زخم «كرم خراط» بر تن باغات گردو

به گزارش ایرنا، آفت «پروانه فری» كه در میان باغداران به اسم «كرم خراط» شناخته می شود، همان گونه كه از نامش معلوم است، با ورود به تنه درختان میوه به ویژه درختان گردو، آنها را خراطی و از درون تهی می كند و درخت، ایستاده می میرد.
«كرم خراط» از تنه وارد درخت می شود و در صورتی كه به شاخه برسد، مبارزه با آن تقریبا غیرممكن می شود؛ از سوی دیگر مبارزه با این آفت، دشوارهایی همچون استفاده از سیم مفتولی برای كشتن كرم در داخل تنه دارد.
گسترش آفت «كرم خراط» در باغات میوه كشور در سال های گذشته، خسارت زیادی را به باغداران وارد كرده و آذربایجان شرقی نیز از آسیب های آن به دور نمانده است.
شیوع آفت «كرم خراط» در آذربایجان شرقی با 95 هزار هكتار باغت به سرعت اتفاق افتاده و این آفت در مدت كوتاهی باغات استان را در محدوده مراغه در جنوب تا مرند و جلفا در شمال آن در نوردیده است.

** ایران چهارمین تولیدكننده گردو در جهان است
رییس پیشین سازمان حفظ نباتات كشور گفت: ایران با تولید سالانه بیش از 170هزار تن گردو، چهارمین كشور تولید كننده این محصول در جهان است اما در صادرات آن در جایگاه بیست و دوم قرار دارد.
محمدعلی باغستانی اظهار داشت: در حال حاضر 20 میلیون درخت گردو در كشور وجود دارد كه بیشتر آنها با آفت «كرم خراط» درگیر هستند.
وی ضررهای این آفت به باغداران را بسیار زیاد عنوان كرد و گفت: مبارزه با این آفت نیازمند همكاری و مشاركت تمامی كشاورزان است.
باغستانی افزود: طرح كنترل آفت كرم خراط به صورت پایلوت كشوری در 15 هكتار از باغات گردوی شهرستان عجب شیر و با همكاری باغداران اجرا شده كه در بیش از 90 درصد به پیشگیری انجامیده است.
وی افزود: اجرای طرح مبارزه با كرم خراط در عجب شیر می تواند الگوی مناسبی برای كنترل این آفت در تمامی استان های كشور باشد.
وی گفت: این آفت چوب خوار در تمامی باغات گردوی كشور در حال گسترش است به طوری در استان كرمان به مرحله طغیان رسیده است.
وی مهم ترین علت شیوع این آفت را بروز خشكسالی های اخیر در كشور اعلام كرد و گفت: موثرترین روش كنترل آفت «كرم خراط» یا همان «پروانه فری» استفاده از سیم های فرمونی برای ایجاد اختلال در روند جفت گیری این حشره است.
باغستانی، درباره برنامه سازمان حفظ نباتات كشور برای مقابله با آفت كرم خراط گفت: در صورت همكاری كشاورزان و تشكل های كشاورزی با صرف هفت میلیون ریال در هر هكتار می توان در یك دوره 2 ساله از طریق ایجاد اختلال در تولید مثل كرم خراط، این حشره را كنترل كرد.
رئیس پیشین سازمان حفظ نباتات كشور افزود: سطح زیر كشت گردو در آذربایجان شرقی 10 هزار و 930 هكتار است كه از این میزان یك هزار و 290 هكتار مربوط به عجب شیر بوده و این شهرستان بعد از اسكو بیشترین سطح زیر كشت این محصول را به خود اختصاص داده است.

