حساب هایی كه با «دستور ویژه» مسدود می شود

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، این اتفاق هر از چندگاهی برای برخی از مشتریان بانك ها رخ داده و اغلب افراد با اینكه تصور می كردند كارت های آنها به اصطلاح «سوخته» كه با مراجعه به بانك دریافتند به دلیل كامل نبودن اطلاعات صاحب حساب، بانك آن را مسدود كرده است؛ حالا فرد باید به همراه كارت ملی و شناسنامه به بانك مراجعه كند تا اطلاعات حسابش به روزرسانی شود.
یكی از مشتریان بانكی كه حدود 10 روز حسابش مسدود بود، به همین ترتیب از انسداد حسابش اطلاع یافت و وقتی به یكی از شعب بانك مراجعه كرد، به وی گفته شد باید به شعبه ای كه افتتاح حساب شده برود، تا «شماره سریال شناسنامه» وی در سامانه مركزی بانك ثبت شود.
یكی از مشتریان یك بانك دولتی كه به همین ترتیب حساب مربوط به دریافت حقوقش مسدود شده بود، به اجبار برای این كار به شهری دیگر سفر كرد و در نهایت مشكل با ارایه كپی كارت ملی حل شد. وی به خبرنگار ایرنا گفت: كارمند رسمی دولت چه نیازی است كه برای به روزرسانی حسابش، به شعبه افتتاح حساب در صدها كیلومتر دورتر مراجعه كند؟
خبرنگار ایرنا اطلاع یافت در یكی دیگر از موارد، همه حساب های بانكی كاركنان یكی از دستگاه های اجرایی كه بیش از چند هزار كارمند دارد، مسدود شد و بانك مربوطه با اعزام تیم ویژه، مشكل را برطرف كرد.
مواردی از این دست زیاد است؛ بانك ها به مراجعه كنندگان می گویند كه براساس بخشنامه های بانك مركزی ملزم به احراز هویت مشتریان خود هستند؛ حتی اگر مشتری چند ساله و با سابقه بانك باشی اما اطلاعات حسابت كامل نباشد، این مشكل برایت ایجاد می شود زیرا پای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در میان است.

** متخلفان در كمین حساب های راكد
بی تردید تعداد بسیار زیاد حساب های سپرده بانكی بدون گردش مالی، یكی از مشكلاتی است كه نظام بانكی در سالیان اخیر با آن مواجه بوده، است؛ این موضوع باعث شده هزینه های گزافی به بانك ها و موسسه های اعتباری از بابت نگهداری حساب ها تحمیل شود و از سوی دیگر، حجم بالای حساب ها، امكان سوءاستفاده از آنها را افزایش می دهد.
از این رو اوایل مهرماه پارسال بانك مركزی دستورالعمل تعیین تكلیف حساب های راكد را به شبكه بانكی كشور ابلاغ كرد زیرا امكان سوءاستفاده قاچاقچیان و متخلفان مالیاتی از حساب های افراد ناآگاه و راكد وجود داشت.
حمیدرضا غنی آبادی كه آن زمان مدیر اداره مطالعات و مقررات بانكی بانك مركزی بود، درباره ضرورت انجام این كار گفته بود: «افرادی كه قصد پولشویی دارند، بعضاً اقدام به گشایش تعداد متعددی حساب با رقم و حجم پایین می كنند تا از این طریق، در مظان كمتری قرار گیرند و احتمال رصد و پایش تراكنش های حساب های آن ها كاهش یابد كه بر این اساس، یكی دیگر از كاركردهای دستورالعمل مذكور به این مهم معطوف بوده است.»
با این اوصاف در یك سال گذشته اغلب بانك ها به سراغ حساب های راكد رفته و تلاش كردند با صاحبان حساب تماس بگیرند تا این حساب ها تعیین تكلیف شود.

** كامل شدن اطلاعات مشتریان
گام دیگر بانك مركزی برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، احراز هویت مشتریان بانك ها بود؛ در این رابطه اواخر سال 1395 «نظام هویت سنجی اطلاعات مشتریان بانكی (نهاب)» تحت نظارت و رگولاتوری بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران، در دستور كار شركت خدمات انفورماتیك قرار گرفت.
در این سامانه پایگاه داده ای از اطلاعات هویتی همه مشتریان بانكی اعم از حقیقی، حقوقی و اتباع خارجی ایجاد شده است كه نزدیك 76 میلیون مشتری را تشكیل می دهد؛ در این سامانه اطلاعات مشتریان با سازمان ثبت احوال كشور، ثبت شركت ها، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سامانه استعلام و اخذ كد فراگیر اتباع و شركت های خارجی (سامانه فیدا) و همه بانك ها و موسسه های اعتباری تحت نظارت بانك مركزی تجمیع شده است.
در حقیقت «نهاب»، پایگاه جامع و یكپارچه اطلاعات هویتی مشتریان موسسه های اعتباری به شمار می آید و شناسایی كامل مشتریان و ایجاد كنترل های لازم بر شیوه عملكرد آنها در شبكه بانكی كشور را تسهیل و تسریع می كند؛ این پایگاه داده به هر یك از مشتریان شبكه بانكی كشور شناسه منحصر به فردی به نام شهاب تخصیص می‌دهد كه در این صورت لازمه بهرمندی از خدمات بانكی برخورداری از این شناسه خواهد بود.

** الزام به روز رسانی آمار مشتریان در نهاب
بانك مركزی در آخرین روزهای پاییز بخشنامه‌ای به همه بانك‌ها و موسسه های اعتباری ارسال و آنها را مكلف كرد آمار و اطلاعات مشتریان را در سامانه نهاب بروزرسانی كنند.
در این بخشنامه كه 27 آذرماه ابلاغ شده، آمده است: شناسایی مشتری از مهمترین اركان مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم است و از این رو بانك مركزی با هدف اجرای ماده 20 آیین نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی و قوانین و مصوبات مختلف از جمله بندهای الف و ب ماده ۱۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه و همچنین ابلاغیه معاون اول رییس جمهوری در دی ماه 93 اقدام به راه اندازی سامانه نظام هویت سنجی الكترونیكی بانكی موسوم به نهاب كرده است.
طبق برنامه ششم توسعه بانك مركزی موظف است در سال نخست اجرای قانون، با ایجاد سامانه های نظارتی بر خط، زمینه نظارت مستمر را در نظام بانكی فراهم كند به شكلی كه زمینه كشف خطاها و تخلف های احتمالی پیش از وقوع به وجود آید.
این بانك همچنین موظف شده است تا انتهای سال نخست اجرای قانون با ایجاد سامانه ای متمركز، امكان دریافت الكترونیكی و برخط استعلام های مورد نیاز، برای اعطای تسهیلات یا پذیرش تعهدات از مراجع ذیربط همچون استعلام اعتبارسنجی، بدهی مالیاتی و نظایر آن را برای بانك ها و موسسه های اعتباری غیربانكی فراهم كند.
همچنین با توجه به تصویب قانون اصلاح صدور چك در مجلس كه در آن بانك‌ها موظف شده اند صحت مشخصات متقاضی دسته چك را با استعلام از سامانه نظام هویت سنجی الكترونیكی بانكی (نهاب) احراز كنند، ضروری است، پیش از اعطای دسته چك به متقاضیان، هویت متقاضی از طریق استعلام از سامانه نهاب احراز شود.
اقتصام*2025 ** 2023