'باز جهان خرم و خوب ايستاد'

اول فروردین ماه هجری خورشیدی، سال نو آغاز می شود و این یكی از كهن‌ترین اعیاد و از برجسته‌ترین و با شكوه‌ترین یادگارهای دوران باستان است كه علاوه بر ایرانیان بیشتر كشورهای دیگر نیز آن را جشن می‌گیرند.

نوروز تركیبی از دو واژه نو و روز به معنی روز نوین است، كه در اصطلاح به معنای نخستین روز از نخستین ماه سال خورشیدی است.

لوحه‌های باقی مانده در بابل اینگونه نشان می دهد كه جشن نوروز تقریباً 2300 سال، پیش از میلاد، وجود داشته است و مردم بابل از جمله مردمی بودند كه در اول فصل بهار و همزمان با خداحافظی زمستان با طبیعت، سال خود را نو می كردند.

اما ایرانشناس دانماركی آرتور كریستن سن، در نوشته های خود آورده است، سال نو ایرانیان باستان، آنگونه كه در سنگ ‌نوشته‌های داریوش در بیستون آمده، در پاییز آغاز می‌شد و جشن بسیار معروف مهرگان(بگیاد)، در اصل جشن اول سال ایرانیان بوده‌است. از جشن نوروز در اوستا و ادبیات اوستایی هیچ نام برده نشده‌، چنانكه از مهرگان نیز اشارتی در آن نیست.

پیرامون جشن نوروز در زمان هخامنشیان این نكته توسط تاریخ نگاران و نویسندگان آمده است كه در زمان كوروش دوم، نوروز در سال 538 قبل از میلاد، جشن ملی اعلام شد. برنامه‌هایی كه در این روز معین شد عبارت از ترفیع سربازان، پاكسازی مكان‌های همگانی و خانه‌های شخصی و بخشش محكومان بود.

این آیین‌ها بعدها در زمان دیگر پادشاهان هخامنشی نیز اجرا شد. در زمان داریوش اول، مراسم نوروز در تخت جمشید برگزار می شد. در كتب مربوط به تاریخ ایران باستان می خوانیم ، سنگ ‌نوشته‌های دوران هخامنشیان نشان می‌دهد كه مردم در این دوران با جشن‌های نوروز آشنا بودند و نوروز را با شكوه بسیار جشن می‌گرفتند و تاریخ برگزاری جشن های نوروز در این دوران از 21 اسفند تا 19 اردیبهشت بوده است.

شواهد نشان می‌دهد داریوش اول، به مناسبت نوروز در سال 416 قبل از میلاد سكه‌ای از جنس طلا ضرب كرد كه در یك سوی آن سربازی در حال تیراندازی نشان داده می شد. در زمان اشكانیان و ساسانیان نیز به مناسبت نوروز جشن های گوناگونی برگزار می شد. جشن نوروز در دوران ساسانیان چند روز به طول می‌ انجامید و نوروز به دو دوره كوچك و بزرگ تقسیم می شد، نوروز كوچك یا نوروز عامه از یكم تا پنجم فروردین بود و در روز ششم فروردین جشن نوروز بزرگ یا نوروز خاصه برپا می‌شد. از رسوم رایج آن روزگار این بود كه مردم در بامداد نوروز به یكدیگر آب می‌پاشیدند و شكر هدیه می‌دادند.

امروزه پس از گذشت چندین قرن از برگزاری نوروز مردم در سراسر كشور ایران آن را گرامی می دارند و با آداب و رسوم خاص خود به استقبال آن می روند، آدابی كه هر كدام ریشه در تاریخ پربار و غنی آنها دارد و هرساله تمام تلاش خویش را به كار می بندند تا به بهترین شكل آن را برگزار كنند.

خانه‌تكانی یكی از آیین‌های نوروزی است كه مردم بیشتر مناطقی، كه نوروز را جشن می‌گیرند، به آن پایبندند. در این آیین، خانه و وسایل آن در آستانه سال نو شستشو و تمیز می‌شوند.

چیدن سفره هفت سین یكی دیگر از آیین‌های مشترك در مراسم نوروز است كه در این سفره هفت نماد خاص كه با سین شروع می شود، می گذارند از جمله سیر، سنجد، سمنو، سیب، سكه، سبزه، سماق و سركه.

سیب، نماد زیبایی و تندرستی، سنجد، نماد عشق و محبت، سكه، نماد رزق و روزی، سبزه، نماد رویش، سمنو، نماد فراوانی و سركه، نماد شكیبایی و عمر و سیر، نماد دفع بیماری است.

علاوه بر این هفت سین، قرآن، آینه، لاله، شمع، ماهی قرمز، نرگس، سنبل و تخم مرغ رنگی نیز در سفره می گذارند.

پختن سبزی پلو با ماهی در شب عید، سنتی دیگر است كه بیشتر ایرانیان این غذا را سرو می كنند.

دید و بازدید عید یا عید دیدنی یكی دیگر از سنت‌های نوروزی است كه در بیشتر كشورهایی كه آن را جشن می‌گیرند، متداول است. یاد كردن از گذشتگان و حاضر شدن بر مزار آنان در نوروز نیز مورد توجه است.

آخرین روز از عید نوروز مردم جشن سیزده فروردین(سیزده بدر) را برگزار می كنند و بر اساس این سنت فرهنگی و كهن به دشت، صحرا و باغ می روند و آخرین روز عید را در طبیعت به تفریح می گذرانند.

ماندگاری و عظمت برگزاری این جشن باستانی و معنویت حاكم بر آن موجب شده است تا این جشن جهانی شود چنانچه در سطح بین المللی مجمع عمومی سازمان ملل در نشست 23 فوریه 2010 خود، 21 ماه مارس را به‌عنوان روز جهانی عید نوروز، با ریشه ایرانی به ‌رسمیت شناخت و در متن به تصویب رسیده در مجمع عمومی سازمان ملل، 'نوروز'، جشنی با ریشه ایرانی كه قدمتی بیش از 3 هزار سال دارد و امروز بیش از 300 میلیون نفر آن را جشن می‌گیرند توصیف شده‌است.

فرارسیدن نوروز و این ایام فرخنده، فرصت مغتنمی است تا همگان برای مدتی از روزمره طی كردن زمان خود، فاصله گیرند و تحولی هرچند كوچك همراه با بهار در خویش به وجود آورند و در كنار سفره هفت سین با زمزمه یا 'مقلب القلوب و الابصار یا مدبر الیل و النهار یا محول حول و الاحوال حول حالنا الی الحسن الحال' از آفریدگار دانا بخواهند بهترین ها را در سال جدید برایشان مقدر كند.

**تیترگزارش برگرفته از شعر، شاعر برجسته منوچهری در توصیف بهار است كه می سراید:

بازجهان خرم و خوب ایستاد / مـُرد زمستان و بهاران بزاد

اطلاع**9131**1717**9123