بلوند يك ميليون دلاري

بلوند است اما با چشمانی سیاه كه زیبایی خاصی به او می بخشد، كاكل ندارد اما در هنگامه مستی، بافه پرش را پف می كند تا با شكوه تاج زرینش، خود را برای جفتش بیاراید، زاغ است اما با نغمه ی شورانگیزش غوغا می كند.

با این حال، دیدنش به این مفتی ها نیست، هر كه بخواهد او را ببیند باید جور رفتن به كویر را بكشد.

بگذارید اینگونه معرفی اش كنم: تكه جواهری است كه خیلی ها آرزوی دیدنش را دارند، نژادش ایرانی ایرانی است، همه دنیا را هم بگردید تایش را پیدا نمی كنید، دیدنش شانس می خواهد و من این شانس را در كویر پیدا كردم.

سخنم در باره یك پرنده است، در باره یك زاغ كه برخلاف زاغ های دیگر سیاه نیست، بور است و به همین دلیل او را 'زاغ بور' می خوانند.

پرنده ای از خانواده كلاغها كه برخلاف رنگاب تیره و سیاه آنها، این یكی بور است، بوری كه در همه دنیا تا ندارد و فقط در ایران ما پیدا می شود آن هم فقط هم در مناطق كویری.

با وجود گزارش های پراكنده ای كه از مشاهده آن در نواحی غربی پاكستان دریافت شده اما آنچه مسلم است این است كه بخش عمده پراكنش جهانی این گونه در ایران ماست.

از میان 517 گونه پرنده ای كه در آسمان كشور ما پرواز می كنند70 درصدشان مهاجرند و به همین دلیل هم ایران از نظر تنوع پرندگانش معروف است اما در كشور ما پرندگان متنوع بومی وجود ندارند و تنها پرنده ی اورژینال ایرانی كه از روز اول پیداشش فقط در همین سرزمین زیسته و هنوز هم ششدانگ به زادبومش وفادار مانده، همین زاغ بوری است كه دارم وصفش می كنم.

اگر در همه دنیا می خواهید یك پرنده ناب ایرانی ببینید كه مو لای درز اصل و نسبش نرود، باید سر به بیابان بگذارید و من گذاشتم. به كجا؟

به كویر، به حاشیه ریگ جان، به جایی در شمال غرب چوپانان استان اصفهان.

در حال و هوای سیر كویرنوردی خود بودیم كه كارشناسان محیط زیستی همراهمان با شوق زیادی در حال وصف پرنده ای یگانه و كمیاب ساكن در مناطق كویری بودند كه به قول خودشان به اصطلاح 'آندومیك'(بوم زاد) ایران است و مجامع محیط زیستی دنیا، كشور ما را بر حسب آن می شناسند و اینكه برخی خارجی ها حتی حاضرند یك میلیون دلار بدهند تا شانس دیدن این پرنده زمین زی بلوند را بیابند، پرنده ای دردانه ای كه حتی ممكن است سالها وقت صرف دیدنش شود اما بخت یاریت نكند.

آنقدر تعریف این پرنده كیمیا را كه نزد محیط زیستی ها به 'پرنده یك میلیون دلاری' معروف است، شنیدم كه هی خدا خدا كردم تا زمان حضورم در كویر، چشمم به جمالش روشن شود كه قدرتی خدا شد.

در اثنای گفت و شنیدمان در باره خصوصیات این پرنده، ناگهان در30 متری ما و از پشت یك تلماسه سروكله یكی از آنها پیدا شد، یك زاغ نر كه با پاهای بلندش و چهچهه دلنشینش هی می خرامید و به جلو می آمد.

لحظاتی بعد چشمم به جفتش و دو جوجه نوپایشان هم روشن شد در حالی كه پدر و مادرشان، خوش و بش كنان داشتند آنها را تاتی می بردند.

زاغ بور جزو خانواده ی كلاغهاست با رنگ نخودی مایل به صورتی كه به آنها كمك می كند در مناطق بیابانی كه زیستگاه طبیعی آنهاست، خود را استتار كنند.

در واقع سرتا پای این پرنده جز دمش، شاهپرهایش و بخشی از زیر گردنش، نخودی با ردی از رنگ صورتی است و روی بالهایش دو نوار سیاه و دو نوار سفید یكی باریك و دیگری پهن مشاهده می شود.

