آن سال ژنرال دوگل نامه ای به لیندون جانسون رییس جمهوری وقت آمریکا
نوشت و به او یادآور شد که با کنار کشیدن فرانسه از مجمع فرماندهی ناتو
بهتر است آمریکا و کانادا نیز نیروهای نظامی خود را هر چه سریعتر از خاک
فرانسه خارج کنند.
فرانسه زمان دوگل که از سویی سیاست استقلال ملی و از سوی دیگر طرد سیاست
بلوک بندی رایج آن زمان را دنبال می کرد، دیگر نمی توانست عضو فرماندهی
سازمانی باشد که اصلاحاتی را از سال 1959 آغاز کرده بود.
با این وجود فرانسه هیچگاه از عضویت در این سازمان مهم نظامی کناره نگرفت
و همیشه به عنوان پایه گذار و عضو اتمی و قدرتمند پیمان نظامی آتلانتیک
در حاشیه این سازمان ماند.
ناتوی آن روز با حضور آلمان غربی 15 عضو داشت و فرانسه از سال 1949 یعنی
سال تاسیس آن در پاریس ، تا سال 1952 مقر اصلی ان بشمار می رفت و در 1952
بود که این مقر به بروکسل انتقال یافت .
شمار سربازان آمریکایی در فرانسه در آن سالها به 29000 نفر می رسید که
مجموع اعضای خانواده های آمریکایی در خاک فرانسه بر هشتاد هزار نفر بالغ
می شد.
عزیمت سربازان آمریکایی و کانادایی و خانواده های آنان در سال 1966 چندان
هم برای فرانسه ارزان تمام نشد چرا که حدود سی هزار بیکار روی دست
فرانسه گذاشت ، از این تعداد تنها هفده هزار نفر در پایگاههای آمریکایی
کار می کردند. این سربازان و خانواده های آنان بعد از خروج از فرانسه ،
در بلژیک و آلمان مستقر شدند.
ژنرال دوگل در 28 اکتبر سال 1966 در نشستی خبری و در حالیکه می کوشید
متحدین اروپایی خود را تحریک کند، اعلام کرد که فرانسویان در پایگاههای
نظامی ناتو در آلمان (اغلب پایگاههای هوایی ) خواهند ماند ولی معلوم نیست
که در صورت بروز یک درگیری نظامی میان ناتو و رقیب آن ورشو ، در ان شرکت
کنند.
وی با این خبر می خواست به دوستان اروپایی اش اعلام کند که این درگیری
احتمالی میان منافع آمریکا با قطب مخالف اش یعنی اتحاد جماهیر شوروی وقت
خواهد بود و آنان را در برابر این سوال قرار دهد که چرا اروپا باید برای
بار چندم درگیر جنگ شود ؟
از آن زمان تا سال 1995 و با وجود بر سر کار آمدن دولت های راستگرا در
این کشور این رابطه با ناتو چندان که باید بهبود قطعی نیافت و فرانسه به
عنوان عضو معترض این سازمان شناخته می شد.
در طول این مدت نیز این وسوسه که نیروی نظامی ناتوی متمایل به آمریکا
بتواند با حضور قوی خود در اروپا ، فرانسه را از جاه طلبی های سنتی خود
دورنماید، توهمی بیش نبود و پاریس همیشه ازعصر ژنرال دوگل تاکنون می
کوشید تا وزن خود را به عنوان یک مرجع نظامی در اروپای غربی حفظ کند.
از سال 1995 فرانسه تصمیم گرفت تا با شرکت در نشست فرماندهی ناتو گام
بلندی در اصلاح مواضع خود بردارد. در آن سال و برای نخستین بار فرانسوا
لئوتار وزیر دفاع وقت فرانسه همراه فرماندهان عالی رتبه نظامی این کشور
در اجلاس فرماندهی ناتو شرکت کرد و یخ های موجود میان فرانسه و فرماندهی
آمریکایی ناتو رو به آب شدن رفت .
گام بعدی این ارتباط زمانی بود که ژنرال فرانسوی ژان لویی پی در سال 2004
فرماندهی نیروهای نظامی ناتو در افغانستان را بر عهده گرفت .
با آمدن سارکوزی به الیزه و شعار اصلاحات در زمینه های مختلف حیات سیاسی ،
اجتماعی و اقتصادی فرانسه ، گویا رابطه با ناتو نیز می رود تا دستخوش
اصلاحات اساسی تری شود.
فرانسه زمان سارکوزی به سمت ترمیم خصومت های پیشین با آن سوی آتلانتیک (
ایالات متحده ) می رود و رهبری آن می کوشد تا با زدودن غبارهای تاریخی میان
این کشور تصمیم گیر اروپای غربی و بخش های دیگر بلوک غرب راه را برای
محو شعارهای سنتی فرانسه باز کند.
گرچه این تلاش به گمان ناظران تحولات فرانسه به تنزل موقعیت این کشور بخاطر
پذیرش فرماندهی آمریکا بر نیروهای فرانسه در ناتو و پیروی از سیاستهای
جنگ خواهانه واشنگتن نیز خواهد انجامید.
در هر حال گفته می شود سارکوزی در حوزه مسایل دفاعی تصمیم دارد گام بلندی
بر دارد. در آغاز دوره ریاست جمهوری ، تلاش او برای فروش صنایع و
فناوریهای هسته ای فرانسه بویژه به کشورهای عربی زبان زد نشریات و رسانه
های مختلف از جمله خاورمیانه شد. این تلاش رییس جمهوری جدید فرانسه را
باید گشوده شدن صفحه ای جدید در پرونده سیاستهای نظامی فرانسه به حساب
اورد که البته تحلیل آن بدون در نظر گرفتن نقش آمریکا و ناتو میسر نیست .
اروپام 1388**1440**1740**2093**
شماره 122 ساعت 14:40 تمام