ماموریت از پیش شكست خورده 'نیكی هیلی' در وین

هیلی این هفته به وین مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی سفر می كند؛ سفری كه هدف از آن دیدار و گفت و گو با مقام ها و كارشناسان فنی آژانس و اعضای هیات نمایندگی آمریكا در وین درباره برجام و نگرانی های ادعایی آمریكا از برنامه هسته ای ایران عنوان شده است .
سفر و دیدارهای در وین كه بنا به گزارش برخی رسانه های آمریكایی روز چهارشنبه خواهد بود، اندكی پیش از آن انجام می شود كه دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریكا با رسیدن به چند موعد مهم باید تكلیف خود را درباره ادامه اجرای برجام مشخص كند. دولت آمریكا با وجود تمام لفاظی های ترامپ علیه برجام كه توافق هسته ای را 'بدترین توافق تاریخ' قلمداد كرده است، تا كنون دو بار مجبور به تایید پایبندی ایران به برجام شده است.
دولت آمریكا باید تا 14 سپتامبر (23 شهریور) در باره تعلیق تحریم های نفتی آمریكا تصمیم بگیرد و گزارش سه ماهه به كنگره در خصوص تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای هم باید تا 15 اكتبر (23 مهر) ارائه شود.
در چنین شرایطی نشریه آمریكایی 'فارین پالیسی' اواخر تیرماه گزارش داد ترامپ به گروهی از نزدیكان مورد اعتمادش دستور داده كه راهكار خروج از برجام را بررسی كرده و تا ماه ‏اكتبر مدارك لازم برای عدم تایید پایبندی ایران به برجام را تهیه و به وی ارائه دهند. ترامپ از آن زمان تا كنون نیز چند بار از جمله در روز 20 مرداد مدعی شده كه ایران به توافق هسته ای پایبند نیست. اما با توجه به فضای فنی حاكم بر آژانس بین المللی انرژی اتمی به نظر می رسد كه اگر هدف هیلی از سفر به وین به دست آوردن شواهد و مداركی در باره عدم پایبندی ایران به شروط برجام است، مقصد اشتباهی را انتخاب كرده است.
جمهوری اسلامی ایران طبق سیاست های اصولی خود برای حل مساله هسته ای و ایجاد اعتمادسازی در دو سال گذشته به اجرای دقیق برجام ادامه داده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز در گزارش های متعدد، خود اجرای برجام توسط ایران را مورد تایید قرار داده است.
دومین گزارش آژانس درباره ایران در سال 2017، روز جمعه 12 خرداد منتشر شد و بار دیگر اجرای تمام تعهدات برجامی ایران را تایید كرد. یوكیا آمانو مدیركل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز روز دوشنبه 22 خرداد امسال در آغاز نشست فصلی شورای حكام ضمن تایید دوباره اجرای تعهدات ایران تاكید كرد كه آژانس به راستی آزمایی و نظارت بر اجرای تمام تعهدات مرتبط با هسته ای ایران ادامه می دهد. مدیر كل آژانس بارها تاكید كرده كه برجام كار راستی آزمایی هسته ای در ایران را تسهیل كرده و از این لحاظ 'یك برد خالص' است. در چنین شرایطی بسیاری از كارشناسان هسته ای هشدار می دهند در صورت زیر سوال رفتن برجام ، نظام راستی آزمایی هسته ای نیز به خطر می افتد.

** ناهماهنگی در سیاست خارجی آمریكا، مهمترین معنای سفر هیلی به وین
یك منبع دیپلماتیك در وین در باره سفر هیلی به مقر آژانس انرژی اتمی ، به ایرنا گفت: فضای حاكم بر آژانس بین المللی انرژی اتمی فضایی فنی است و هر چند چنین سفرهایی به مقر آژانس انجام می شود اما بطور طبیعی آژانس مجاز نیست در گفت و گوها با مقامات سیاسی كشورها، پا را از دامنه حرفهای فنی فراتر بگذارد.
این مقام آگاه افزود: در واقع به نظر می رسد مهمترین معنای سفر هیلی، ناهماهنگی های داخلی در تشكیلات سیاست خارجی آمریكا است، زیرا در حالی كه آمریكا در وین نمایندگی دائم دارد و مدام با آژانس در تماس هستند، و در حالی كه 'توماس شانون' معاون وزارت خارجه آمریكا از نزدیك در جریان برجام و بحثهای فنی آن هست، اینكه خانم هیلی را به وین اعزام می كنند تا با آژانس صحبت كند، به معنی عدم انسجام و عدم هماهنگی در دولت آمریكا است.