این مرغك ناز در عین حال دمی نسبتا دراز دارد كه به رنگ سیاه و آبی براق دیده می شود و لكه ی سیاه بزرگی بین انتهای نوك و چشم و یك لكه ی سیاه بزرگ بالای سینه اش دیده می شود.

در ناحیه سر زاغ ایرانی یك لكه سیاه مثلثی و در ناحیه گردنش یك لكه سیاه وجود دارد.

زاغ بور، پرنده‌ای منحصر به ‌فرد است كه رنگ حنایی مایل به نارنجی‌اش باعث تفاوت چشمگیرش با دیگر كلاغ ‌سانان شده است.

آذین بالهای این مرغك بلوند با نوار سفیدی كه در انتها با سیاهی زیبایی درهم آمیخته شده، هنگام تابش خورشید بازتابی سبزآبی از خود نشان می‌دهد بخصوص اینكه دم چهارگوش و دو نوار سیاه و سفید شاهپرهایش نیز به رنگ متالیك است.

در عین حال شكل و شمایل این پرنده جان می دهد برای زیستن در بر و بیابان.

خاصیت زیست بوم كویر، گونه های جانوری و گیاهی آن را با سرشت اقلیم این منطقه خشك درآمیخته و سازگار می كند مثل گیاهان شورپسندی كه با ذخیره آب در ساقه وبرگ هایشان توان آن را دارند كه مقدار زیادی آب در بافت گوشتی خود ذخیره و هنگام نیاز از آن استفاده كنند یا جاندارانی مثل موش پامسواكی یا روباه شنی كه با كف پاهای مواندودشان در روی شنهای داغ كویر براحتی راه می روند یا مارمولك هایی كه در گرمای تفته تابستان به نوبت و در زمان های كوتاه، عین لی لی بازی، یك دست و یك پای مقابل خود را برای فرار از گرما بالا نگاه می دارند كه تكرار این كار 'رقص مارمولكی' خوانده می شود.

بر همین اساس هم زاغ ایرانی ما نیز كه یك عمر آزگار است در كویری زیسته است، خصوصیاتش بخوبی برای زیستن در صحرا سازگار شده و مثلا پاهای سفید بلندش برای دویدن تند و چاپك از روی شنها، سنگ ها و ناهمواری بوته زارهای قیچ و منقار بلند درازش با خمیدگی رو به پایینش برای كندن زمین و برچیدن دانه و رنگاب خاكی اش كه همرنگ شنهای كویر است، برای مخفی ماندن از چشم شكارچیان سازگار شده است.

زاغ بور در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی زندگی می كند و وابستگی زیادی به گیاهیِ كویری به نام 'قیچ' دارد و لانه اش را بر روی این گیاه بوته ای می‌سازد.

قیچ، گیاهی بوته ای به ارتفاع 5/0 تا5/1 متر است كه شاخه های كلفت پرآب و برگ هاب كوچك قاشق مانند دارد.

این پرنده هنگام احساس خطر، با چابكی زیادی از روی سنگ ها و موانع طبیعی می جهد و فرار می كند و بااینكه می تواند بپرد، كم پرواز است و پروازی كوتاه دارد و بیشتر ترجیح می دهد بسرعت روی زمین بدود.

پاهای زاغ ایرانی، بلند و برای دویدن در بیابان تكامل یافته‌ و در حقیقت بیشتر به هدهد و چكاوك هدهدی شباهت دارد، هرچند فاقد تاج سر است.

این پرنده كه در ارتفاعی كمتر از10 متر پرواز می كند و بیشتر اهل دویدن در روی زمین است با سرعت20 كیلومتر در ساعت می تواند بدود و به همین بخاطر به او 'احمق دوان' هم می گویند، هرچند مثل بقیه كلاغها پرنده بسیار زیركی به حساب می آید.

البته در زبان محلی به زاغ بور، 'شهید كنو' هم گفته می شود چون ممكن است تظاهر به عدم پرواز بكند و با پروازهای كوتاهش، مسافت طولانی را طی كند و با كشاندن مهاجم به دنبال خود، او را از پای درآورد.

با این وجود، نام این پرنده در فارسی 'زاغ بور'، 'بور مرغ' یا 'زاغ كویری' است اما به همت یكی از كارشناسان طبیعت ایران موسوم به 'جمشید منصوری' نام آن به 'زاغ ایرانی' تغییر كرده است، با این حال نام انگلیسی آن'Iranian ground – jay' ، نام علمی اش'podoces pleskei'است و از خانواده كلاغیان'corvidae' محسوب می شود.

