در ادامه این گفت وگو آمده است: طبق گزارش بانك جهانی رتبه فضای كسب‌و‌كار ایران در سال 2018 نسبت به سال گذشته چهار پله افت كرده و از 120 به 124 رسیده است. با روی‌كارآمدن دولت یازدهم این شاخص 30پله بهبود پیدا كرده و از 150 در پایان دولت دهم به رتبه118 رسیده بود. پیچیدگی پروسه‌های بوروكراتیك، افزایش مالیات، بزرگ‌بودن بدنه دولت، فشار بر بخش‌خصوصی و... ازجمله دلایلی هستند كه برای افت این شاخص ذكر شده‌اند. حمید دیهیم، كارشناس اقتصادی، در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: «بوروكراسی شدید دولتی و مالیات‌ستانی كه به‌شدت در حال افزایش است، باعث عقب‌رفتن و از دور خارج‌ماندن بخش‌خصوصی می‌شود، ازجمله دلایل افت رتبه فضای كسب‌و‌كار ایران است.»
**طبق گزارش بانك جهانی رتبه فضای كسب‌و‌كار ایران در سال 2018 نسبت به سال گذشته چهار پله افت كرده و از 120 به 124 رسیده است. به‌نظر شما دلایل افت این شاخص در كشور ما چیست؟
ما شاهدیم كه دولت روزبه‌روز گسترش پیدا می‌كند و بر تعداد شبه‌دولتی‌ها افزوده می‌شود و مجموع برآیند اینها باعث می‌شود پس‌اندازهای جامعه كه لزوما باید بین دولت و بخش‌خصوصی تقسیم شود، به جیب دولت برود. بنابراین سهم بخش‌خصوصی روزبه‌روز كاهش یافته و كوچك‌تر می‌شود. از طرفی دیگر، بوروكراسی شدید دولتی و مالیات‌ستانی كه به‌شدت در حال افزایش است، باعث عقب‌رفتن و از دور خارج ماندن بخش‌خصوصی می‌شود. پروسه‌های بوروكراتیك در كشور ما پیچیده است و در ضمن بیمه‌های اجتماعی و گستردگی اركان دولتی، بخش‌خصوصی را تحت فشار زیادی قرار داده‌اند.
به لحاظ بعد بین‌المللی نیز تنش‌های زیادی وجود دارد. در كشور ما درحالی كه هر روز نرخ ارزهای خارجی بالا می‌رود، از ارزش پول ملی كاسته می‌شود كه این موضوع نتیجه‌ای جز كاهش صادرات و گران‌تر شدن واردات در پی ندارد. همه این موارد، فشارهایی است كه بر بخش‌خصوصی ما تحمیل می‌شود. بنابراین دولت باید در مسیر بهبود فضای كسب‌و‌كار، سیاست‌های این‌چنینی خود را تعدیل كند، در كارهایی كه مربوط به آن نیست، دخالت نداشته باشد و به كارهای اصلی خود مشغول شود و مابقی امور را به بخش‌خصوصی بسپارد. دولت باید بخش‌خصوصی را آزادتر بگذارد. تا زمانی كه دولت این امور را به انجام نرساند، نه‌تنها رتبه ما در فضای كسب‌و‌كار تنزل می‌یابد، بلكه ركود اقتصادی، بیكاری جوانان و... در كشور تشدید می‌شود.
**اشاره داشتید به بالا‌بودن مالیات در كشور؛ از آنجایی كه مالیات یكی از منابع درآمدی دولت است، مالیات‌ستانی چگونه باید انجام شود؟
نكته‌ای كه در این مورد باید به آن اشاره كنم این است كه مالیات بر ارزش افزوده شدیدا افزایش یافته است، ولی آنچه در این بین مطرح است، این است كه وقتی ما ركود اقتصادی داریم و اقتصاد با مشكلات و بیماری دست‌به‌گریبان است، نباید مالیات را تا این اندازه افزایش دهیم. آنچه باید در دستوركار قرار گیرد، این است كه باید مالیات را به‌صورت تدریجی افزایش دهند. سازمان‌های دولتی برای پول له‌له می‌زنند، چون هزینه‌های آنها بالا رفته و عملا تا آنجا كه می‌توانند، بخش‌خصوصی را تحت فشار قرار می‌دهند.
