تلخ و شیرین های سینما در سال 93

به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، شاید آغاز گزارشی درباره رخداد های یك ساله سینمای ایران با خبر وفات هنرمندان چندان به مذاق خواننده خوش نیاید، اما متاسفانه درگذشت هنرمندان در تعطیلات نوروزی 93 انتشار خبر در این حوزه را متوقف نكرد و باعث شد یكی از خبرهای مهم این حوزه، فوت 3 هنرمند سینما باشد.



** تلخی های سینما در تعطیلات نوروز

8 فروردین ماه، خبر فوت حمید مهرآرا كام شیرین نوروزی سینماگران را تلخ كرد.

این هنرمند سینما، تئاتر و تلویزیون بعد از تحمل 8 سال بیماری دیابت، در سن 71 سالگی درگذشت و در قطعه هنرمندان آرام گرفت.

شیرین شازده احمدی طراح صحنه و لباس سینمای ایران نیز كه روز پنج شنبه 7 فروردین ماه به موجب آتش سوزی در منزلش دچار 97 درصد سوختگی شد و بعد از شش روز بستری در بیمارستان، سرانجام ظهر روز 13 فروردین درگذشت.

نادر قانع كارگردان و فیلم نامه نویس قدیمی هم در تعطیلات نوروزی سپری شده راهی قطعه هنرمندان شد. این هنرمند قدیمی به علت كهولت سن در 83 سالگی درگذشت.



** ركورد بی سابقه در فروش اكران نوروزی

اما به غیر از خبر مرگ، آنچه در تعطیلات نوروزی سپری شد و در حوزه سینما به چشم آمد به روال هر ساله انتشار آمار فروش فیلم های نوروزی بود كه ركوردی تازه رقم زد. فیلم هایی كه به اذعان آمار پخش كنندگان سالن های سینما در سراسر كشور با استقبال علاقمندان روبرو شدند به طوری كه چهار فیلم طبقه حساس، معراجی ها، خط ویژه و چ، از میان پنج فیلم اكران شده در نوروز به فروش میلیاردی رسیدند و فروش قابل توجه 8 میلیارد تومانی را در این ایام رقم زدند.



** گروه هنر و تجربه

24 فروردین انتصاب امیرحسین علم الهدی با حكم ایوبی به عنوان مدیر اجرایی و دبیر شورای سیاستگذاری سینمای هنر و تجربه، اولین زمزمه های اجابت شدن وعده ایجاد گروهی برای فیلم های خاص سینمایی عملی شد.

این گروه سینمایی ابتدا با 6 سالن سینما در تهران فعالیت خود را آغاز كرد اما آهسته آهسته بر تعداد سینما های این گروه اضافه شد و این درحالی است كه گروه سینمایی هنر و تجربه در حال حاضر با در اختیار داشتن 7 سالن در تهران و سالن هایی در شهرستان هایی چون مشهد، اهواز، اصفهان دوره خوبی را سپری می كند.



** روز زن و دیدار سینماگران زن با رئیس جمهوری

آخرین روز از اولین ماه سال 93 با سخنرانی فرشته طائرپور پیشكسوت سینمای ایران در مقابل رئیس جمهوری و همزمان با تولد حضرت فاطمه زهرا (س) همراه بود.

در بخشی از متن این بانوی پیشكسوت سینما ایران آمده بود: جناب آقای روحانی، حوزه فرهنگ و هنر كشور، در حال حاضر به تعداد جریان های فعال سیاسی و اجتماعی، منتقد و مدیر و حامی مدعی دارد كه تضارب آرا و اهدافشان با یكدیگر، و رقابت نابرابر اقتصادی شان با بخش خصوصی و موازی كاریشان با مدیریت دولتی، صرفا به فرسایش توان و كاهش اطمینان در جامعه هنری منجر شده و هنرمندان را با همه استعدادی كه برای بالندگی فرهنگ، ایجاد امید و نشاط و آموختن اخلاق دارند، به احتیاط و حفظ فاصله كشانده است.



** لیلا حاتمی داور جشنواره كن

بدون شك مهمترین اتفاق سینمایی كشور در اردیبهشت امسال انتصاب لیلا حاتمی به عنوان داور جشنواره فیلم كن بود.

مسئولان شصت و هفتمین جشنواره فیلم كن روز 8 اردیبهشت رسما اعلام كردند كه لیلا حاتمی بازیگر ایرانی در كنار نام های سرشناس سینمای جهان برای انتخاب جوایز برتر جشنواره از جمله نخل طلا صاحب رای خواهد بود.

