همایش هزاره خواجه نظام الملك توسی در مشهد برگزار شد

دبیر علمی همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملك توسی در این مراسم گفت: 170 چكیده مقاله و 70 اصل مقاله به دبیرخانه همایش ارائه و 107 مورد از این مقالات پس از داوری و ویراستاری در قالب كتاب منتشر شد.
دكتر روح الله اسلامی افزود: با برگزاری این همایش خواجه نظام الملك توسی عمومی سازی شد تا مردم و نخبگان ایران زمین با اندیشه های این سیاستمدار و اندیشمند خراسانی آشنا شوند. در همین چارچوب پیش از برگزاری همایش امروز، سه پیش همایش اجرا و همچنین تمبر خواجه نظام الملك توسی رونمایی شد.
وی ادامه داد: بر همین اساس و در راستای بین المللی شدن دانشگاه فردوسی كه می بایست محتوایی ملی داشته باشد باید تلاش كرد 'كرسی خواجه نظام الملك توسی، فردوسی و متفكران خراسانی' كه توانایی عرضه در سطح بین المللی دارند در این دانشگاه ایجاد شود.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی همچنین به فقدان نامهای خواجه نظام الملك توسی و خواجه نصیرالدین توسی بر هیچیك از خیابانهای مشهد اشاره و بیان كرد: هنگامی كه تصمیم گرفته شد همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملك توسی برگزار شود بسیاری افراد می پرسیدند آنها چه كسانی هستند و چه تفاوتی با یكدیگر دارند.
وی گفت: اگر بخواهیم از میراث فكری و عملی خواجه نظام الملك توسی یك كلمه یاد بگیریم، آن كلمه 'نظم' است كه او به سختی توانست آن را به عنوان عرف و رویه جا اندازد و به عنوان قانون معرفی كند.
دكتر اسلامی همچنین محورهای این همایش یك روزه را 'نسخه شناسی، تصحیح و ترجمه سیرالملوك خواجه نظام الملك توسی و ویژگیهای نثر در این كتاب از منظر ادبی و زبانشناسی، همچنین مفاهیم، نظام اندیشگانی، منطق و معرفت شناسی سیرالملوك خواجه نظام الملك توسی، نظامیه ها، آموزش، ساز و برگ فرهنگی، رابطه دین و دولت در سیرالملوك خواجه نظام الملك توسی و نیز سنت فكری اندرزنامه نویسی در سیرالملوك' برشمرد.
وی افزود: دیگر محورهای همایش 'سبك تاریخ نویسی و ویژگیهای تاریخی، ساخت دولت و حكومت مندی، وزارت، سفارت، قضاوت، امور لشكری، كشوری و اقتصادی، مردم، اجتماعیات، طبقات جامعه و زنان در كتاب سیرالملوك خواجه نظام الملك توسی و همچنین مبانی، ریشه های فكری و میراث خواجه نظام الملك توسی' هستند.
دبیر علمی همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملك توسی ادامه داد: هم اكنون بخاطر ایران در این مكان جمع شده ایم زیرا بر این اعتقادیم كه كشورمان بر اساس روش شناسیهای آرمانگرایانه و چپگرایانه به حاشیه رفته لذا هدف 'دفاع راهبردی' از ایران است.
رئیس دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این همایش گفت: خواجه نظام الملك توسی مردی است كه هزار سال پیش نظم، قانون و بین المللی سازی آموزش را از خطه خراسان در ایران رواج داد.
دكتر محمد كافی افزود: اگر بنا داشته باشیم توجیه مناسبی از بین المللی سازی آموزش عالی ارائه كنیم، خواجه نظام الملك با راه اندازی 'مدارس نظامیه' الگوی آن را ارائه كرده و نشان داده است كه آموزش در مرزهای سیاسی محدود نمی شود و علم منحصر به یك محدوده جغرافیایی نیست.
وی ادامه داد: قبل از خواجه نظام المك علما و دانشمندان رتبه بندی شده نبودند اما در زمان وی بود كه علما به 'استاد، مدرس و معید' طبقه بندی شدند. اقدام ارزشمند دیگر خواجه نظام الملك توسی 'طراحی منبع درآمد مستقل از حكومت' برای مدارس نظامیه بود. به عنوان مثال وی برای نظامیه بغداد یك بازار و یك حمام را به عنوان محل كسب درآمد تعیین كرد تا وابستگی این مدارس به حكومت كاهش یابد. همچنین نظام تبادل استاد بین نظامیه ها از جمله نظامیه بغداد و نیشابور در همین زمان راه اندازی شد.
رئیس دانشگاه فردوسی همچنین گفت: امثال خواجه نظام الملك، فردوسی و خواجه نصیر الدین در توس و خراسان متولد شدند و نشو و نما یافتند لذا اگر بناست میراث این بزرگان حفظ شود باید دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان بزرگترین و پرافتخارترین مركز علمی شرق ایران و همچنین 'خراسان بزرگ' كه هم اینك در قالب مرزهای سیاسی در چند كشور پراكنده است این وظیفه را به انجام برساند.
وی ابراز امیدواری كرد كه برگزاری همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملك توسی منجر به راه اندازی كرسی خواجه نظام الملك و سایر بزرگان توس در دانشگاه فردوسی مشهد شود.
شهردار مشهد نیز در این همایش گفت: حتما پیشنهاد نامگذاری میدان یا خیابانی در مشهد را به نام خواجه نظام الملك توسی به شورای اسلامی این شهر خواهم داد.
محمدرضا كلایی خراسان را در طی تاریخ چندین بار نجاتبخش ایران توصیف و بیان كرد: به عنوان مثال اشكانیان از خطه خراسان سربرآورده و پس از تاخت و تاز اسكندر مقدونی، احیاگر ایران شدند. در دوران خلافت هم خواجه نظام الملك با احیای ركن وزارت در دستگاه حكمرانی جهان اسلام به كمك ایران شتافت و فردوسی نیز با احیا زبان فارسی به ایران كمك كرد.
وی افزود: با این پیشینه غنی هر شهروند مشهدی می تواند به هویت خود افتخار كند و آن را تاكیدی بر انگاره های ملی و مذهبی نماید. به همین جهت برگزاری همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملك توسی را نقطه عطف احیاء خراسان و هویت ملی ایرانی می دانیم.

'ابوعلی بن علی بن اسحاق توسی مشهور به خواجه نظام ‌الملك' وزیر دانشمند و سیاستمدار هوشمند ایرانی سال 397 شمسی در 'توس' كه هم اینك بقایای آن در 25 كیلومتری شمال مشهد قرار دارد متولد شد. وی سال 471 در بروجرد به قتل رسید و پیكرش در اصفهان دفن شد.
خواجه نظام ‌الملك توسی نیرومندترین وزیر دودمان سلجوقی بود كه با صدارت وی به اوج نیرومندی رسیدند. وی 29 سال سیاست درونی و بیرونی ایران و جهان اسلام را در آن دوران رقم ‌زد. خواجه نظام الملك توسی موسس مدارس مشهور 'نظامیه' همچنین خدمات شایانی برای حفظ و نگاهداشت فرهنگ ایرانی و تداوم آن داشت.
1922/1858