حمام كردشت جلفا آميزه ‌اي از هنر و تاريخ اسلامي

در 80 كیلومتری شرق جلفا پس از گذر از پایانه مرزی نوردوز و روستای دوزال به روستای تاریخی كردشت می رسیم كه یكی از زیبا ترین مجموعه های معماری ایران را در خود جای داده است.

حمام تاریخی كردشت به عنوان یادگاری از دوران حضور عباس‌ میرزا نایب‌السلطنه در آذربایجان‌، یكی از زیباترین حمام‌های منطقه است كه با معماری اصیل سنتی در روستای كردشت احداث شده است.

بر اساس متون تاریخی این مجموعه در دوره قاجار و در زمان نایب السلطنه عباس میرزا و جنگ های سی ساله ایران و روس ساخته شده است.

این مجموعه شامل هشت بنای تاریخی از جمله حمام بزرگ، عمارت، حمام كوچك، مسجد غریب، دیوانخانه، یخچال، قلعه كردشت و ساخلو' پادگان نظامی ' بوده و قدیمی ترین آنها 'مسجد غریب' مربوط به دوره زندیه است.

حمام بزرگ كردشت از نظر معماری تمام عناصر معماری حمام های تاریخی ایرانی را دارد و شامل هشتی ورودی، سربینه، میان در، گرمخانه، خزینه، شاه نشین و تون حمام است.

حمام دارای دو ورودی جداگانه است كه ورودی جنوبی متعلق به عموم و ورودی شمالی مختص شخص شاه عباس میرزا بوده و به وسیله تونلی 'تونل عباس میرزا' مستقیما به عمارت و اتاق شخصی وی متصل می شد.

آهك بری های بسیار با شكوهی با نقوش اسلیمی به همراه ستون های سنگی مقرنس كاری شده و كفش كن های سنگی حجاری شده فضاهای داخلی حمام را زینت داده است.

این حمام با یك هشتی به ابعاد 5/3 در 5/3 و ارتفاع 3/4 متر بین باغ بزرگی ساخته شده است كه یكی از اضلاع هشتی به در ورودی و دیگری راه ورود به رختكن یا سربینه است.

سربینه حمام نیز هشت ‌ضلعی است و گنبد بزرگ آن كه مزین به آهك بری های زیباست بر روی جرزها و هشت ستون سنگی هشت بر استوار شده‌اند.

همه ستون‌های این حمام زیبا دارای سرستون‌های سنگی مقرنس هستند كه به وسیله ملات سرب مذاب به ستون‌ها وصل شده‌اند.

گرمخانه تعبیه شده در این حمام فضایی است كه از چهار ستون سنگی هشت بر و دو حوض بزرگ مستطیل ‌شكل و اتاقی با گنبد قیراندود تشكیل شده است.

نور داخل سربینه و گرمخانه به وسیله روزنی كه نوك گنبد قرار دارد، تأمین می‌شود و گویا بر روی آن روزنه‌ها سنگ‌های مرمر نازك و ظریفی نصب بوده است كه نور آفتاب با نفوذ از آن داخل حمام را به صورت یكنواخت روشن می‌كرده است.

حمام كردشت بخش‌های دیگری نیز دارد كه بسیار دیدنی و قابل مطالعه‌ است.

این بنای ارزشمند تاریخی كه در سال 62 با شماره 1655 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده طی سال های اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مورد مرمت و بازسازی اساسی قرار گرفته كه توانسته به همراه طبیعت زیبای سواحل ارس به عنوان بسته گردشگری مذهبی و طبیعی مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گیرد.

فاصله روستای كردشت تا ورزقان 66كیلومتر، تا اهر 126كیلومتر و تا جلفا 80 كیلومتر است.

این روستا در دره بسیار حاصلخیز و زیبایی در ساحل جنوبی ارس واقع است و رودخانه‌ مرزی ارس در دره بسیار عمیق شمال آن با شدت تمام از غرب به شرق منطقه جریان دارد.

منطقه ارس همچون سایر نقاط آذربایجان ‌شرقی با بهره‌مندی از طبیعت بكر و زیبای سواحل رود ارس و جنگل‌های ارسباران، آثار تاریخی بسیاری را در خود جا داده است.

وجود رود ارس به عنوان منبع آب و سواحل حاصلخیزش و نیز آب و هوای معتدل در فضای كوهستانی موجب ایجاد بناها و آثار زیبای تاریخی و مذهبی بسیار در منطقه شده است.

از دیگر آثاری كه در سواحل رود ارس و در مرز ایران و جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار دارد، می‌توان به كاروانسرای شاه‌عباسی، كلیسای سنت استپانوس، كلیسای چوپان، امامزاده شعیب(ع) (برج دوزال)، امامزاده سید محمدآقا(ع)نوجه مهر، روستای اشتبین( ماسوله آذربایجان) و قلعه كردشت اشاره كرد.

7222/587