صرافان برای واردات ارز به تضمین نیاز دارند

به گزارش ایرنا، دولت در مصوبه ارزی اخیر خود كه چهاردهم مردادماه به تصویب رسید و از 16 مرداد اجرایی شد، اجازه واردات آزادانه طلا و ارز را با رعایت ضوابط پولشویی و نظارت بانك مركزی داده است.
در این پیوند «رضا تركاشوند» در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با اعلام اینكه واردات ارز تضمین امنیت می خواهد، اظهار داشت: صرافی ها توان وارد كردن ارز را دارند اما احساس امنیت نمی كنند؛ اگر مجوزی بدهند كه علاوه بر بانك مركزی، سیستم قضایی نیز آن را تایید كند، می توانیم بخش زیادی از نیازها را پاسخ دهیم اما این احساس امنیت ایجاد نشده است.
تركاشوند گفت: مشكل اینجاست كه امروز بانك مركزی به ما مجوز می دهد فردا همان مجوز برای سیستم قضایی اعتباری ندارد و صراف دچار مشكل می شود؛ در چنین شرایطی كسی حاضر به ریسك كردن نیست.
وی یادآور شد: بازارهای تامین ارز كشور مشخص است و می توان از طریق همین بازارها بخش زیادی از نیازها را رفع كرد.
وی به انعقاد پیمان های پولی با تركیه اشاره كرد و گفت: این ظرفیت چندان فعال نشده است زیرا در ماه های اخیر كه ارزش پول ایران ریزش كرد، ترك ها برای استفاده از این روش رغبتی نداشتند اما اكنون كه ارزش لیرهم سقوط كرده، می شود از این طریق كار كرد.

** نمی شود هم از خارج تحریم شویم و هم از داخل
خبرنگار ایرنا پرسید: مسئولان انتظامی و قضایی در هفته های گذشته از دستگیری افرادی خبر داده اند كه گفته شده رابط بانك مركزی در بازار بوده و ارز توزیع می كرده اند؛ آیا وجود چنین افرادی در بازار صحت دارد؟
تركاشوند اظهار داشت: در جلساتی كه با مسئولان قضایی داشتیم، گفته شد ارز كشور از طریق شبكه های رسمی بانكی تامین نمی شود زیرا هیچ رابطه ای با بانك خارجی وجود ندارد بلكه افراد به شكل غیررسمی آن را وارد كشور می كنند.
تركاشوند تاكید كرد: «وقتی ارتباطات بانكی قطع است، نقدینگی مورد نظر باید از چه كانالی تامین شود؟ جز اینكه باید از طریق افراد معتمدی كه می تواند صراف، كارمند یا بازنشسته بانك مركزی و یا هر فردی كه سیستم به وی اطمینان دارد این كار انجام شود؟».
وی گفت: «نمی شود در این وضعیت هم از خارج تحریم شویم و هم از داخل تحریم كنیم، فشار بیاوریم و همه منافذی كه ممكن است كمك كند و پولی برای كشور جابجا كند را ببندیم.»
این مقام صنفی تاكید كرد: «وقتی صراف را دستگیر می كنید، كارگزار وی در خارج از كشور دیگر با وی كار نمی كند پس شبكه كارگزاری آن هم مختل می شود.»
وی یادآور شد: در دوره تحریم های قبلی صرافی ها شبكه های مویرگی با خارج از كشور برای نقل و انتقال پول ایجاد كردند كه اگر صراف ها احساس امنیت كنند، می شود در این دوره نیز از آن روش استفاده كرد.
تركاشوند تاكید كرد: «با اطمینان می گویم صراف ها اكنون احساس امنیت نمی كنند در حالی كه شبكه مویركی كارگزاری خیلی قوی دارند و می توانند بخشی از مشكلات كشور را حل كنند.»
وی یادآور شد: انتقال پول از طریق كارگزاری ریسك بالایی برای صراف دارد؛ پول باید در خارج از كشور در دست یك فرد خارجی باشد تا برای ما جابجا كند در حالی كه صراف هیچ دسترسی به پول خود ندارد؛ یعنی ریسك كار 100 درصد است و اگر كارگزار خارجی پول صراف را ندهد، دستش جایی بند نیست.
دبیركل كانون صرافان افزود: با وجود همه این مخاطرات، می بینیم وقتی مشكلات حل می شود، برخی می گویند چرا این كار را كردید و چه مجوزی داشتید.
وی در عین حال اظهارداشت: نمی گویم اگر تخلفی انجام شد، با آن برخورد نكنند اما باید بپذیریم كه حتی فرد متخلف دارای حقوق شهروندی است كه باید رعایت شود و اجازه داد از خود دفاع كند.

