#
تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی 10/05/83
داخلی.فرهنگی.داستان.
دکتر"مهدی پورعمرانی" که درجشنواره تابستانی خانه فرهنک دانشجو در
دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با عنوان "جریان شناسی داستان معاصر
ایران" سخن می گفت، اظهار داشت: داستان نویسی یک جریان اجتماعی است و در
خلاء شکل نمی گیرد.
این نویسنده و پژوهشگر افزود: داستان نویسی یعنی پرورش یافتن ورودی ها
در یک فرایند ذهنی و عینی و تبدیل آنها به خروجی و به صورت یک متن درآمدن
است.
پورعمرانی افزود: درطول تاریخ، شرایط مختلف سیاسی و اجتماعی باعث می شود
که هر دوره اجتماعی ادبیات داستانی خودش را داشته باشد.
وی اظهار داشت: برای بررسی داستان نویسی معاصرایران باید ازجنبش مشروطه
آغاز کرد، یعنی زمانی که فرهنک عامه با شکسته شدن نهادهای اجتماعی گذشته
شروع به تغییر می کند.
پورعمرانی، سالهای 1274 تا 1300 را اولین دوره داستان نویسی تاریخ معاصر
ایران دانست و افزود: دراین دوره "دهخدا" با نوشتن "چرند و پرند" و "جمال
زاده" با نوشتن "یکی بود یکی نبود"، نثر متکلف درباری را دگرگون می کنند
و به نوشتن داستان هایی با موضوعات روز و به زبان ساده می پردازند.
وی خاطرنشان ساخت: هر دوره داستان نویسی تحت تاثیر شرایط موجود مشخصات
خود را پیدا کرده است.
" دوره اول به دلیل ظهور جنبش مشروطه در رمان های اجتماعی ایده تجددخواهی
و بیدارگری اجتماعی نفوذ بیشتری داشت. در دوره دوم و در میان سال های 1300
تا 1320 به دلیل گسترش شهرنشینی و ظهور طبقه متوسط شرقی، رمان های اجتماعی
رشد زیادی پیدا کردند و به افشای فساد دربار و به انتقاد از فساد اجتماعی
پرداختند."
پورعمرانی از افزایش آشفتگی های اجتماعی، رشداحزاب و رشد آزادی های سیاسی
به عنوان مشخصات دوره سوم داستان نویسی ایران (1320-1332) یاد کرد و گفت:
در این دوره با ظهور "بزرک علوی"، "ادبیات زندان" شکل گرفت و با ظهور
"جلال آل احمد"، "ادبیات کارگری" بوجود آمد.
این نویسنده ابراز عقیده کرد: در دوره سوم، "صادق چوبک" با دیدگاه
اجتماعی سیاه و با استفاده از ادبیات عامه به یک رئالیسم کثیف دامن زد و
آل احمد با استفاده از نثری عصبی، شکسته و تلگرافی، قالب نثر داستانی
را به هم ریخت.
وی از "برجستگی ساخت داستانی"، "تجربه سبک های مختلف نوشتن"، "نزدیکی
به داستان نویسی غربی" به عنوان ویژگی های داستان نویسی دوره سوم یاد کرد
و افزود: در میان تمام نویسندگان مطرح این دوره تنها "ابراهیم گلستان"
صاحب سبک است، زیرا برای اولین بار شیوه "سیال ذهن" را در ادبیات ایران
به کار گرفت.
پورعمرانی دوره چهارم (1332-1340) را دوره کودتا، سرکوب، و خفقان دانست
و گفت: در این دوره جو خفقان، ازمحتوای اندیشه داستان ها کاست و بر رشد
پاورقی های عاشقانه، جناحی و پلیسی افزود.
وی اظهار داشت: دوره پنجم (1340-1350)، شکوفاترین دوره ادبیات معاصر
و داستان نویسی ایران است.
" رشد یک مدرنیسم بی ریشه، افزایش قیمت نفت، اصلاحات عرضی، رشد بیش از حد
شهرنشینی، وقوع انقلاب سفید و رویکرد جنبش های ملی و دینی به مبارزه
مسلحانه، از ویژگی های دوره پنجم است که باعث پدیدآمدن ادبیات ستیزه جو و
رویایی و ادبیات مقاومت شد."
پور عمرانی گفت: این دوران به ظهور زنان نویسنده، جریان سازی درادبیات
کودکان، رشد ادبیات نمایشی و تولد "نقد ادبی" منجر شد.
پورعمرانی در جلسه دوم جریان شناسی داستان معاصر ایران، به بررسی دوران
ششم و هفتم داستان نویسی خواهد پرداخت.
جشنواره تابستانی خانه فرهنک دانشجو که از 25 تیرماه آغاز شده است،
تا 20 شهریور ادامه خواهد داشت.
فراهنک. ع.ب/ 1770