" فناوریهای رسانه ای"، "تلقی های فردی" و "قوانین زودگذر"
#
اصفهان ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 06/03/83
داخلی.اقتصادی. رسانه یی
فکس، ویدیو، تلفن های بی سیم، سی دی، و اینترنت از جمله فناوریهای رسانه یی
وارداتی بوده اند که هر کدام هنگام ورود به کشور پشت دیوار بلندی از"تلقی-
های فردی" و " قوانین کوتاه مدت" برای مدتی به انتظار نشسته اند.
این در حالی است که " ضرورتهای زمان" و " نیازهای روز" حتی برای مراجع
تصمیم گیر،شرایطی را فراهم کرده است که آن قوانین یا مقررات بی سروصدا محو
یا بلااثر شده اند.
یک کارشناس خبری در اصفهان دراین باره گفت: در دهه 1360 پس از ورود فکس
یا دورنگار به بازار ایران، این وسیله ارتباطی که تحولی را در زندگی مردم
ایجاد کرده بود، مورد توجه دستگاه های ذیربط قرار گرفت.
این کارشناس که خواست نامش مطرح نشود، افزود: این وسیله ارتباطی برای
مدتی حالت " غیرقانونی " داشت و سپس مخابرات و پست با دریافت مبلغ زیادی
" مجوز" استفاده این دستگاه را صادر کردند.
وی افزود: در آن دوره برای استفاده کنندگان ازاین وسیله ارتباطی مشخص نشد
که فکس چه بار اضافه یی را روی خطوط تلفن می گذارد که بایستی برای استفاده
از آن مجوز گرفت یا ودیعه پرداخت.
" هومن صادقی کاجی " از کارشناسان امور مخابراتی و ارتباطی نیز گفت: در
سالهای اولیه پس از انقلاب یک وسیله رسانه یی که مورد تحریم قرار گرفت،
"ویدیو" بود در صورتیکه مسوولان فرهنگی می توانستند به بهترین شکل ممکن از
این ابزار برای تولید برنامه های مرتبط با شرایط آن زمان استفاده کنند.
وی ادامه داد: در مورد ماهواره هم همین وضعیت ایجاد شده است و تاکنون
به خط مشی روشنی در ارتباط با این فناوری ارتباطی نرسیده ایم.
کاجی ادامه داد: در زمان حاضر عملا دیدن برنامه های برون مرزی صدا و سیما
برای ایرانیان داخل کشور امکانپذیر نیست یا ممنوع است که هیچ دلیل منطقی
برای آن نمی توان یافت.
وی تاکید کرد: تا زمانی که نتوانیم محتوای مورد نظر خود را برای این
وسایل ارتباطی تولید کنیم این مقابله به هر نحوی وجود دارد و این امر در
سراسر جهان مشاهده می شود.
صادقی کاجی تصریح کرد: هنگامی که یک فناوری جدید ارتباطی در جهان تولید
می شود، نمی توان در مقابل ورود آن به کشور مقاومت کرد بلکه باید با مدیریت
صحیح از این ابزار به نفع خود استفاده نمود.
وی یکی دیگر از دلایل مقابله با فناوریهای رسانه یی را عدم مطالعه و
آینده نگری در سطح مدیریت کشور معرفی کرد و گفت: سیستم مدیریت کشور در
زمینه استفاده از تکنولوژیهای جدید بسیار ضعیف عمل کرده است.
صادقی با اشاره به اینکه ما نباید اشتباهات گذشته را در مورد اینترنت
تکرار کنیم، گفت: امروزه تولید برنامه های اینترنتی در اولویت قرار دارد و
باید با همگانی کردن استفاده از این ابزار از سنین پایین، فرهنک استفاده
از این تکنولوژی را بین مردم رواج دهیم.
وی گفت: تعدد و پراکندگی نهادهای تصمیم گیر در زمینه های فرهنگی و کنترل
دولتی رسانه ها نیز از دیگر دلایل وجود این روند درکشور می باشد که با حمایت
از بخش خصوصی در این راستا می توان از ضعفهای موجود کاست.
