شهر فردوس در فاصله 345 كیلومتری جنوب مشهد و 195 كیلومتری شمال غربی بیرجند و در مسیر محور اصلی ارتباطی استانهای یزد، كرمان، اصفهان، بوشهر، هرمزگان و فارس به مشهد قرار دارد.
حسن پیرنیا، در كتاب خود به اولین اشارههای تاریخی به منطقهای كه تون (فردوس) در آن واقع است میپردازد و میگوید: 'از منطقهای كه تون در آن واقع شده، در كتیبه داریوش با عنوان استاگارتیه یاد شده كه نویسندگان قدیم ساكارتیا ضبط كردهاند.'
قدیمیترین آثار یافتشده در شهرستان فردوس توسط باستانشناسان میراث فرهنگی خراسان مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد است و از آن پس آثاری از هزاره اول، دوران ساسانیان و دورههای مختلف اسلامی یافت شدهاند كه تداوم حیات طولانی در این شهر را نشان میدهد.
این شهر تا سال 1308 خورشیدی، تون نام داشته و در متون قدیمی اغلب به نام بلده طیبه تون و در مكاتبات دوره صفویه، به نام دارالمؤمنین تون نامیده شده است.
نخستین كتاب موجود كه از تون نام برده، اشكالالعالم جیهانی متعلق به قرن چهارم هجری است كه از تون به عنوان شهری آباد و بزرگ یاد كردهاست. از آن به بعد نام تون به مناسبتهای مختلف در متون و سفرنامهها دیده شده و اغلب از آن به عنوان شهری بزرگ و آباد نام برده شده است.
بنابر یك قول دیگر، نام فردوس در زمان ایران باستان، «تابان» بوده است كه پس از حمله اعراب در زبان عربی تغییر شكل یافته و به صورت تون درآمده است. بر طبق این قول، تابان و تابش كه امروزه به نام فردوس و طبس شناخته میشوند، هر دو از شهرهای كهن ایران به شمار میروند.
ویژگی های گردشگری شهرستان فردوس دارای جایگاهی ملی است و از جمله شهر تاریخی تون به عنوان یك پروژه ملی مطرح و روستای ییلاقی باغستان در بخش مركزی به عنوان روستای هدف گردشگری كشور معرفی شده است.
'شهر تاریخی تون' از جمله شهرهای اوایل دوره اسلامی در سرزمین خراسان بزرگ محسوب می شده كه از بافت شهری برخوردار و دارای كهندژ، شارستان و حصار و بارو بوده است.
'مساجد جامع و كوشك 'از جمله قدیمی ترین آثار شهر تون هستند كه مسجد كوشك با داشتن طاق های گهواره ای عظیم و نیم ستون هایی كه به زیر دیوارهای مرمت شده سال های بعد رفته، با مساجد صدر اسلام مانند تاریخانه دامغان قابل مقایسه است.
آنچه مسلم است، تون از همان اوایل اسلام از شهرهای مهم منطقه بوده و جایگاه اقتصادی و اجتماعی خاصی داشته است. در سال 1308 خورشیدی با تصویب هیأت دولت وقت از تون به فردوس تغییر نام می دهد.
شهر تـون (فردوس) در زلزله سال 1347 خورشیدی به شدت ویران گردید و جز تعداد معدودی آثار و ابنیه تاریخی با ارزش و خاطره ای از آن چیزی دیگر باقی نماند.
' امامزادگان فردوس از بناهای تاریخی مربوط به دوره تیموری است و در محله سادات شهر قدیم آرامگاهی مشهوربه مزار وجود دارد كه به سلطان محمد و ابراهیم از نوادگان موسی بن جعفر (ع ) منتسب است.
'مدرسه علیا دوره صفوی' بنای دیگر تاریخی فردوس می باشد كه در اواخر دوره صفویه بنا شده و تا پیش از زلزله مورد استفاده طلاب بوده است.
معماری این مدرسه در نوع خود كم نظیر و نمای ورودی آن بسیار زیبا می باشد و پشت ایوان ورودی، هشتی واقع شده كه در ضلع شرقی هشتی مدرس ( محل تدریس ) به شكل هشت ضلعی و پوشش گنبدی و در ضلع غربی آن ، مسجد ( نمازخانه ) با تزئینات زیبای مقرنس واقع شده است.
'آبگرم معدنی' از جمله جاذبه ها و قابلیتهای گردشگری و با اهمیت شهر فردوس آبگرم معدنی در فاصله حدود 20 كیلومتری شمال شرقی شهر است.
این آبگرم طبیعی با خواص طبی درمانی اعجاب انگیزش سالانه پذیرای خیل عظیمی از گردشگران داخلی و خارجی می باشد و از موقعیت مناسبی در منطقه برخوردار است. استفاده از آبگرم معدنی فردوس در درمان بسیاری از بیماری های پوستی و مفصلی موثر و توسط پزشكان زیادی توصیه شده است.
'روستای ییلاقی باغستان' هم در 15 كیلومتری شرق فردوس و در ارتفاع 1300 متر از سطح دریاو در محل تقاطع دو محور فردوس بجستان و فردوس گناباد كه تنها مسیر های ارتباطی فردوس با مشهد مقدس می باشد واقع گردیده است.
قرار گیری قنات بلده از شمال تا جنوب روستا و منطقه و مساعد بودن كشاورزی سبب شده است كه روستای باغستان با كشیدگی زیادی به صورت طولی در كنار مسیر این قنات ساخته و توسعه یابد و همین امر باعث به وجود آمدن منظر بكر و زیبایی از طبیعت شده است.
از جمله جاذبه های تاریخی گردشگری روستا وجود آسیاب تاریخی معروف به آسیاب حاجی خان در كنار مسیر جوی اصلی قنات بلده می باشد.665
شهرستان فردوس واقع در شمال غربي بيرجند مركز استان خراسان جنوبي با بناهاي تاريخي و جاذبه هاي گردشگري ديدني هر ساله پذيرايي هزاران مسافر نوروزي و گردشگر است.