نوروز صیاد، جشنی برای احترام به دریا

به گزارش ایرنا، هر ساله با رسیدن نخستین روز مرداد ماه، روستای سَلَخ میزبان علاقمندان به طبیعت و فرهنگ و رسوم مردم جنوب است تا از نزدیك آیین سنتی «نوروز صیاد» كه توسط بومیان این بندر برگزار می شود را تماشا كنند.
«نوروز صیاد» را می توان آیین تكریم دریا عنوان كرد كه صیادان برپا می كنند تا قدرشناسی خود را نسبت به طبیعت و نعمت های خدادادی اعلام نمایند.
این آیین باستانی مجموعه ای شگرف از آداب و رسوم و فرهنگی است كه همه بینندگان را به وجد می آورد و باعث می شود سالانه افراد زیادی سفر در دمای بالای جزیره قشم را بر خود هموار كنند و به نظاره آن بنشینند. این روز از پشتوانه چند صد ساله برخوردار است كه یكی از بومیان جزیره آن را تشریح می كند.

** تطهیر در دریا برای سلامت جسم و روان
رئیس شورای اسلامی روستای سلخ در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سال صید صیادان چهار فصل دارد كه نخستین فصل آن جُووا است كه از اوایل دهه سوم فروردین آغاز می شود و 100 روز ادامه دارد و بیشتر ماههای آن با بهار طبیعت همراه است.
عارف شریف افزود: فصل گرما شصت و پنج روزه است كه نخستین روز آن «نوروز صیاد» نامیده می شود و روز به یاد ماندنی برای صیادان است.
وی ادامه داد: در ادامه 2 فصل 100 روزه نیز تعریف می شود كه زندگی صیادان مطابق آن انجام می شود و در نهایت به زمستان جنوب می رسد.
رئیس شورای اسلامی روستای سلخ درباره نخستین روز فصل گرما گفت: صیادان در روز «نوروز صیاد» صید را تعطیل می‌كنند و حتی غذای دریایی نمی‌خورند زیرا معتقدند در نوروز صیاد همه ماهی ها آزادند تا نسل خود را افزایش دهند.
وی افزود: در این روز باستانی همه مردم روستا از كوچك و بزرگ به منظور در امان بودن بیماری ها در طول یك سال در آب دریا شنا می‌كنند تا این باور قدیمی همچنان زنده بماند.
شریف ادامه داد: اهالی روستای سلخ در این روز از صبح تا غروب آفتاب به این جشن ادامه می‌دهند و مراسم و آداب سنتی از «رَزیف خوانی» گرفته تا «رقص شوشی‌ ها» را كه بیش از 600 سال قدمت دارد با تمام جزییات برگزار می كنند.
وی بیان داشت: شنا و غوص، اسكیت، مسابقه دومیدانی ساحلی، سرعت جل كش و هوری پارویی، اجرای موسیقی محلی و برگزاری نمایشگاهی از غذاهای محلی و صنایع دستی بانوان سلخ بخش های دیگری از این مراسم است.
رئیس شورای اسلامی روستای سلخ تصریح كرد: در این جشن همه روستائیان لباس های نو به تن می كنند و حیوانات خود را با گِلی سرخ رنگ بنام «گِلَك» رنگ می كنند و همراه خود به دریا می برند.
وی افزود: زنان بومی جزیره نیز با شیرینی های پخته شده از خرما بنام «رنگینَك» از میهمانان پذیرایی می كنند.
شریف ادامه داد: در بخش موسیقی این جشن 30 تن از مردان هنرمند جزیره با لباس های سفید محلی در 2 ردیف مقابل هم قرار می گیرند و در حالی كه چهار نفر نیز در میان آنان دهل می نوازند آواز محلی را به عنوان مراسم رزیف اجرا می كنند.
وی بیان داشت: در میانه نوای رزیف، شوشی ها با لباس های سیاه، كلاهای بلند ساخته شده از شاخه های نخل به رنگ صورتی و سفید و ریش های ساخته شده از لیف خرما وارد جشن می شوند.
رئیس شورای اسلامی روستای سلخ اذعان داشت: این بیگانه ها كه گویی با شنیدن صدای جشن از دور دست ها به این روستا آمده اند آیین تلاش می كنند با شاخه های نخل افراد سر راه خود را كتك بزنند و بچه های روستای سَلَخ نیز با اشتیاق به سمت شوشی ها می دوند و قبل از كتك خوردن پا به فرار می گذارند.
وی گفت: از فردای نوروز صیاد، فصل جدید صید و صیادی در جزیره قشم شروع می شود و تور صیادان بار دیگر با هدف امرار معاش و كسب روزی حلال در پهنه نیلگون خلیج همیشه فارس رها می شود.

** ارتباط زندگی انسان با طبیعت محور ژئو پارك ها
مدیر ژئوپارك جهانی قشم نیز به خبرنگار ایرنا گفت: یكی از اهداف مهم ژئو پارك های جهانی یونسكو حفظ و احیای سنت ها، آداب و رسوم قدیم درجوامع محلی و روستاهای قلمرو ژئو پارك هاست.
علیرضا امری كاظمی افزود: این اتفاق به ارتقاء هویت مردم محلی منجر می شود و حضور آنان را در عرصه فعالیت های اجتماعی تقویت می كند كه جشن نوروز صیاد یكی از این برنامه هاست.
وی ادامه داد: در ژئو پارك ها توجه تنها به سایت های طبیعی، تاریخی و جاذبه های زمین شناختی معطوف نمی شود بلكه ارتباط تنگاتنگی كه انسان و زندگی و فرهنگ او با سایت ها، منطقه و زمین دارد نیز مورد توجه قرار قرار می گیرد.
مدیر ژئوپارك جهانی قشم تأكید كرد: ژئو پارك ها با توجه به آیین هایی همچون نوروز صیاد به توسعه اقتصادی، احیای فرهنگ و آداب و رسوم قلمرو خود می اندیشد.
قلمرو ژئوپارك قشم 260 كیلومتر مربع شامل جزیره های قشم و هنگام و 500 متر مرز حاشیه دریایی این جزایر و خلیج دیرستان است.
این ژئوپارك دارای 25 سایت متنوع و اصلی همچون تنگه چاهكوه، دره ستاره ها، دره تندیس ها، دره شور و غار نمكدان است و مجاورت آن با جنگل های حرا واقع در شمال جزیره قشم كه دارای پنج عنوان تالاب بین المللی، ذخیرگاه زیست كره، منطقه حفاظت شده، منطقه ویژه دریایی و منطقه ویژه پرندگان است، به ارزش ها و جذابیت های طبیعی ژئوپارك قشم افزوده است.
ژئوپارك قشم تنوع عظیمی از چشم اندازهای زمین شناسی در كنار تنوع سایت های مختلف را ارائه می كند و علاوه بر این، تنوع اكولوژیكی، باستان شناسی و فرهنگی خاصی دارد.
این ژئوپارك به دلیل موقعیت راهبردی آن در خلیج فارس و به عنوان نمونه منطقه ای كه در میان ژئوپارك های منطقه ی آسیای شرقی و ژئوپارك های اروپایی قرار گرفته، از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
شهرستان قشم شامل جزیره های قشم، هرمز، هنگام و لارك با حدود 150 هزار نفر جمعیت در جنوب استان هرمزگان واقع است.
7500