ایران، عراق و همگرایی شتابنده

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، امروز و فردا تهران مهمانی بلندپایه از همسایه باختری را میزبانی می كند. «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق، پنج ماه پس از تشكیل دولت ائتلافی خود برای نخستین بار راهی پایتخت همسایه شرقی كشورش شده تا جدی تر از پیش راه های توسعه روابط چند جانبه با ایران را با مقام های كشورمان مورد بحث و گفت و گو قرار داده و توافقات فی مابین در حوزه های سیاسی، امنیتی و اقتصادی را پیگیری كند.
دولت جدید بغداد، در مناسبات با همسایگانش به ویژه ایران، رویكرد مثبت و مستقلی دارد. این رویكرد به ویژه پس از تلاش های واشنگتن جهت تاثیرگذاری بر سیاست های دولت بغداد به منظور اتخاذ سوگیری ضدایرانی حائز اهمیت است. تلاش های چند ماه گذشته آمریكایی ها برای همراه سازی مقام های عراقی در راستای تنگ تر كردن حلقه تحریم ها علیه ایران، بخاطر استقلال و عملگرایی دولت بغداد و در راستای منافع ملی عراقی ها موثر نیافتاده است.
سفر «برهم صالح» رییس جمهوری و «محمد الحلبوسی» رییس مجلس این كشور به ایران در كمتر از شش ماه گذشته و دیدار و گفت و گو با مقام های تهران، از عزم جدی دولتمردان عراقی برای توسعه روابط با تهران در راستای منافع دو طرف نشان دارد.
این بار اما عبدالمهدی به عنوان بالاترین مقام اجرایی عراق عازم تهران شده تا توسعه روابط دوجانبه در بسیاری از حوزه ها را به صورت عملیاتی تر پیگیری كند.
در این سفر، علاوه بر یك هیات بلندپایه اقتصادی، بسیاری از مقام های سیاسی هم نخست وزیر عراق را همراهی می كنند؛ وزیر نفت، وزیر امور خارجه، وزیر دارایی، وزیر تجارت، وزیر برنامه ریزی، وزیر برق و منابع آبی، مشاور امنیت ملی، رییس ستاد ارتش، قائم مقام وزیر كشور، رییس گذرگاه‌های مرزی و برخی از نمایندگان پارلمان، به همراه عبدالمهدی به كشورمان سفر كرده اند.
همراهی وزیران اقتصادی با نخست وزیر عراق، بر بی اثر بودن فشارهای آمریكا و برخی كشورهای عربی منطقه بر بغداد برای همراه شدن با تحریم های آمریكا علیه ایران دلالت دارد.
عراق اگرچه برای تامین برق و گاز مورد نیاز خود به ایران چشم دوخته و این نیاز موجب معافیت چند ماهه آنها از تحریم های آمریكا علیه ایران شده، ولی عراق سخت از سوی واشنگتن در فشار است تا ارتباطات اقتصادی خود با ایران را تحدید كند.
با این حال، رهبران بغداد بارها به صراحت اعلام كرده اند كه در تحریم های ضدایرانی با آمریكایی ها همراهی نخواهند كرد و مبنای عملشان در سیاست خارجی منافع ملی عراق خواهد بود. اگرچه از دولت فن سالار عراق، غیر از این هم انتظار نمی رود كه با در نظر گرفتن ارتباطات راهبردی تهران و بغداد، این روابط دیرینه و مثبت را فدای مطامع و زیاده خواهی های قدرتی فرامنطقه ای نكند، ولی تا پیش از این برخی ناظران از احتمال تاثیرپذیری بغداد از این فشارها سخن می گفتند.
سفر عبدالمهدی، كمتر از یك ماه پس از سفر دكتر «حسن روحانی» به عراق، معنا و پیامی روشن برای همسایگان و كشورهای غربی در بر دارد و آن اینكه، ایران و عراق به موجب قرابت و پیوندهای سیاسی، تاریخی، فرهنگی و منافع مشترك اقتصادی و امنیتی، حاضر به چشم پوشی از همكاری با یكدیگر نیستند.
پس از دیدار عبدالمهدی با رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری و نیز نشست هیات های عالی رتبه دو كشور كه امروز صورت گرفت، سومین نشست مشترك اقتصادی ایران و عراق با حضور اعضای اتاق مشترك دو كشور در برنامه سفر نخست وزیر عراق قرار دارد.
پیش از این، در دیدارهای گذشته مقام های دو كشور توسعه روابط اقتصادی تا حجم 20 میلیارد دلار هدفگذاری شده است. سفرهای چندی پیش وزیران نفت و صنعت، معدن و تجارت كشورمان به عراق و همتایان عراقی آنها به ایران در راستای ریل گذاری برای تحقق این هدف انجام شده است.
حجم مهمی از تجارت ایران با عراق به صادرات گاز طبیعی اختصاص دارد. با این حال، طی ماه های گذشته حجم صادرات غیرنفتی ایران به عراق نیز حدود 47 درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد داشته است. در مجموع و در حال حاضر حجم مبادلات دو كشور حدود 13 میلیون دلار است و تا دستیابی به سطح بیست میلیارد دلاری تلاش های بسیاری باید صورت گیرد.
دركنار پیوستگی های سیاسی، تاریخی و فرهنگی و مزایای دو طرف در مبادلات اقتصادی، واقعیات مبارزه با گروه های تروریستی خاورمیانه نشان داده ایجاد خلل در همكاری های دوجانبه امنیتی به سود هیچ كس در منطقه نیست. مقام های عراقی بارها به صراحت از نقش ایران در مبارزه با گروه تروریستی داعش تقدیر كرده اند.
در شرایط كنونی كه رهبران واشنگتن از هر ابزاری برای فشار بر كشورهای منطقه جهت تحدید روابط با ایران استفاده می كنند، روابط دوستانه، رو به جلو و مستقل ایران و عراق می تواند به عنوان الگویی از روابط برد- برد، برای دیگر كشورهای منطقه مورد الگوگیری قرار گیرد.
پژوهش**9275