بخش رقابتی جشنواره فیلم كن علاوه بر جین كمپیون كه ریاست هیات داوران را برعهده داشت، شاهد حضور صوفیا كاپولا (بازیگر و كارگردان آمریكایی)، جئون دو یئون (بازیگر كره ای)، ویلیام دافوئه (بازیگر آمریكایی)، گائل گارسیا برنال (بازیگر و كارگردان مكزیكی)، ژانك كه جیا (كارگردان، فیلمنامه نویس و تهیه كننده چینی)، نیكلاس وندینگ رفن (كارگردان، تهیه كننده و فیلمنامه نویس دانماركی) و كارول بوكت (بازیگر فرانسوی) بود.

آیین اختتامیه شصت و هفتمین جشنواره فیلم كن شامگاه 4 خرداد ماه با اعطای جایزه نخل طلا به فیلم خواب زمستانی، ساخته نوری بیلگه جیلان، كارگردان سرشناس تركیه به كار خود پایان داد.



** ركورد انتصاب هنرمندان ایرانی به عنوان داور جشنواره های خارجی

شاید به نوعی بتوان خرداد ماه امسال را سال ركورد انتخاب هنرمندان ایرانی در ریاست هیات داوارن جشنواره های خارجی دانست.

در این ماه اولین ریاست به تهمینه میلانی رسید كه به عنوان رئیس هیات داوران نخستین جشنواره بین المللی فیلم اربیل انتخاب شد.

این جشنواره روز 14 خرداد با اهدای شش جایزه به سینمای ایران به كار خود پایان داد.

جوایزی كه نصیب هنرمندان ایرانی شد از جمله؛ بهترین فیلم، آخرین زمستان به كارگردانی سالم صلواتی، بهترین كارگردانی، پیمان معادی و بهترین بازیگر زن، مهناز افشار برای فیلم برف روی كاج ها، بهترین مونتاژ محمدرضا و میثم مویینی و جایزه ویژه هیات داوران به روح الله حجازی كارگردان زندگی خانم و آقای محمودی بود.

دوشنبه 19 خرداد یعنی 5 روز بعد از جشنواره اربیل، اصغر فرهادی كارگردان برگزیده اسكار ایران رئیس هیات داوران جشنواره آسیا پاسیفیك شد.

فرهادی كه سابقه كسب سه جایزه را از آسیا پاسیفیك داشت درباره انتخاب خود گفته بود: جشن گرفتن سینمای فوق العاده منطقه آسیا پاسیفیك كه نیمی از فیلم های دنیا را تولید می كند واقعا خاص و متفاوت است. انتخاب برندگان جوایز سال 2014 به همراه اعضای هیات داوران در ماه دسامبر در بریسبان، هم یك چالش و هم یك لذت است.

در ادامه اتفاقات خوب اینچنینی برای سینما ایران 2 روز بعد نیز بار دیگر خبری مبنی بر انتخاب نیكی كریمی به عنوان رییس هیات داوران جشنواره فیلم ادینبورگ روی خروجی خبرگزاری ها رفت.

جشنواره فیلم ادینبورگ اسكاتلند در بخش هیات داوران بین الملل برای اعطای جایزه 10 هزار پوندی علاوه بر كریمی به عنوان رئیس از مایكل فیتزجرالد و مارك رابینویتز نیز دعوت كرد.



** سه جایزه برای یك فیلم ایرانی

هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم شانگ های 30 خرداد ماه در مراسم پایانی خود جوایز بخش رقابتی استعدادهای جدید سینمای آسیا را برگزار كرد، كه رضا درمیشیان كارگردان جوان ایرانی سه جایزه بهترین كارگردانی، بهترین فیلم و جایزه وینسنت وارد را برای فیلم خلاقانه عصبانی نیستم دریافت كرد.

گفته می شود دریافت سه جایزه یك بخش توسط یك فیلم، اتفاقی عجیب بوده كه كمتر در یك جشنواره فیلم دیده می شود زیرا به طور متعارف جایزه های جشنواره بین فیلم های مختلف تقسیم شده و اعطای سه جایزه نشان از علاقه هیات داوری به فیلم درمیشیان بود كه سه بار برای دریافت جایزه به روی صحنه رفت.



** تیرماه و یك خبر خوب و بد

ماه ابتدایی تابستان امسال بیشتر تحت تاثیر جام جهانی فوتبال و ایام رمضان بود و كمتر شاهد اتفاقات خاص سینمایی بودیم اما دو خبر مهم در این ماه روی خروجی رسانه ها رفت كه یكی تلخ و دیگری شیرین بود.

