كارآیی تحریم ها علیه ایران به تدریج كاهش می یابد

به گزارش ایرنا، این شبكه خبری روز سه شنبه در بخشی انگلیسی خود اعلام كرد: با اجرای دور دوم تحریم ها علیه ایران، تهدید«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریكا مبنی بر تحمیل شدید ترین تحریم های تاریخ علیه ایران رنگ واقعیت به خود گرفت. دور نخست تحریم های آمریكا علیه ایران كه در ماه اوت (مرداد - شهریور) آغاز شد، صنعت هوانوردی، پول و حتی فرش این كشور را نشانه گرفت و اكنون به جز هشت كشور، بقیه جهان نمی توانند با بازار نفت و گاز و سیستم مالی این كشور در تعامل باشند.
این در حالی است كه ایران همچنان به برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) كه در سال 2015 میان این كشور و قدرت های جهانی امضا شد، پایبند است و بازرسان سازمان ملل متحد نیز این پایبندی را بارها تایید كرده اند.
با این وجود، دولت آمریكا به طور یكجانبه در ماه مه (اردیبهشت - خرداد) گذشته از این توافق خارج شد تا راه را برای تحمیل مجدد تحریم ها علیه ایران هموار سازد.
اكنون كه تحریم های آمریكا به طور كامل بر ایران تحمیل شده، به باور كارشناسان، این دو كشور درگیر بازی «موش - گربه» شده اند به طوری كه واشنگتن می كوشد تا آنجا كه می تواند بر ایران سخت بگیرد و در مقابل تهران تلاش می كند روش های خلاقانه ای برای دور زدن آنها بیابد.
«مایك پمپئو» وزیر امور خارجه آمریكا گفته است: «تعجب نمی كنم اگر ایران تلاش كند كه تحریم ها را دور بزند».
«علی سرزعیم» مشاور اقتصادی مركز مطالعات استراتژیك دفتر ریاست جمهوری ایران به الجزیره گفت: راهكارهایی برای مقابله با تحریم های آمریكا مد نظر است.
وی كه در دانشگاه علامه طباطبایی تهران نیز تدریس می كند به این شبكه خبری افزود: آنها هر كاری كه بتوانند برای تنبیه ایران می كنند و ما هم هر كاری كه بتوانیم برای مقابله با آنها انجام می دهیم.
اما ایران چه راه هایی برای دور زدن تحریم ها دارد؟

** معافیت
ایران می تواند با وجود تحریم، همچنان با كشورهایی كه آمریكا آنها را از تحریم خرید نفت این كشور معاف كرده است، تجارت كند.
دوشنبه هفته گذشته (هفت آبان) پمپئو اعلام كرد: چین، هند، ایتالیا، ژاپن، یونان، كره جنوبی، تایوان و تركیه می توانند پس از اعمال تحریم ها نیز از ایران نفت و گاز بخرند.
وزیر امور خارجه آمریكا نگفت كه این معافیت تا كی ادامه دارد اما دلیل اعطای آن را حصول اطمینان از به خطر نیفتادن ثبات قیمت ها در بازار انرژی در نتیجه حذف ناگهانی نفت ایران از بازارها اعلام كرد.
این در حالی است كه ترامپ پیش تر می گفت، درآمد نفتی ایران را به صفر می رساند.
اكنون تهران این معافیت ها را یك پیروزی برای خود می داند زیرا این كشور می تواند پس از تحریم ها نیز نفت خود را بفروشد.
براساس بررسی های شبكه خبری «سی ان بی سی» آمریكا، ایران در ماه سپتامبر (شهریور- مهر) به طور متوسط 1.7 تا 1.9 میلیون بشكه در روز نفت فروخته است. این عدد در ماه مه (اردیبهشت) كه آمریكا اعلام كرد از برجام خارج می شود و تحریم ها علیه ایران را بر می گرداند به 800 هزار بشكه در روز تقلیل یافت. با این وجود برای تهران، این كاهش تولید با افزایش قیمت نفت جبران شد.

** ساز و كار پیشنهادی ویژه یا SPV*
اتحادیه اروپا در 24 سپتامبر (دوم مهر) اعلام كرد كه در حال ایجاد یك مكانیزم جدید به نام سازوكار پیشنهادی ویژه است.
به گفته «فدریكا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، «اس پی وی» به شركت های اروپایی اجازه می دهد بر اساس قوانین اتحادیه اروپا به تجارت با ایران ادامه دهند و مناسباتشان با سایر كشورهای جهان نیز برقرار باشد.
الجزیره تصریح كرد: این سازوكار در حقیقت نشان دهنده مخالفت و بی اعتنایی اروپا به ترامپ است.
«اس پی وی» به عنوان یك اتاق پردازش عمل می كند كه رد و بدل پول میان شركت های اروپایی و ایران را امكان پذیر می كند بدون آنكه در تیررس تحریم های آمریكا قرار گیرند.
با این حال هنوز مشخص نیست كه ساختار نهایی «اس پی وی» چگونه است و آیا شركت های اروپایی آن را سودمند خواهند دانست یا نه؟