نام علمی زاغ بور'Podoces pleskei zarudny' است، نامی كه برگرفته از نام جهانگرد و جانورشناسی روس است كه برای نخستین بار این پرنده را معرفی كرد.

'نیكولای الكسیوچ زارودنی'(Nikolai Alekseevich Zarudny'در سفرهای خود در سال های 1886 تا 1914 میلادی پوشش جانوری شرق و شمال ایران را بررسی و گونه های زیادی از حشرات و پرندگان را ثبت كرد.

وی در سال 1896 موفق به شناسایی زاغ ایرانی شد.

زاغ بور این روزها شهرتي جهاني یافته و با تلاش كارشناسان طبیعت ایران، نامش به 'زاغ ایرانی' تغییر كرده و در مجامع غربي با این نام شناخته مي شود.

برغم این همه ویژگی و دردانگی، زاغ بور نه تنها در میان بیشتر مردم كشور ناشناخته مانده بلكه حتی خود پرنده شناسان هم ظاهرا چیز چندانی از آن نمی‌دانند كه شاید یكی از دلایلش این باشد كه این پرنده در بیابان‌های دور از آبادی و كم دسترس زندگی می‌كند و با جثه كوچكش كمتر به چشم‌ می‌آید و مطالعه رفتارهایش برای محققان سخت است.

اندك مطالعات پراكنده در باره این پرنده نشانگر آن است كه از وضعیت زیستی، جمعیت و حتی پراكنش قطعی زاغ بور اطلاع چندانی در دست نیست و نمی‌توان در باره آن اظهار نظر قطعی كرد، اگرچه به نظر می‌رسد خطری جدی نسل این پرنده را تهدید نمی‌كند، اما همین كم اطلاعی، می‌تواند دلیل منطقی برای هراس طبیعت‌ دوستان از خطر انقراض احتمالی این پرنده خوش‌یمن و منحصر به ‌فرد ایران باشد.

زاغ ایرانی تنها در مناطق بیابانی و نیمه ‌بیابانی شرق و جنوب شرق و مركز ایران بویژه در استان‌های یزد، اصفهان كرمان، سیستان و بلوچستان و سمنان و همچنین در شهرستان بردسكن در استان خراسان رضوی زندگی می‌كند.

تعداد زاغ های ایرانی مشخص نیست اما ذخیره‌گاه زیستگاه 'توران' در منتها الیه شرق سمنان و جنوب شرق شهرستان شاهرود، بیشترین تعداد آنها را در خود جای داده است.

خوب این است این را هم بدانید كه زاغ بور تفاوت‌ زیادی با دیگر خویشاوندانش یعنی كلاغها و زاغها دارد؛ یكی رنگ خاكی اش كه به استتارش در صحرا كمك می كند، دیگری طبع زمین زی بودنش كه حتی هنگام خطر، دویدن را به پرواز ترجیح می‌دهد و بالاخره صدای خوشش كه مثل قناری شروع به خواندن می كند و سكوت دلارام كویر را با ترنم دل انگیزش می شكند.

بگذارید این را هم بگویم كه اعضای خانواده كلاغها در جاهای مختلفی بسر می‌برند: كلاغ ابلق و زاغ در مناطق مسكونی و باغها، جی ‌جاق و كلاغ جنگلی در جنگل‌ها، زاغ نوك سرخ و زاغ زرد در كوهستانها و بالاخره زاغ ایرانی در بیابان‌ها و دشت‌های وسیع و گونه‌های دیگر این خانواده در كشتزارها و زمین‌های بایر.

البته از دیگر اعضای این خانواده می‌توان از زاغ خالدار، كلاغ گردن بور، كلاغ هندی، كلاغ سیاه و غراب و... نیز نام برد.

زاغ بور متعلق به جنس زاغهای زمینی است.از این جنس در دنیا چهار گونه وجود دارد كه عمدتاً در نوار بیابانی كره زمین پراكندگی دارند.

زاغهای زمینی دارای رنگ صورتی كمرنگ اند(جز یك گونه خاكستری نقره ای آن) كه این زمینه كلی با سیاه و سفید براق تزئین شده است.