** حمایت قاطع متحدان آمریكا از برجام در كنار موضع روشن ایران
در این حال ، متحدان و شریكان بین المللی آمریكا از كشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا گرفته تا چین و روسیه نیز یك صدا حامی برجام هستند كه این نیز مانع بزرگ دیگری بر سر راه دولت ترامپ در راه بر هم زدن توافق هسته ای است. تمام این متحدان ، دوستان و شریكان آمریكا بارها بر تعهد خود به توافق هسته ای و لزوم حفظ برجام تاكید كرده اند. همین دو هفته پیش 'فدریكا موگرینی' مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حاشیه مجمع منطقه ای 'آسه آن' در مانیل، با وزیران امور خارجه آمریكا، روسیه و چین دیدار و بر اجرای كامل برجام تاكید كرد. پیش از آن نیز، مراسم تحلیف دكتر روحانی برای دوره دوم ریاست جمهوری در روز شنبه 14 مرداد ماه با حضور هیاتهایی از كشورهای مختلف اروپایی و موگرینی به صحنه رویارویی نمادین با آمریكا در باره تعامل با ایران و حفظ برجام تبدیل شد.
در همین حال موضع روشن و قاطع ایران در برابر عهدشكنی های آمریكا نیز عامل دیگری است كه متحدان آمریكا را به ادامه پایبندی به برجام مصمم یا حتی وادار می كند. حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران سه شنبه گذشته در بخشی از سخنانش در جلسه بررسی اصول و خط مشی دولت دوازدهم و روند رای اعتماد ‏مجلس به وزیران پیشنهادی، در سخنانی كه بازتاب گسترده ای در رسانه های جهان داشت، گفت: دولتمردان جدید آمریكا باید بدانند كه تجربه شكست خورده تحریم و تحمیل، دولت های گذشته ‏شان را به پای میز مذاكره كشاند و اگر مایل باشند به آن تجربه بازگردند، بطور یقین در مدت زمان كوتاهی ـ نه در مقیاس هفته و ماه، ‏بلكه در مقیاس ساعت و روز ـ به شرایطی بسیار پیشرفته‌تر از زمان شروع مذاكرات بازخواهیم گشت‎.
رئیس جمهوری اظهار كرد: برجام الگوی تفوق صلح و دیپلماسی برجنگ و یك جانبه گرایی است و اگرچه این، ترجیح ‏جمهوری اسلامی ایران است اما تنها گزینه كشور نبوده و نیست‎.‎
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز یكشنبه شب پس از گرفتن رای اعتماد مجلس برای ادامه حضور در مقام وزیر امور خارجه در دولت دوازدهم، تصریح كرد: اولویت اول دستگاه دیپلماسی حفظ برجام و جلوگیری از بد عهدی آمریكایی ها است؛ نباید اجازه دهیم آمریكا برجام را با هزینه ایران اجرا یا نقض كند؛ زمان مذاكرات هم برجام با بی اعتمادی به آمریكا تدوین شده و مقررات لازم برای آن دیده شده است.

** تضعیف جبهه ضد برجام در واشنگتن
علاوه بر مسائل فنی و مخالفت های بین المللی ، تحولات سیاست داخلی آمریكا نیز در جهت تضعیف گرایشهای ضد برجامی ترامپ پیش رفته است. درگیری ها و خشونت های نژادپرستی اخیر در آمریكا كه تلفات هم داشته و انتقادها از ترامپ به علت نوع واكنش او به این حوادث و در نهایت بركناری 'استیو بَنِن' استراتژیست ارشد ترامپ، عاملی است كه موجب می شود سفر هیلی به وین از حیث مخالفت با برجام بیش از پیش سفری فاقد پشتوانه سیاسی در واشنگتن و نمایشی باشد.
بسیاری از كارشناسان مسائل آمریكا ، بنِن را یكی از حامیان اصلی لفاظی های ضد برجامی ترامپ و از طرفداران خروج آمریكا از برجام می دانند كه با خروج او از كاخ سفید ، گروه نظامیان كاخ سفید شامل جیمز متیس وزیر دفاع، هربرت مك مستر مشاور امنیت ملی و جان كِلی رئیس ستاد كاركنان كاخ سفید دست بالا را یافته اند و این درحالیست كه این گروه بیشتر به عنوان مدافع حفظ برجام و در عین حال تشدید فشار بر ایران شناخته می شوند.
برخی رسانه های آمریكا حتی تغییرات اخیر در تركیب شورای امنیت ملی آمریكا را به عنوان پاكسازی این نهاد مهم از مخالفان برجام توصیف كرده اند. خود 'بنِن' پس از كنار رفتن از كاخ سفید، در گفت و گویی با 'ویكلی استاندارد' گفت كه دولت ترامپ از این پس متعارفتر و معتدلتر می شود.

** سناریوی فشار غیرهسته ای و گمانه زنی منفعت شخصی هیلی
در چنین شرایطی به نظر می رسد كه سفر هیلی به وین و گفتگو با مقامات آژانس و كارشناسان هسته ای دستاوردی در جهت مخالفت با برجام برای آمریكا نخواهد داشت و چه بسا كه خود دولت آمریكا نیز با تحولات اخیر در هیات حاكمه دیگر اساسا دنبال این موضوع نباشد. اما با توجه به گزارش هفته گذشته نشریه آلمانی 'دی ولت' یكی از زیر مجموعه های موسسه 'آكسل اشپرینگر' لابی یهودی آمریكایی، درباره انتقال تجهیزات موشكی ایران به روسیه برای تعمیرات از طریق سوریه ، كه برخی رسانه های صهیونیستی مانند 'جروزالم پست' نیز آن را منتشر كردند، شاید بتوان سفر هیلی را نیز بخشی از این سناریو و هماهنگی از نزدیك با برخی محافل اروپایی در زمینه اعمال فشارهای غیر هسته ای دانست كه جمهوری اسلامی ایران نیز بارها آمادگی خود را برای مقابله با چنین فشارهایی اعلام كرده است.
از سوی دیگر برخی رسانه ها یك جنبه منفعت شخصی هم برای هیلی از این سفر مطرح كرده اند. سفر هیلی - فرماندار سابق كارولینای جنوبی- به وین در حالی صورت می گیرد كه او بتازگی تغییراتی در تیم كاری خود در نیویورك صورت داده و موجب برخی گمانه زنی ها در نیویورك و همچنین در كارولینای جنوبی شده مبنی بر اینكه هیلی نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 را در نظر دارد و تلاش می كند از طریق نقش خود در پرونده برجام و حمایت از مواضع رژیم صهیونیستی ، بخت خود را برای ریاست جمهوری یا دستكم رسیدن به كرسی مجلس سنا و جانشینی سناتور 'لیندزی گراهام' افزایش دهد.
اروپام**1078** 1479
گزارش: بابك جعفری **ناشر:حسن سالك رضائی