** قانون انسداد اروپا
اتحادیه اروپا همچنین در ماه اوت قانون' انسداد ' خود را به روز و به موجب آن از شركت های اروپایی كه به تجارت با ایران ادامه می دهند، در برابر تحریم های ترامپ محافظت كرد.
این قانون (به اتحادیه اروپا) اجازه می دهد از شركت های اروپایی در برابر تحریم ها (كه اكنون منظور تحریم های آمریكاست) محافظت و خسارات ناشی از تحریم این شركت ها را جبران كند.
قانون انسداد همچنین اروپایی ها را از تبعیت چنین تحریم هایی منع می كند، مگر آنكه كمیسیون اروپا آنها را مجاز بداند.

**معاملات بازار سهام ایران
ایران در اواخر اكتبر (اواسط آبان) گذشته اعلام كرد كه شروع به فروش نفت از طریق بازار سهام این كشور می كند و تنها در دقایق نخست معامله، 280 هزار بشكه نفت فروخت.
ایده فروش نفت از طریق بازار سهام برای نخستین بار در سال 2000 میلادی در جریان دور قبلی تحریم ها مطرح شد، اما تاكنون از آن استفاده نشده بود.
گزارش ها نشان می دهند، این 280 هزار بشكه به قیمت 74 دلار و 85 سنت در هر بشكه معامله و تنها در روز نخست، یك میلیون بشكه نفت خام فروخته شد.
به این ترتیب، خریداران خصوصی - اعم از ایرانی یا خارجی - می توانند نفت ایران را از طریق بازار سهام خریداری كرده و بدون اینكه ردیابی شوند، آن را در بازارهای جهانی بفروشند.
اداره كنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریكا یا 'اوفك' ، فهرست اشخاص و شركت های مرتبط با ایران كه معامله با آنها مجاز نیست را مشخص كرده است، اما شركت جدیدی كه نامش در این فهرست نیست، می توانند به طور قانونی نفت ایران را خرید و فروش كند.

** روش های غیررسمی
«محمد اسلامی» كارشناس تحریم از تهران گفت: دولت روش های دیگری نیز برای دور زدن تحریم ها دارد كه چون نمی خواهیم شناسایی شوند از بیان بسیاری از آنها معذوریم.
وی افزود: این ساختارها كه ایرانی ها برای مقابله با تحریم ها ساخته اند و از جمله آنها می توان به سواپ ارزی و معامله از طریق رمز ارزها اشاره كرد، غیر رسمی هستند.
وی تاكید كرد، شركای تجاری ایران مانند روسیه و چین نیز نمی خواهند این روش ها فاش شوند.
روسیه كه در فهرست كشورهای معاف از تحریم خرید نفت ایران قرار ندارد، تحریم های آمریكا علیه ایران را تقبیح و آنها را غیرقانونی اعلام كرده است.
گمان می رود مسكو به تهران در دور زدن تحریم ها كمك كند. این كشور ممكن است با خرید و پالایش نفت ایران و سپس فروش محصولات پالایش شده به اروپا، این مهم را به انجام رساند.
با این حال، پمپئو پیشتر هشدار داده است كه دولت ترامپ به طور كامل آماده خنثی سازی تلاش ها برای دور زدن تحریم هاست و در این زمینه از هیچ كوششی دریغ نخواهد كرد.
اما به گفته اسلامی، تحریم های جدید ترامپ در مقایسه با تحریم های زمان اوباما با دشواری های بیشتری روبرو هستند.
وی تصریح كرد: در حالی كه تحریم های ترامپ دقیق تر است، اما رئیس جمهوری آمریكا در ایجاد یك اجماع جهانی علیه ایران ناموفق بوده است و به همین دلیل، توان اثربخشی ساختار تحریم های جدید به تدریج كاهش پیدا خواهد كرد.
به گزارش ایرنا، دور جدید تحریم های آمریكا علیه ایران دیروز (دوشنبه) آغاز شد.
وزیران خارجه و دارایی آلمان، انگلیس و فرانسه به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا جمعه گذشته در بیانیه ای مشتركی با اشاره به پیشرفت چشمگیر سازوكار مالی ویژه این اتحادیه برای ایران، گفتند: ما برای تكمیل این سامانه عزمی راسخ و مشترك داریم.
در این بیانیه كه به امضای موگرینی، «ژان ایو لودریان»، «هایكو ماس» و «جرمی هانت» وزیران خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس و «برونو لومر»، «اولاف شولتز» و «فیلیپ هاموند» وزیران دارایی این كشورها رسیده، آمده است: «ما عمیقا از بازگشت تحریم های ایالات متحده به دلیل خروج آن از برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) متاسفیم.»
اقتصام**1063