زاغ بور ایران'Podoces pleskei' و زاغ خاكستری'P. panderi ' هر دو از لحاظ اندازه،از سایر گونه ها كوچكترند و پوش پرهای بلند بالایی دم را ندارند.

آنها از نظر تزئین پر با هم شبیه اند، اما از لحاظ رنگ،زاغ ایرانی دارای رنگ حنایی، شنی و زاغ خاكستری دارای رنگ نقره ای خاكستری است. البته محدوده زیستگاه آنها بهم نزدیك است ولی رویهم افتادگی ندارند، ضمن اینكه تفاوت منقار آنها نشانه سازگاری و عادت یافتن آنها به انواع گوناگون خاكهاست.

جثه زاغ بور ایرانی نسبتا كوچك است و بین 20 تا 24 سانتیمتر طول دارد.

این مرغك صددرصد ایرانی حشره‌خوار و دانه‌خوار است و در اسفند ماه4 تا 6 تخم شیری رنگ خالدار می‌گذارد و پرندهٔ ماده روی تخم ها می‌خوابد و در این اثنا پرنده نر برایش غذا می‌آورد. البته نر و ماده هردو در بزرگ كردن جوجه‌ها مشاركت دارند.

جوجه‌ها بعد از 17 تا 19 روز با چشم‌ بسته و بدن فاقد پر سر از تخم بیرون می‌آورند.

لارو پروانه‌، غذای اصلی جوجه‌هاست و آنها تقریبا پس از 15 روز از لانه بیرون می‌آیند تا همراه پدر و مادرشان روی زمین بدوند و زندگی ویژه این پرنده منحصر به‌ فرد ایرانی را بیاموزند.

جوجه ها معمولاً از اوایل تا اواسط فروردین لانه خود را ترك می كنند.

نكته جالب این است كه جوجه های زاغ ایرانی در انتهای مخرج خود كسیه ای دارند كه تمام فضولات پرنده در داخل آن ذخیره شده و در هنگاه خروج جوجه ها از لانه این كیسه از انتهای مخرج جدا و اینكار باعث تمیز نگه داشتن داخل لانه زاغ بور می شود.

زاغ بور تك ‌همسر است و تمام طول سال را در كنار جفتش می‌ماند. آنها با كمك هم آشیانه ی گردی با شاخه های درهم تنبیده در میان بوته های قیچ می بافند و كف لانه را با پشم گوسفند، الیاف گیاهی و گل می‌پوشاند، آنگاه ماده در آن تخم می گذارد.

زاغ بور با تغذیه از حشره ها، به تعادل جمعیت آنها در طبیعت یاری می رساند. بعلاوه با خوردن دانه های گیاهان و دفع آنها در مناطق دورتر، به پراكنش بذر این گیاهان نیز كمك می كند.

زاغ بور پرنده‌ای قلمروطلب هم هست و وقتی در محدوده‌ای یك جفت از آنها مشاهده شد باید مطمئن بود كه به شعاع500 متری نمی‌توان زاغ بور دیگری دید.

زاغ بور صدایی دلنشین و آهنگین دارد كه این ویژگی بر جذابیتش افزوده است.

زمانی كه آواز ریز ممتد و پشت سر هم این پرنده نظرتان را جلب كرد، مطمئن باشید دارد با آوازش شما را از لانه‌ خود دور می‌كند و پرهای سرش را مانند تاج باز كرده دمش را نیز می‌گسترد و برشاخه بلند آنقدر جلب نظر می‌كند تا احتمال خطر از لانه و جوجه‌هایش دور شود.

زاغ بور مانند كلاغ‌ سانان بذر گیاهان را جمع‌آوری و پنهان می‌كند تا زمستان یا هنگام كمبود غذا ذخیره‌ای داشته باشد، اما مانند همنوعانش جای بسیاری از دانه‌ها را فراموش می‌كند و به این ترتیب باعث انتشار بذر و رویش گیاهان می‌شود.

در خانواده زاغ بور، پرندگان نر و ماده هم شكل‌اند، هرچند جثه نر كمی بزرگتر است.

این پرنده معمولأ ترس زیادی از انسان ندارد ولی فاصلهٔ ایمنی را رعایت می‌كند.

زاغ بور در عین حال پرنده ای بسیار زیرك است و به محض احساس خطر بسرعت می دود و پشت بوته ها مخفی می شود و پس از چند لحظه پشت سرش را نگاه می كند تا عامل تهدید كننده را ببیند و در صورت احساس خطر مجدد، مانند قبل می گریزد و خود را پشت بوته ها مخفی می كند.