** تحریم های این دوره كمتر از گذشته است
تركاشوند در پاسخ به اینكه آیا ظرفیت آزادسازی بازار از همان ابتدا وجود داشت، گفت: «این ظرفیت وجود داشت؛ می شد كارهای بهتری كرد اما در آن زمان حتی به نظرات كارشناسان بانك مركزی و صرافان توجهی نشد.»
وی افزود: این نقطه ضعف ماست كه در تصمیم گیری ها، بخش خصوصی را دخیل نمی كنیم و منفذهای اطلاعاتی را به روی خود می بندیم؛ اگر بخش خصوصی نیز در جریان تصمیم ها قرار داشت، همه عواقب این تصمیم ها را توضیح می داد و دیگر با روش آزمون و خطا كارها جلو نمی رفت.
دبیركل كانون صرافان اظهار داشت: در ماه های اخیر چند بخشنامه و دستورالعمل ارزی صادر شد كه نتیجه ای نداشت؛ شاید عده ای بگویند كشور در شرایط اضطراری قرار داشت اما می گویم كه وضعیت تحریم های كنونی كمتر از تحریم های قبلی است و وضعیت بحرانی نداریم.
وی گفت: در دوره پیش همه اروپا با آمریكا متحد بود؛ حتی آسیایی ها نیز با تحریم های آمریكا همكاری می كردند؛ حتی چین و روسیه؛ كشورمان ذیل بند هفتم منشور سازمان ملل قرار داشت.
تركاشوند گفت: اكنون در شرایط بهتری هستیم؛ اروپا با آمریكا همراهی نمی كند، دیگر از ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل خارج شده ایم و هنوز منافذ تجارت خارجی خود را داریم؛ در این شرایط آشفتگی معنی ندارد زیرا كشوری قوی و غنی هستیم كه توان اداره خود را دارد.
وی تاكید كرد: امروز امكانات خوبی داریم و اگر كمی مدیریت مقتدرانه و هوشمندانه به خرج دهیم، كشور از این شرایط عبور خواهد كرد.

** بانك مركزی بنكدار ارز نباشد
دبیركل كانون صرافان در پاسخ به اینكه آیا با استقرار كامل بازار ثانویه می توان بانك مركزی را به عنوان بازار ساز به طور كامل از بازار ارز كنار گذاشت؟ گفت: بانك مركزی در بازار ارز فقط باید ناظر باشد و فقط زمانی كه فكر می كند بازار حاد شده، با عرضه ارز خود(نه به عنوان بانك مركزی دارای ارز پر قدرت) ایجاد تعادل كند.
وی افزود: در چنین شرایطی حتی وقتی نرخ های غیرعادی در حال ریزش است، بانك مركزی می تواند اقدام به خرید ارز كند و قیمت ها را متعادل نگه دارد؛ این كاری است كه بانك های مركزی در سایر كشورها انجام می دهند.
تركاشوند اظهار داشت: نقش بانك مركزی ایران «بنكداری ارز» است در حالی كه در هیچ كجای دنیا این كار مرسوم نیست؛ در سایر كشورهاا این وظیفه به عهده خزانه داری است و به نظر می رسد در ایران نیز باید این وظیفه به جای خود یعنی وزارت اقتصاد محول شود و بانك مركزی وظیفه ذاتی اش كه تدوین و اجرای سیاست های پولی و بانكی است، بپردازد.
وی گفت: امروز مردم بانك مركزی را به عنوان خزانه دار و بنكدار ارزی می شناسند. در همه این سال هایی كه بانك مركزی در بازار ارز دخالت كرده، شاید در كوتاه مدت اثر مثبت داشته اما در دراز مدت شوك های بسیار سنگین را در بازار ایجاد كرده كه اثر آن وارد زندگی مردم شده است.
تركاشوند توضیح داد: بانك مركزی زمان هایی قیمت ها را نگه می دارد تا مانند فنر فشرده می شود؛ به طور معمول در دوره های اول ریاست جمهوری دولت ها این فشردگی رخ می دهد و در دوره دوم به یكباره رها می شود و طغیان ارزی شكل می گیرد كه در نتیجه آن زندگی عامه مردم دچار مشكل می شود.