** مبارزه با «كرم خراط» نیازمند مشاركت جدی باغداران است
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینكه مبارزه با آفت «كرم خراط» نیازمند همكاری جدی باغداران در اجرای مدیریت تلفیقی است، گفت: كرم خراط از جمله آفات پلی فاژ بالقوه چوبخوار محسوب می شود كه با توجه تغییرات اقلیمی از جمله بروز خشكسالی های متوالی، افزایش دما، خشكی آب دریاچه ارومیه، پایین آمدن سطح آب های زیر زمینی، زمستان های ملایم و آبیاری های نامنظم در شهرستان های شبستر، اسكو، آذرشهر، تبریز و در 2 سال اخیر شهرستان مراغه فعال شده است.
محمود كیا خاطرنشان كرد: با تداوم تغییرات آب و هوائی احتمال شروع فعالیت آن در دیگر شهرستان های آذربایجان شرقی نیز وجود دارد.
وی با اشاره به اینكه جمعیت خسارت زای این آفت در سال 1385 در برخی مناطق شهرستان شبستر گزارش و به تدریج در سایر شهرستان های استان مشاهده شد، گفت: از روش های تلفیقی برای مبارزه با این آفت استفاده می شود.
وی كنترل زراعی (تنظیم دور آبیاری و مدیریت تغذیه گیاه)، كنترل مكانیكی (هرس شاخه های با آلودگی بسیار بالا واز بین بردن لارو با استفاده از سیم های مفتولی) و مهار فرمونی (روش اخلال در جفت یابی و شكار انبوه پروانه های نر) همچنین كنترل شیمیایی (پوشاندن مدخل دالان های فعال لاروی با خمیر سمی و سمپاشی با محلول سمی) را از جمله روش های مبارزه با آفت كرم خراط عنوان كرد.
وی تشریح كرد: سطح آلودگی در باغات گردوی شهرستان اسكو در سال زراعی جاری 1200 هكتار، آذرشهر 1070 هكتار، عجب شیر 1200 هكتار، شبستر 900 هكتار، مراغه 500 هكتار و تبریز 400 هكتار است.
وی اظهار داشت: با توجه به اینكه آفات چوبخوار، بیشتر درختان ضعیف را مورد حمله قرار می دهند، با تغذیه مناسب درختان و آبیاری منظم و تقویت بنیه درختان ضمن بكارگیری سایر روش ها می توان این آفت را مهار كرد.
وی خاطرنشان كرد: در كنار روش های زراعی و مكانیكی همه ساله با برگزاری كلاس ها و كارگاه های آموزشی، آموزش چهره به چهره با باغداران، صدور اطلاعیه های فنی و نصب بنر در تمامی شهرستان ها در جهت اطلاع رسانی های لازم تلاش می شود.
وی با اشاره به توزیع خمیر سمی رایگان در چند سال اخیر در باغات استان به منظور مسدود كردن دالان های لاروی این آفت، از اجرای روش اخلال در جفت یابی با اشباع فرمونی به صورت پایلوت در 20 هكتار از باغات شهرستان آذرشهر به مدت سه سال از سال 92 تا 95 خبر داد.
كیا ادامه داد: این روش در سال جاری در سطح 297 هكتار شامل شهرستان اسكو 88 هكتار، آذرشهر 79 هكتار و عجب شیر 130 هكتار با مشاركت باغداران اجرا شد كه بررسی و تحلیل نتایج حاصله امید بخش است.
وی با اشاره به اینكه روش اخلال در جفت یابی با اشباع فرمونی برای هر هكتار 800 هزار تومان هزینه دارد، گفت: درصدد جذب اعتبارات استانی برای مبارزه با این آفت هستیم.
كیا همچنین با اشاره به اجرای روش شكار انبوه به صورت پایلوت در سطح 10 هكتار از اراضی شیبدار شهرستان اسكو در تلفیق با سایر روش های كنترلی در سال جاری، گفت: آزمایش های كاربردی سموم با مشاركت مركز تحقیقات استان در خصوص تعیین سموم موثر بر روی این آفت در شهرستان های عجب شیر، آذرشهر و مراغه انجام شد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان شرقی تاكید كرد: این آفت جزو آفات خصوصی محسوب می شود و مبارزه با آن بدون مشاركت جدی باغداران در اجرای مدیریت تلفیقی آفت مقدور نخواهد بود.