فرشته مرگ بار دیگر در اولین ماه تابستان آمد و این بار باقر صحرارودی با آن همراه شد. این بازیگر پیشكسوت تئاتر ، سینما و تلویزیون روز 9 تیر راهی دیار باقی شد.

در كنار این خبر تلخ اما خبر خوب برای سینمای ایران یك جایزه بین المللی بود. فیلم دلتنگی های عاشقانه به كارگردانی رضا اعظمیان در نخستین نمایش بین المللی در بخش مسابقه اصلی در جشنواره جهانی فیلم فیلیپین، جایزه بهترین بازیگر زن را برای میترا حجار به ارمغان آورد.



** اسكار خارجی زبان، ركورد فروش سینمای ایران و داوری دوباره فرهادی

مرداد ماه امسال و همزمان با اعلام رسمی آغاز دریافت فیلم های خارجی زبان در كن سینمای لهستان فیلم آیدا ساخته پاول پاویلوفسكی را برای حضور در بخش بهترین فیلم خارجی اسكار 2015 به آكادمی معرفی كرد كه نهایتاً این فیلم توانست جایزه این بخش را در اسفند ما امسال از آن خود كند.

آخرین روز مرداد ماه امسال نیز با اكران فیلم شهر موشها 2 همراه شد كه فروش این فیلم ركوردی تازه در سینمای ایران به جا گذاشت. این فیلم در طول 3 ماه اكران حدود 12 میلیارد تومان فروش داشت و در حال حاضر ركورد پرفروش ترین فیلم را نیز یدك می كشد.

در آخرین روز مرداد امسال نیز مسئولان برگزاری نوزدهمین دوره از جشنواره بین المللی فیلم بوسان اعلام كردند، اصغر فرهادی كارگردان برنده اسكار ایرانی، ریاست هیات داوران بخش اصلی جریان های نو این رویداد سینمایی را بر عهده خواهد داشت.

فرهادی سال گذشته با فیلم گذشته در بخش پنجره ای به سینمای آسیا در جشنواره فیلم بوسان حضور داشت.



** از جشن خانه سینما تا معرفی اسكار

شهریور ماه نیز همچون ماه فروردین هنرمندان زیادی با فرشته مرگ رهسپار دیار دیگر شدند. ابتدا محمدرضا خورشیدی بازیگر و كارگردان ملایری 6 شهریور ماه به دلیل سكته قلبی درگذشت. به فاصله ای اندك، حسن رضیانی بازیگر پیشكسوت سینما و تلویزیون كه با نقش عین الله باقرزاده مشهور بود ، روز 8 شهریور از دنیا رفت. حسین منظوری سینمادار نیز روز 16 شهریور ماه درگذشت.

پس اخبار تلخ مرگ هنرمندان به خبر معرفی برگزیدگان جشن خانه سینما می رسیم. این دور از جشن خانه سینما با تمام كمی ها و كاستی ها روز 21 شهریور برگزار شد و فیلم سینمایی ملكه به كارگردانی محمد علی باشه آهنگر با دریافت 10 تندیس جشن خانه سینما ركوردار جوایز این جشن شد.

اما داستان نماینده اسكار ایران نیز در این ماه مشخص شد. پس از بررسی 10 فیلم نهایتاً 30 شهریورماه فیلم سینمایی امروز به عنوان نماینده ایران در اسكار 2015 معرفی شد. این فیلم به كارگردانی رضا میركریمی نماینده ایران در هشتاد و هفتمین جایزه آكادمی سینمایی اسكار شد كه نتوانست اقبالی در این جشنواره پیدا كند و به مرحله نهایی این مسابقه راه پیدا نكرد.



** سینما در تسخیر كارگردانان زن

در یك اتفاق نادر در سینمای ایران برای اولین بار همزمان در مهر ماه امسال چهار فیلمساز زن ، فیلم روی پرده سینما بردند.

مرضیه برومند كارگردان با سابقه سینما با فیلم شهر موشها 2، تهمینه میلانی دیگر كارگردان با سابقه و موفق سینمای ایران هم فیلم آتش بس2، تینا پاكروان كه پیش از این به عنوان دستیار كارگردان و مدیر تولید در كنار كارگردانان صاحب نامی حضور داشته است با اولین ساخته سینمایی خود خانوم و مریم میلانی خواهر تهمینه میلانی با فیلم كاغذ خروس نشان ركوردی تازه در اكران سینمای ایران به ثبت رساندند.

