سهم بازنشسته‌ها از بودجه 1398

به‌طور كلی، دولت در قالب امور «رفاه اجتماعی»، «فصل حمایتی» و سه برنامه «هزینه‌های مربوط به بازنشستگان دولت»، «كمك به پرداخت حقوق و مزایای بازنشستگان، وظیفه‌بگیران و مستمری‌بگیران لشكری» و «كمك به پرداخت حقوق و مزایای بازنشستگان، وظیفه‌بگیران و مستمری‌بگیران كشوری» در رابطه با بازنشستگان ایفای نقش می‌كند.

این سه برنامه در مجموع حدود 74 درصد اعتبارات حمایتی در لایحه بودجه سال 1398 را به خود اختصاص داده‌اند كه این نسبت در مقایسه با قانون بودجه 1397، سه درصد افزایش داشته است. به‌طور كلی بودجه امور رفاه اجتماعی در لایحه 1398 نسبت به قانون 1397 رشدی حدود 28 درصدی داشته كه تقریباً نیمی از اعتبارات مربوط به امور رفاه اجتماعی، یعنی بیش از 556 هزار میلیارد ریال، به برنامه‌های مربوط به بازنشستگان تخصیص یافته است.

تئوری‌ها می‌گویند منابع صندوق‌های بازنشستگی عموماً از محل كسورات شاغلان و نیز سرمایه‌گذاری‌ این صندوق‌ها تأمین می‌شود و باید به پرداخت حقوق بازنشستگان اختصاص یابد. اما در عمل دیده می‌شود كه یا منابع آن‌طور كه باید تأمین نمی‌شوند یا آنچه جمع‌آوری شده به موارد دیگری مانند بنگاه‌داری صندوق‌ها تخصیص داده می‌شود. به‌طوری كه شاهد كسری و وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه عمومی دولت هستیم كه این وابستگی می‌تواند بحران‌ساز باشد.

**سه بحران آینده اقتصاد ایران

سعید اسلامی بیدگلی، كارشناس مسائل مالی در گفت‌وگو با ایرناپلاس با اشاره به اینكه صندوق‌‌های ما هنوز به‌طور جدی با بحران مواجه نشده‌اند، گفت: اقتصاد ایران با چالش‌های جدی زیادی مواجه است كه فقط در زمان فوریت به آن‌ها توجه می‌شود. در مدت اخیر بیشتر مشكلات شبكه پولی كشور در اولویت رسانه‌ها و مدیران و سیاست‌گذاران بوده‌، اما مسئله بحران صندوق‌های بازنشستگی، سیاستگذاری در نرخ ارز و شفافیت اقتصاد ایران، مسائلی است كه ما به ترتیب با آن‌ها مواجه خواهیم شد.

اسلامی بیدگلی افزود به نظر من اگر به فكر نباشیم، مسئله صندوق‌های بازنشستگی تا سال 1404 عملاً از كنترل دولت خارج خواهد شد و اگر موضوع ورودی‌ها، خروجی‌ها و همچنین موضوع بهینه‌سازی حوزه سرمایه‌گذاری‌ صندوق‌ها كنترل نشود، از آنجایی كه همزمان مشكل بیكاری را نیز در كشور داریم، با هم‌افزایی این دو، معضل پیچیده‌تر خواهد شد.

این كارشناس مسائل مالی با اشاره به راه‌حل‌های متعدد در این زمینه، تأكید كرد: صندوق‌های بازنشستگی در دنیا به لحاظ فنی و اقتصاد سیاسی مسئله پیچیده‌ای است.

اسلامی ادامه داد: در حوزه فنی، موضوع محاسبات بیمه‌ای و بیم‌سنجی را در صندوق‌ها داریم كه عملاً در ایران به‌طور كامل در چند دهه گذشته مغفول مانده‌ و به نظر می‌رسد صندوق‌ها در عمل، به حیاط خلوت مدیریت سازمان‌ها تبدیل شده‌اند. به‌ویژه اینكه با واگذاری شركت‌های دولتی به صندوق‌ها، به‌دلیل تعداد زیاد صندلی‌های هیأت مدیره‌ای كه در اختیار صندوق‌های بازنشستگی قرار گرفته‌، بحث اقتصاد سیاسی در این حوزه به‌طور جدی پررنگ‌تر شده است.

**حاكمیت شركتی برگردد

وی اهمیت اقتصاد سیاسی صندوق‌های بازنشستگی را در این موضوع دانست كه صندوق‌ها با جمعیت خیلی زیادی مواجه هستند و دولت در ایران نشان داده‌ كه عملاً در مواجهه با چنین مسائلی، مشكلات جدی دارد و به‌عنوان راه‌حل‌های اولیه، به مباحث حوزه مدیریتی اشاره كرد.

اسلامی بر بازگشت به شرایط مدیریت صحیح این صندوق‌ها یعنی حاكمیت شركتی تأكید كرد و گفت: حاكمیت شركتی باید در داخل این صندوق‌ها و بعد از آن در كوتاه مدت، در داخل شركت‌های زیرمجموعه این صندوق‌ها پیاده شود و البته در بلندمدت، لازم است صندوق‌ها به‌طور كامل از بنگاه‌داری خارج شوند و همزمان نسبت به افزایش بهره‌وری و كنترل فساد آن‌ها توجه شود و همچنین قسمتی از زیان‌ این صندوق‌ها، توسط نهادهای حاكمیتی پذیرفته شود تا بخش كم‌تری از آن به مردم منتقل شود.

**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**