** حرف های نابجا، ارزش پول ملی می كاهد
دبیركل كانون صرافان در پاسخ به این پرسش كه «گفته می شود بخشی از جهش ارزی اخیر، ناشی از جلوگیری از تعدیل قیمت ارز در سال های گذشته بوده است زیرا دولت ها از اینكه گفته شود در دوره آنها ارزش پول ملی افت كرده، هراس دارند.» گفت: آن سوی افزایش قیمت ارز، كاهش ارزش پول ملی است كه عوامل متعددی در این زمینه دخیل است از یك مصاحبه بی مورد یك مسئول گرفته تا فریاد بی حساب یك نماینده مجلس پشت تریبون تا دخالت نهادهای موازی در مسایل سیاسی و امنیتی در موضوع های گمركی و و تجاری.
وی تاكید كرد: در مجموع هر آنچه كه اعتماد عمومی را به سیستم سیاسی كشور تضعیف كند، همه در نوسان ارزش پول ملی اثر دارد.
تركاشوند گفت: اینكه كشور از نظر اجتماعی در چه وضعیتی باشد؛ آزادی رسانه ها و اینكه آیا در جهت منافع ملی حركت می كنند، نیز مهم است.
وی افزود: باید گفت برخی رسانه ها در داخل تندروتر از رسانه های خارجی هستند و خلاف جهت حفظ منافع ملی حركت می كنند؛ شاید در مسایلی در داخل اختلاف نظر داشته باشیم اما همه باید در جاهایی طرف منافع ملی را بگیریم.
تركاشوند گفت: برخی رسانه ها به جای كمك به آرامش، به مشكلات و بحران ها دامن می زنند؛ وقتی اخلاق اجتماعی جامعه دچار مشكل شده و سرمایه های اجتماعی متزلزل شود، همه پیامد آن روی كاهش ارزش پول ملی نیز اثر دارد.

** كاهش ارزش پول ملی در همه دولت ها
دبیركل كانون صرافان گفت: در همه دوره های ریاست جمهوری، تضعیف ارزش پول ملی رخ داده است؛ بهترین دوره ارزی مربوط به دولت اصلاحات است؛ هرچند بهای ارز رشد كرد و نزدیك دو برابر شد اما چون تدریجی بود، در زندگی عامه مردم محسوس نشد.
تركاشوند اظهار داشت: یكی از دلایلی كه دوره اصلاحات از نظر ارزی یكی از بهترین ها بود، به زیرساخت هایی باز می گردد كه در دولت آقای هاشمی بنیان نهاده شد؛ در اقتصاد اصلی به نام «تاخیر آثار مدیریتی» داریم یعنی در دوران آقای هاشمی كه وضعیت بازار آزاد ارز پذیرفته شد، پایه گذاری هایی برای ایجاد صنایع جدید صورت گرفت كه در دوره اصلاحات شكوفا شدند؛ این رویه سطح اشتغال را در كشور بالا برد و تعادل ایجاد كرد.
وی افزود: همچنین در آن دوره سیاست تنش زدایی در منطقه و جهان از سوی دولت دنبال شد و به همین دلیل سرمایه گذاران با اطمینان خاطر وارد فعالیت های اقتصادی شدند.

** نگران غضنفرهای داخلی باشیم نه تحریم ها
خبرنگار ایرنا پرسید: طبق اعلام آمریكایی ها قرار است از چهارم نوامبر تحریم های بانكی و بانك مركزی اعمال شود و سوئیفت برای نقل و انتقال بانكی ایرانی ها بسته شود.
دبیركل كانون صرافان گفت: سوئیفت مال اروپایی ها است نه آمریكا؛ در همین دوره پس از برجام نیز برای مراودات بانكی بزرگ باز نبود كه بخواهد بسته شود؛ در این مدت بخشی مهمی از تجارت با اروپا از طریق صرافی ها بود و فقط بانك های كوچكی در اروپا با ایران از طریق سوئیفت كار می كردند. حتی اروپایی ها نیز از طریق صرافی ها با ایران كار می كنند.
تركاشوند تاكید كرد: نگران تحریم های آمریكا و خارج از كشور نباشید؛ نگرانی ها بیشتر از داخل است « غضنفرها را بگیرید، مارادونا قابل كنترل است».
«غضنفرهایی هستند كه اگر زبان خود را كنترل كنند و مصاحبه نكنند، آرامش در كشور بیشتر می شود؛ ایران كشوری بسیار غنی است كه حتی اگر آن را محصور كنند، به حیات خود ادامه می دهد.»
خبرنگار ایرنا سوال كرد: اینكه گفته شده اروپا با قانون انسداد می خواهد جلوی آمریكا بخاطر خروج از برجام ایستادگی كند، چقدر كارساز است؟
تركاشوند گفت: «نباید به خیر اروپا امید داشته باشید بلكه باید از شر آن ایمن باشید؛ همین كه اروپا در قضیه برجام همراه آمریكا نمی شود، یعنی از شر آن ایمن شدیم زیرا دولت های اروپایی قدرتی ندارند و تا 90 درصد اقتصاد اروپا دست بخش خصوصی است و قدرت اتحادیه ها و سندیكاها از دولت بیشتر است و شما نمی توانید انتظار داشته باشید دولت به آنها دستور دهد.»
اقتصام*2025** 2023