البته در ادامه نیز نرگس آبیار با فیلم شیار 143 و آزیتا موگویی با فیلم تراژدی به این لیست اضافه شدند و اكران فیلم كارگردانان زن سینمای ایران به 6 رسید.

14 مهر ماه نیز همزمان با آیین اختتامیه جشنواره فیلم كودك و نوجوان اصفهان بود كه در این دوره از جشنواره فیلم سینمای قول به كارگردانی محمدعلی طالبی علاوه بر دریافت پروانه زرین بهترین فیلم بلند 5 جایزه در بخش های مختلف دیگر نیز گرفت. پروانه زرین بهترین كارگردانی جشنواره نیز به غلامرضا رمضانی برای فیلم فرار از قلعه رود خان رسید.

در این ماه همچنین سینمای ایران از جوایز بین المللی بی نصیب نبود و توانست از جشنواره بین المللی فیلم بغداد دو جایزه به ارمغان آورد.

مستند 30 دقیقه ای نینجای ایرانی به كارگردانی مرجان ریاحی جایزه ویژه هیات داوران جشنواره و فرزند چهارم به كارگردانی وحید موسائیان جایزه اول بخش مسابقه فیلم های بلند را گرفتند.

همچنین فیلم با دیگران ساخته ناصر ضمیری نیز در جشنواره بمبئی جایزه بهترین فیلم از نگاه منتقدان جوان را دریافت كرد.

اما ماه مهر با همه مهربانی اش متاسفانه خالی از خبر وفات نبود و در این ماه حامد خسروی هنرمند جوان مستندساز به دیار باقی شتافت. این هنرمند كه متولد سال 57 بود، روز 17 مهر در یك سانحه رانندگی جان باخت.

12 روز بعد یعنی روز 29 مهر رضا رضاپور هنرمند پیشكسوت تئاتر، سینما و تلویزیون مشهد براثر عارضه قلبی درگذشت.



** ماه ركوردار مرگ و میر هنرمندان

با شروع ماه آذر، فرشته مرگ تامل زیادی در میان هنرمندان داشت. عظیم جوان روح، انوشیروان ارجمند ، حمید جدیدی و سرانجام مرتضی احمدی هنرمندانی بودند كه در آخرین ماه فصل پاییز از دنیا رفتند.

عظیم جوان روح فیلمبردار سینما و تلویزیون روز 4 آذر ماه درگذشت. انوشیروان ارجمند بازیگر پیشكسوت تئاتر ، سینما و تلویزیون نیز روز 23 آذرماه بعد از یك دوره بیماری، دارفانی را وداع گفت.

به فاصله پنج روز بعد، حمید جدیدی دیگر بازیگر نیز روز 28 آذر ماه درگذشت و مرتضی احمدی بازیگر با سابقه تئاتر، سینما و تلویزیون و هنرمند مطرح عرصه رادیو و دوبلاژ، آخرین درگذشت ماه آذر بود.

احمدی كه در تمام سال های فعالیت خود خاطرات زیادی برای مردم رقم زد، روز 30 آذر ماه درگذشت تا شب یلدا را در جهانی دیگر سپری كند. پدر بزرگ طهرون با درگذشت یلدایی خود، یلدای هر سال در ذهن مردم و دوستدارانش زنده خواهد بود.

همچنین در این ماه فیلم سینمایی ملبورن ساخته نیما جاویدی در طول 24 ساعت، 4 جایزه معتبر از دو جشنواره فیلم گیخون و ماردلپلاتا دریافت كرد.

پنجاه و دومین جشنواره فیلم گیخون كه آذرماه در كشور اسپانیا برگزار شد، جایزه بهترین كارگردانی، جایزه بهترین فیلمنامه و جایزه بهترین فیلم هیات داوری جوانان را به فیلم ملبورن اعطا كرد.

در ادامه نیز بیست و نهمین جشنواره فیلم ماردلپلاتا كه از قدیمی ترین جشنواره های الف جهانی محسوب می شود، جایزه آستور نقره ای بهترین بازیگر زن را به نگار جواهریان در فیلم ملبورن اختصاص داد.