زاغ بور پرواز بلند و طولانی ندارد و معمولا در ارتفاع كمتر از10 متر پرواز می كند و برای نشستن روی زمین فاصله ای طولانی را می دود.

رفتار و تعامل ویژه زاغ بور با انسان باعث شده است از او با عنوان 'خروس گله' یاد كنند و چوپانها او را خوش یمن می دانند.

نكته قابل توجه در مورد این پرنده استتار بالای لانه سازی اوست بطوریكه آشیانه اش از فاصله چندمتری هم قابل مشاهده نیست و از آسمان هم بسختی برای پرندگان شكاری قابل رویت است.

زاغ بور در 'فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت' در طبقه ای به نام 'نگرانی كمتر' قرار دارد و این امر به این دلیل است كه هنوز تحقیقات گسترده و دقیقی روی جمعیت، پراكندگی و تهدیدات این گونه در ایران جز مناطق خاص صورت نگرفته است.

تخریب زیستگاه ناشی از اثر دخالت انسان، از بین رفتن پوشش گیاهی مناطق بیابانی، تكه تكه شدن زیستگاه بدلیل احداث جاده كه موجب جدا افتادن جمعیت زاغ از یكدیگر می شود و نرخ زادآوری پایین از جمله عواملی است كه موجب كاهش جمعیت این گونه در زیستگاه هایش در كشور می شود.

با این حال، تخریب زیستگاه بویژه زیستگاه‌های جوجه‌آوری، تخریب گیاه 'قیچ' به واسطه بوته كنی، چرای بی رویه و توسعه مزارع و شكار این ‌گونه برای استفاده‌های مختلف از جمله تاكسیدرمی مهمترین عوامل تهدیدكننده این پرنده در زیستگاه های استان اصفهان اعلام شده است.

برخی گزارشها حاكیست كه جمعیت آنها در سال های اخیر بشدت كاهش پیدا كرده است. تخریب زیستگاه بدلیل گسترش كشاورزی، قطع بوته ها و درختان، حضور دام و چرای بی رویه از جمله عوامل تهدیدكننده ی محیط زندگی زاغ بور محسوب می شود. به همین سبب، این گونه نادر، نیازمند حفاظت ویژه است.

در عین حال، تصادفات جاده ای و پرندگان شكاری جزو مهمترین عوامل تهدید این گونه نادر در منطقه 'عباس آباد' نایین اعلام شده است.

چنانكه گفتیم هنوز اطلاعات زیادی در باره این پرنده ایرانی وجود ندارد و این امر ضرورت اجرای كارهای مطالعاتی در باره این گونه نادر را نشان می دهد.

مع الوصف، اولین مطالعه متمركز در باره بوم شناسی زاغ بور در ایران تحت حمایت مالی 'صندوق حمایت از پژوهشگران' در قالب یك طرح پژوهشی توسط دانشگاه تهران انجام شده است.

مطالعه رادیوتله متری زاغ بور كه برای اولین بار در ایران توسط كارشناسان ایرانی انجام شد، از بهمن ماه 87 شروع شد و تا مرداد 88 ادامه داشت.

رادیوتله متری به معنی ارسال و انتقال اطلاعات توسط امواج الكترومغناطیسی از نقطه ای به نقطه دیگر است و امروزه یكی از پیشرفته ترین روش ها برای انجام مطالعات بوم شناسی گونه هاست.

در مطالعه بوم شناسی زاغ بور اطلاعات متنوعی از جمله مطلوبیت زیستگاه، ساختار آشیانه،نرخ موفقیت تولید مثلی، نرخ رشد جوجه ها، وسعت گستره خانگی، جابه جایی روزانه و اطلاعات زیادی در باره رفتار و انواع صداهای این پرنده مورد بررسی قرار گرفت.

این مطالعه در دشت 'مهرانو' منطقه توران انجام گرفت كه یكی از بهترین جمعیت های زاغ بور را داراست.

در قالب این طرح پژوهشی در مجموع هشت قطعه زاغ بور زنده گیری و فرستنده روی آنها نصب شد.

