نگاهی به دست سازهای هنرمندان قزوینی (1)

نگاهی به دست سازهای هنرمندان قزوینی (1) ..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/01/10 فرهنگی.صنایع دستی.گردشگری قزوین - استان قزوین از دیرباز یکی از کانون های هنر ایران زمین به شمار رفته و آثار تاریخی به جا مانده از دوران کهن به ویژه دست سازهای هنرمندان همه حاکی از هنرخیز بودن این دیار است که در این ایام نوروزی چشم مسافران را به خود خیره کرده است.
به گزارش ایرنا، مسافران و گردشگران داخلی و خارجی که از استان قزوین دیدن می کنند آثار هنرمندان این خطه را به عنوان هدیه ای با ارزش برای مردم خود به سوغات می برند.
نوآوری، خلاقیت و ظرافت صنایع دستی قزوین در ایران زمین شهره بوده، اگر چه بسیاری از بزرگان و استادان هنرهای دستی این خطه دیده از جهان فرو بسته اند، اما هنوز گوشه هایی از هنر مردم این منطقه مشهود است.
سوزن دوزی، گلابتون دوزی، ابریشم دوزی، ملیله دوزی، آینه کاری، حکاکی و قلمزنی، بافت گلیم، جاجیم و چادرشب، بافت فرش، سفالگری و صنایع چوبی این سرزمین همواره از برجسته ترین آثار دستی کشور محسوب شده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی برخی از این صنایع و دست سازهای هنرمندان این استان را برای آگاهی مسافران و گردشگران مورد بررسی اجمالی قرار داده است: ** سوزن دوزی هنر نقش آفرینی و ایجاد طرحهای افسونگر و خیال پرور روی پارچه از هنرهای دستی ارزشمندی است که از دیرباز در قزوین رواج داشته و در زمان های مختلف فراز و فرودهایی را تجربه کرده است.
این هنر به وسیله سوزن یا قلاب و با استفاده از رشته نخ های رنگی، طرح و نقش را روی پارچه پدید می آورد. نقوش متداول در سوزن دوزی از طرح ها و نقش های بومی و اصیل هر منطقه مایه می گیرد.
آرایه های پر نقش و نگار روی وسایل خواب، بقچه، کیف، جانماز، سجاده و تن پوش های گوناگون به زیبایی پارچه ها افزوده و ماندگاری آن را همیشگی می سازد.
منجوق دوزی، پولک دوزی، آینه دوزی، زری دوزی، سکه دوزی، مرواریددوزی ، تکه دوزی، و برجسته دوزی از رشته های این هنر اصیل به شمار می روند.
این هنر در استان قزوین از قدمت زیادی برخوردار است.
** موج بافی و پن موج بافی آن دسته از مصنوعات دستی است که با دستگاه ساده ای بافته می شود و در گذشته بیشتر به عنوان رو انداز و پتو مورد استفاده قرار می گرفت و یکی از باسابقه ترین بافته های استان قزوین است.
پن بافی نیز نواری باریک و منقوش است که در تزئین حاشیه های لباس های محلی مورد استفاده قرار می گیرد. استحکام پن گاهی سبب می شود که از آن به جای طناب استفاده کنند.
**کاشی سازی و معرق هفت رنگ در دوره صفویه، این هنر که به همراه معماری به سرعت پیش می رفت، ضمن سادگی از تنوع زیادی برخوردار شد و چون قزوین از آغاز سلطنت طهماسب به پایتختی برگزیده شد، ساختن بناهای شکوهمند یکی پس از دیگری در این شهر آغاز شد و از آنجا که تهیه کاشی های معرق زمان و هزینه بیشتری می طلبید، ناگزیر هنرمندان از نوعی کاشی به نام خشتی یا هفت رنگ در تزئین بناها بهره بردند.
طرحهای اسلیمی و ختایی از جمله طرحهای متنوع کاشی هفت رنگ است که هنرمندان دوره صفویه کاملا به آن گرایش داشتند. در این زمینه می توان به کاشیکاری محراب مسجد النبی (ص ) و امام زاده حسین (ع) اشاره کرد.
** حکاکی و قلمزنی ایجاد نقش های برجسته یا کنده کاری شده روی فلزاتی مثل نقره، مس و برنج از سوی هنرمندان و آفرینش نقش های بدیع در ظروف مختلف مانند سینی، آبدان، مجمعه و نظایر آن از دیرباز در سرزمین قزوین رایج بوده و اینک نیز استاد عباس قانع با الهام از آثار حماسی ایرانی نقوش برجسته ای را روی مس می آفریند که شهرت جهانی دارد.
** آینه خانه آینه خانه از هنر آینه کاری ترکیبی مشتق شده و از جمله هنرهایی است که در گذر زمان تا حدی به فراموشی سپرده شده ولی تعداد کمی از هنرمندان پیشکسوت این رشته به همراه جوانانی علاقه مند دل به این هنر سپرده و حاصل ذوق و اندیشه خود را به دوستداران آن ارایه می دهند.
آینه خانه نتیجه تلاش هماهنگ نجار، نقاش و آینه کار است که نخست درودگر جعبه ای را با دو در ظریف و لولایی ساخته و پشت و روی این در را هنرمند نقاش دیگری با نقش های گل و پرنده یا تک چهره می آراید.
** گره چینی گره چینی هنری ظریف و زیباست که نقوشی بدیع را از اتصال و پیوند تکه های چوب بدون استفاده از میخ و وسایلی مانند آن پدید می آورد.
این اشکال و طرح که در پیکر در و پنجره ها به کار گرفته می شود، بیانگر نوعی سلوک عارفانه است و مشبک کاری که همواره با گره چینی همراه است، هنر لطیفی است برای عرضه و ارایه طرح مورد نظر با استفاده از شبکه های ساخته شده از چوب.
** گلیم، جاجیم و چادرشب این ها از هنرهای اصیلی هستند که بیشتر در روستاهای استان قزوین تولیدمی شوند.
تفاوت گلیم با قالی در نداشتن پرز آن است و محصولات تولیدی مناطق الموت و ارداق از منظر تنوع طرح و رنگ در جایگاه بالایی قرار دارد.
از جاجیم بافی در تهیه کیف و کفش و صنایع دستی تلفیقی نیز بهره گرفته می شود که در روستاها و مناطق آبیک و الموت رواج دارد.
چادرشب هم از جمله تولیدات دستباف رایج در منطقه الموت قزوین است.
** گلابتون دوزی در گلابتون دوزی، هنرمند گل های برجسته را با رشته های نقره یا طلا، روی وسایلی مانند جعبه لوازم آرایش، جانماز، بقچه، رومیزی، مخده، پرچم های سوگواری و کفش های زنانه می نشاند و زیبایی را به اوج می رساند. از این هنر بیشتر در تهیه جهیزیه عروس و آراستن آن بهره می گیرند.
**ابریشم دوزی دوخت یراق ابریشمی یا قیطانی در حاشیه تاقچه پوش، بقچه، جانماز، سوزنی ، لباس مردانه و زنانه به ویژه دور یقه، آستین، کمر و جلو سینه نقشی بس زیبا می آفریند و دست هنرمند گلابتون دوز یا ابریشم دوز به همراه حوصله والایش در این آفرینش حرف اول و آخر را می زند.
ادامه دارد...
7389/603/1448/508 شماره 172 ساعت 16:42 تمام