باید از گسترش بخش‌های دولتی جلوگیری شود؛ این موضوع حتی برای دولت مشكل‌آفرین شده است. تعداد كارمندان دولت زیاد است؛ دولت باید بدنه خود را به‌لحاظ اقتصادی كوچك كند و اجازه دهد بخش‌خصوصی قدرت خود را به نمایش بگذارد؛ قدرت بخش‌خصوصی بسیار زیاد است، به‌شرطی كه دولت امكانات لازم را در اختیار آن قرار دهد.
**به‌باور شما سایر دستگاه‌ها چون قوه قضائیه و قوه مقننه برای بهبود فضای كسب‌و‌كار و ارتقای رتبه ما در این شاخص چه وظایفی را برعهده دارند؟
به‌طور كلی زمانی كه من به دولت اشاره می‌كنم، مقصودم متوجه تمام این نهادهاست. تمام قوا باید به بخش‌خصوصی امكانات لازم برای عرض‌اندام در امور اقتصادی را بدهند و این بخش را در تنگنا قرار ندهند.
**برخی از مسئولان دولتی بر این عقیده‌اند كه بخش‌خصوصی ایران كه گزارشگر وضعیت ایران به بانك جهانی است، به پرسشنامه‌های این نهاد منصفانه پاسخ نمی‌دهد. نظر شما در این باره چیست؟
نه، به‌نظر من این‌طور نیست؛ بخش‌خصوصی به پرسشنامه‌ها به‌درستی پاسخ می‌دهد.
**اینكه اشاره داشتید دولت برای بهبود رتبه ما در شاخص فضای كسب‌و‌كار، باید امكانات لازم را در اختیار بخش‌خصوصی قرار دهد، منظور شما چه امكاناتی است؟
بیشتر وام‌های بانكی متعلق به بخش دولتی است. شاهدیم كه در حوزه‌هایی كه بخش‌خصوصی می‌تواند كارایی داشته باشد، تصدی امور به دست دولت به‌ویژه شبه‌دولتی‌هاست. تاكید من این است كه دولت باید نقش خود را در عرصه اقتصاد محدود سازد. باید به این نكته اشاره داشته باشم كه این مسائل تنها مختص دولت ما نیست، بلكه تمام دولت‌ها در كل دنیا ناكارآمد هستند؛ سازمان‌های دولتی برای انجام اموری كه به آنها محول شده است، هزینه‌های بالایی را به كشور تحمیل می‌كنند. این درحالی است كه بخش‌خصوصی همان كارها را با هزینه كمتری تمام می‌كند.
بخش‌خصوصی با كارایی بیشتری امور را به انجام می‌رساند و این مطلبی است كه دولتمردان ما به آن اعتقادی ندارند. درواقع اگر اناری را در نظر بگیریم، دولت تمام آب آن را نوشیده و چیزی برای بخش‌خصوصی باقی نگذاشته است.
*منبع: روزنامه آرمان؛ 1396،9،4
**گروه اطلاع رسانی**2059**9131**انتشاردهنده: شهربانو جمعه
تهران- ایرنا- روزنامه آرمان در گفت وگویی با حمید دیهیم كارشناس اقتصادی، نوشت: بوروكراسی شدید دولتی و مالیات‌ستانی كه به‌شدت در حال افزایش است، باعث عقب‌رفتن و از دور خارج‌ماندن بخش‌خصوصی می‌شود، ازجمله دلایل افت رتبه فضای كسب‌و‌كار ایران است.