درهر صورت، مطالعه بوم شناسی زاغ بور نشان داد نرخ موفقیت تولید مثل آن پایین است و طبق برآورد 36 درصد محاسبه شد یعنی از مرحله ای كه تخم ها در لانه گذاشته می شود تا جوجه ها لانه را ترك می كنند تنها 36 درصد از آنها موفق به ترك آشیانه می شوند.

دلیل این مساله این است كه زاغ بور در زیستگاه سختی زندگی می كند كه در آن طعمه خواران زیادی اعم از انواع خزنده و شكارگرانی مثل روباه، پرندگان شكاری و علاوه بر همه سگ های گله هم وجود دارند.

این بررسی ها نشان داد، در منطقه مورد تحقیق (توران)، بزمجه، افعی شاخدار و مار جعفری از اصلی ترین طعمه خواران زاغ بور هستند.

دیگر نتایج این مطالعه گواه این بود، با اینكه اكثر پرندگان در فصل بهار تخمگذاری می كنند كه شرایط آب و هوا مساعد است و انرژی كمتری برای گرم نگه داشتن تخم و جوجه ها لازم است، اما زاغ بور دقیقاً اول اسفند كه هنوز هوا نامتعادل است و منطقه مورد مطالعه (توران) هنوز شب های زمستانی سردی دارد، تخم می گذارد.

بر اساس یافته های تحقیق مشخص شد دقیقاً زمانی جوجه های زاغ بور سر از تخم بیرون می گذارند كه درختچه های قیچ برگ درآورده اند و آفت قیچ تمام منطقه را پر كرده است و این آفت بخش عمده رژیم تغذیه جوجه های زاغ را تشكیل می دهد.

نكته دیگر حاصل از این مطالعه حاكیست كه جوجه ها بعد از اینكه آشیانه را ترك می كنند همچنان با والدین خود می مانند و تا سه ماه بعد از ترك آشیانه همچنان تحت مراقبت والدین هستند و توسط آنها تغذیه می شوند.

همچنین این مطالعه نشان داد زاغ بور پرنده قلمروگراست و از محدوده اش خارج نمی شود.

قلمروی آنها نسبتاً كوچك اند و قطر آن از یكهزارو 300متر فراتر نمی رود.

بااینكه در ابتدا گمان می رفت، پرنده نر و ماده زاغ بور كاملاً شبیه هم هستند یعنی از لحاظ ظاهر تفاوت خاصی ندارند ولی این تحقیق ثابت كرد كه نرها حدود 15-10 درصد از ماده ها بزرگترند.

همچنین این تحقیق گواه این است كه لكه مشكی رنگ زیر گلوی زاغ بور ابعاد متفاوتی دارد و این خال در پرنده های نابالغ وجود ندارد و زاغ هر چه بالغ تر و مسن تر شود این لكه نیز بزرگتر می شود.

به گفته 'شهاب چراغی' مسوول بخش مطالعات رادیوتله متری این پژوهش و دانشجوی كارشناسی ارشد رشته تنوع زیستی، باید طرح جامعی برای مدیریت زاغ بور در ایران تهیه و به اجرا گذاشته شود كه این امر در تكمیل اطلاعات در مورد این گونه و سپس حفاظت از آن نقش مهمی دارد.

'مریم امیدی' كارشناس ارشد اداره كل حفاظت محیط زیست استان اصفهان هم خبر داده است: مطالعه و بررسی تهدید‌های بالفعل و بالقوه زیست‌گاه‌های منتخب و نیز تعیین پراكنش زاغ بور جزو طرح‌هایی است كه در برخی استان‌ها توسط سازمان محیط زیست در حال اجراست.

در استان اصفهان پناهگاه حیات وحش عباس آباد(نائین)،منطقه حفاظت شده كهیاز (اردستان)، منطقه شكار ممنوع كوه بزرگی(انارك)، منطقه شكار ممنوع كلاته (خور و بیابانك) و منطقه شكار ممنوع خارو(اردستان) از زیستگاه‌های زاغ بور در استان اصفهان به شمار می رود.

زاغ بور، یگانه پرنده خالص ایرانی است كه معرف شمای محیط زیستی كشور ما در دنیا محسوب می شود، لذا این مرغك زیبای كویری می‌تواند بعنوان یكی از مهمترین مظاهر طبیعت ایران زمین به جهانیان معرفی شود و گردشگران بسیاری را به سوی كویر مركزی ایران بكشاند.

از : محمدرضا شكراللهی

543