**كرم خراط باغات گردوی مراغه را تهدید می كند
مدیر جهاد كشاورزی مراغه نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به وجود بیش از 2 هزار و 500 هكتار باغات زیركشت گردو در این شهرستان گفت: آفت كرم خراط این باغات را به طور جدی تهدید می كند.
محمد نریمانی افزود: این آفت با وجود اجرای طرح های پیشگیری و بازدارنده در منطقه و شهرستان های آذرشهر و عجب شیر در برخی از باغات مراغه مشاهده شده است.
وی ادامه داد: شیوع این آفت در باغات گردو، می تواند آسیب جدی به تولید این محصول ارزشمند صادراتی وارد كرده و زمینه ساز خشك شدن و از بین رفتن درختان گردو شود.
وی گفت: بستر رشد و نمو آفت كرم خراط منحصر به درختان گردو نبوده و در صورت عدم همكاری گسترده باغداران در مقابله با این افت حتی در آینده باغات سیب و سایر محصولات باغی نیز از گزند این آفت در امان نخواهند بود.
وی افزود: باغداران برای مقابله با این آفت، می توانند با مراجعه به جهاد كشاورزی این شهرستان از تسهیلات لازم برای دریافت آفت كش و نحوه مقابله با آن برخوردار شوند.
وی اضافه كرد: باغداران مناطقی كه كارشناسان جهاد كشاورزی از آن بازدید كرده و وجود كرم خراط را در اراضی آنان تاكید كرده اند باید در سریع ترین زمان به صورت گروهی به این اداره مراجعه كرده و اقدامات پیشگیرانه و مبارزه ای را آغاز كنند.

**روش های رایج برای مبارزه با «كرم خراط» بی اثر است
احمد حسینی از باغداران شهرستان مرند نیز در گفت و گو با ایرنا، نبود روش كارآمد مبارزه با «كرم خراط» را مشكل اصلی دفع این آفت دانست.
حسین با بیان اینكه متاسفانه این آفت حتی در مناطق كوهستانی و صعب العبور شهرستان مرند و در روستاهای مرتفع نیز شیوع دارد، افزود: مبارزه با «كرم خراط» بسیار مشكل است و بیشتر به یك نمایش شباهت دارد.
وی تشریح كرد: شما تصور كنید كه برای از بین بردن آفت «كرم خراط» باید سوراخ محل ورود آن را در تنه درخت پیدا كنید و در صورتی كه كرم از تنه عبور نكرده و به شاخه نرسیده باشد، می توانید با فرو كردن سیم مفتولی از محل سوراخ، كرم خراط را له كنید و بكشید.
علی امین زاده از باغداران شهرستان اسكو، از قطب های اصلی تولید گردو در آذربایجان شرقی، نیز به ایرنا گفت: تفاوت «كرم خراط» با دیگر آفت های شناخته شده كشاورزی در این است كه شما مجبورید كرم خراط را تك تك بكشید، در حالی كه در مورد دیگر آفات می توان از سمپاشی یا گونه بیولوژیك ضد آفت استفاده كرد.
امین زاده كه به گفته خودش، امسال بیش از 80 درصد محصول گردویش بر اثر شیوع «كرم خراط» از بین رفته است، اضافه كرد: باغداران به ابتكار خود از روش های مختلفی همچون له كردن آفت، بكارگیری خمیر سمی در مسیر ورود آفت به درخت و حتی آتش زدن برای مبارزه با كرم خراط استفاده می كنند، اما واقعیت این است كه مبارزه با آن بسیار دشوار می باشد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر با توجه به اینكه خشكسالی به عنوان یك حادثه غیرمترقبه از دلایل اصلی شیوع آفت كرم خراط است، در عمل كار چندانی برای مبارزه با آن از دست كشاورزان بر نمی آید.
كرمعلی محمدزاده، از باغداران شهرستان شبستر نیز در پاسخ به این سوال كه چرا آفت «كرم خراط» در دهه های قبل به این گستردگی نبود، گفت: یكی از میزبان های اصلی این آفت درخت «بید» است كه در كنار آب می روید.
وی تشریح كرد: با توجه به اینكه پوست «بید»، تلخ و از سوی دیگر در كنار آب است، در زمان وفور آن، كرم خراط به دلیل ریختن در آب و شكارش توسط پرندگان و نیز نبود امكان رشد بیشتر به دلیل تلخی پوست «بید» خیلی شیوع نداشت، اما با توجه به خشكسالی های ممتد و خشك شدن بید و دیگر درختان از جمله گردو به دلیل كاهش حجم آب، این آفت در سال های اخیر زیاد شده است.
گزارش از: پرویز انصاری
3071/518