"وحید قاسمی" جامعه شناس و استاد دانشگاه اصفهان نیز درگفت وگو با ایرنا
ضمن اشاره به مراحل تاریخی مقاومت در مقابل فناوریهای وارداتی، این بحث را
در مورد اینترنت صادق ندانست.
وی گفت: در ابتدای ورود اینترنت به کشور، مقابله یی با آن صورت نگرفت و
استفاده از آن روال عادی خود را طی کرد.
وی ادامه داد: به مرور زمان که استفاده از اینترنت افزایش یافت، سیاست
محدود کردن آن در پیش گرفته شد.
قاسمی اظهار داشت:دلیل مقاومت اولیه در قبال ورود این قبیل فناوریها در
دهه60 نگرانی تصمیم گیران فرهنگی در ترویج محتواهای مبتذل میان مردم بود.
این جامعه شناس گفت:درآن زمان از دیدگاه برخی،رابطه مستقیمی بین استفاده
از ویدیو و غیراخلاقی بودن جامعه وجود داشت، اما در مورد ماهواره عوامل
دیگری باعث مقاومت با ورود آن شد.
قاسمی اضافه کرد: ویدیو قادر به تغییر افکار عمومی نیست،اما ماهواره به
دلیل اینکه مردمی که زمینه های فرهنگی و اجتماعی یکسانی دارند،تحت تاثیر یک
برنامه و یا کانال مشخصی قرار می گیرند، این وسیله ارتباطی تاثیر یکسانی
نیز بر مردم گذاشته و منجر به تغییر افکار عمومی می شود.
وی با اشاره به اینکه مردم از ابزارهای جدید با روی باز استقبال می کنند
گفت: بر خلاف این باور که مردم بسختی ابزارهای جدید را قبول می کنند، ابزار
و تکنولوژیهای جدید هر چه مفرحتر و استفاده از آنها آسانتر باشد، راحت تر
و بهتر از طرف مردم مورد پذیرش قرار می گیرد.
قاسمی در مورد اینترنت گفت: چون در اینترنت افکار و پیامهای متنوع و
مختلفی وجود دارد و در ابتدای ورود آن استفاده همگانی از آن نمی شد، در
شکل گیری افکار عمومی نیز نقشی نداشته است.
وی تصریح کرد: سپس، به دلیل گسترش استفاده از آن در کشور و تاثیرگذاری
آن بر افکار عمومی، "فیلترینک" که نوعی واکنش در مقابل این فناوری است،
آغاز شد.
به گفته وی،عدم تولید تکنولوژی در کشور دلیلی برای مقاومتهای صورت گرفته
نیست بلکه دلیل اصلی آن تاثیری بوده که هر یک از آنها از لحاظ فرهنگی،
اجتماعی و سیاسی بر روی افکار عمومی داشته است.
وی گفت: در کشور ما دولت بر فعالیت رسانه ها تسلط دارد،اما به مرور زمان
این سلطه کاهش می یابد و مردم خود انتخاب کننده رسانه ها هستند.
"محمدعلی نعمت بخش" استاد دانشگاه اصفهان نیز گفت: هنگام ورود تکنولوژی
به کشور سه پارامتر"امنیت ملی"،" بهبود کیفیت زندگی"و" شکوفایی استعدادهای
اجتماعی" در نظر گرفته می شود.
وی افزود: اگر فناوریی برای ورود به کشور انتخاب شود که شرایط سه گانه
یاد شده را ارتقاء ندهد، برای جامعه غیرمفید خواهد بود.
نعمت بخش اضافه کرد: تکنولوژی بالنفسه دارای اصالت نیست بلکه کاربرد و
نتایج استفاده از آن مهم است که مسوولین باید به دور از تقلید و با درنظر
گرفتن شرایط جامعه به گزینش آن بپردازند.
وی تصرح کرد: نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، مشکلاتی است که با
انتخاب و ورود تکنولوژی به کشور به وجود می آید و اینکه آیا برنامه ریزی
برای حل این معضلات در نظر گرفته شده است یا خیر.
نعمت بخش گفت: تاثیر ورود یک تکنولوژی جدید،مثبت و منفی است و اگر برای
نقاط منفی آن چاره جویی نشود، تاثیر نامطلوب از تاثیر مثبت پیشی می گیرد.
وی اظهار داشت:ایرانیان در مقابل ورود تکنولوژی چندان مقاومتی ندارند و
تنها مساله یی که باید به آن توجه شود،فرهنک سازی برای استفاده صحیح از آن
در کشور برای تبدیل آن به ابزار مفید است.
وی گفت: هنوز در ایران برای تولید تکنولوژی ارزش خاصی قایل نمی شوند و
در نتیجه فناوری، یک پدیده وارداتی شده است.
این استاد دانشگاه دلیل اساسی مقاومت در قبال تکنولوژی را عدم آگاهی
مسوولان برای پذیرش آن معرفی کرد و گفت:معماران و برنامه ریزان مسایل کشوری
بسیار محدود هستند و به دلیل ترافیک کاری نمی توانند ورای مسایل روز به
بررسی مباحث توسعه کشوری و اجتماعی بپردازند.
وی اظهار داشت: در سالهای گذشته برنامه یی برای ورود و استفاده از
تکنولوژیهای جدید مانند ماهواره و ویدیو وجود نداشت و آنها از درهای فرعی
وارد کشور شده و در نتیجه باعث ایجاد مشکلاتی از لحاظ امنیت ملی، مسایل
فرهنگی و پشتیبانی و نگهداری شدند.
وی گفت: نمی توان با ورود تکنولوژیهای جدید مقابله کرد و هر اقدامی در
این راستا با شکست مواجه می شود ، بنابراین باید با بومی سازی این ابزار
مطابق با مسایل اجتماعی، مذهبی و فرهنگی ، شرایط استفاده مردم از آنها
را فراهم کرد.
"سیداحمد سجادی " عضو هیات مدیره شرکت مخابرات اصفهان در این رابطه به
ایرنا گفت: نحوه ورود تکنولوژیهای رسانه یی به کشور دلیل این قبیل مقاومتها
بوده است.
وی با اشاره به بحث ورود ویدیو گفت: ویدیو به شکل مخفیانه و محرمانه
وارد کشور و خانواده ها شد و همین امر باعث گردید که ذهنیت منفی نسبت به
آن بین دولتمردان و مردم به وجود آید.
وی افزود: ویدیو نزدیک به پنج سال قبل از انقلاب توسط خانواده هایی که
زمینه های فرهنگی لازم را برای استفاده مناسب از آن نداشتند، وارد کشور شد
و همین امر باعث تولید نگرش منفی نسبت به ویدیو در جامعه مسلمان ایران
گردید.
سجادی تاکید کرد: نحوه برخورد جامعه با رسانه ها، در زمینه پذیرش و ورود
آن به کشور نقش اساسی دارد.
وی گفت: اسلاید برای اولین بار در ابتدای قرن چهاردهم شمسی توسط اساتید
دانشگاه ها وارد کشور شد و به دلیل اینکه استفاده اولیه از آن در محیط علمی
و توسط افراد مورد قبول مردم صورت گرفت ذهنیت منفی نسبت به آن پیش نیامد.
وی ادامه داد:در حالیکه همانطور که می توان از طریق ویدیو تصاویر ناپسند
را دید از طریق اسلاید هم این امر قابل اجراست.
وی با اشاره به دستگاه فکس گفت: در ابتدای ورود این تکنولوژی به کشور
کسانی که خواهان استفاده از آن بودند می بایست مبلغی حدود 400 هزار تومان
را بابت خرید تجهیزات و دریافت اجازه استفاده از آن، به حساب شرکت پست آن
زمان پرداخت می کردند.
وی افزود:اما به مرور زمان و با حذف حساسیتهای ابتدایی و کم بودن تعداد
مشترکین آن، استفاده از فکس آزاد شد.
آ.م/ 543/540/400/ 04