هشتمین جشنواره فیلم آسیا پاسیفیك نیز در حالی پایان یافت كه جایزه بهترین فیلمنامه به نیما جاویدی برای فیلم ملبورن، جایزه ویژه هیات داوران به رخشان بنی اعتماد برای فیلم قصه ها، جایزه نتپك به رضا درمیشیان برای فیلم عصبانی نیستم و جایزه تقدیری بهترین بازیگر زن به مریلا زارعی برای فیلم شیار 143 رسید. ریاست هیات داوران این دور از جشنوراه را اصغر فرهادی بر عهده داشت.



** تغییرات در جشنواره فیلم فجر

دی ماه نیز در سینمای ایران همیشه تحت تاثیر اخبار داغ جشنواره فیلم فجر بوده است. در این ماه فیلم های راه یافته به بخش های مختلف جشنواره از مستند و نوعی نگاه گرفته تا بخش سودای سیمرغ اخبار داغ دی ماه بود.

البته جشنواره فیلم فجر در این دوره خود با كمی تغییر نسبت به دوره های گذشته در حال پیگیری بود كه مهمترین آن می توان به جدا سازی بخش بین الملل از بخش ملی اشاره كرد.

در كنار اخبار داغ جشنواره ای خبر های درگذشت هنرمندان نیز ادامه دار بود كه به لحاظ تعداد دست كمی از آذر ماه نداشت.

برگرونی بغوسیان هنرمند سینما و فیلمبردار روز 5 دی ماه درگذشت. به فاصله یك روز بعد، صادق ماهرو هنرمند پیشكسوت دوبله با نقش مشهور گوریل انگوری روز 6 دی ماه در كلن آلمان فوت كرد.

احمد رسول زاده دیگر هنرمند باسابقه عرصه دوبلاژ روز 21 دی ماه و محمد حسین پور كارگردان و تهیه كننده سینما روز 27 همین ماه دار فانی را وداع گفتند تا خاطراتی تلخ در آستانه برگزاری جشنواره برای اهالی هنر به جا گذارند.



** بهمن ماه و فقط جشنواره فیلم فجر

در طول ماه بهمن خوشبختانه خبرهای خوب جشن سی و سوم فیلم فجر با تمام گله گذار های اهالی سینما به سرانجام رسید و خبری از اخبار بیماری های هولناك هنرمندان و ... نبود.

ركوردداری فیلم رخ دیوانه در دریافت سیمرغ، انتخاب سعید آقاخانی و باران كوثری به عنوان بهترین بازیگران جشنواره، همچنین حرف های فرشته طائرپور با رییس جمهوری و تقدیر از خانواده شهدای فیلم مزار شریف از مهمترین حاشیه های جشنواره امسال بود.

طائرپور كه داور بخش نگاه نو جشنواره بود در سخنانی گفته بود: به ما وعده داده شده بود با حضور آقای روحانی جوایز داده می شود، به هرحال ظاهرا به دلیل گرفتاری های موجه ایشان از حضورشان محروم شدیم. سینمای محبوب و مفتخر ما را چه حضور داشته باشید چه نداشته باشید متعلق به جمهوری اسلامی بدانید و برای دیدن محصولات سینمای ایران زمان بگذارید.

اما شاید مهمترین خبری كه در طول برگزاری جشنواره دائما تایید و تكذیب می شد، اكران فیلم سینمایی محمد (ص) به كارگردانی مجید مجیدی بود كه نهایتاً بعد از چندین خبر درست و غلط روز های 20 و 23 بهمن ماه و در 6 سانس برای مسئولان و اهالی رسانه در سینما فرهنگ اكران شد.

مجید مجیدی در حاشیه آیین افتتاح رسمی نمایش این فیلم گفته بود: احساس بسیار خوبی دارم كه بالاخره بعد از 7 سال تلاش موفق به اكران فیلم محمد (ص) شدیم و باید بگویم كه منتظر چنین روزی بودم كه بتوانم در بین مردم فیلم را ببینم.



** ماه پایانی سال و ...

هرچند در طول ماه بهمن از جامعه هنرمندان شخصی فوت نكرد، اما درست اولین روز آخرین ماه امسال با درگذشت زاون قوكاسیان منتقد و مترجم سینما همراه شد. این چهره هنری و مطبوعاتی بعد از مدتی بیماری در اصفهان زادگاهش درگذشت و در آرامستان ارامنه در كنار پدر و مادرش به خاك سپرده شد.

سعید مترصد دیگر هنرمند سینما كه به عنوان دستیار كارگردان، برنامه ریز و طراح صحنه فعال بود نیز در سن 53 سالگی بعد از شش سال مبارزه با بیماری، درگذشت.

این هنرمند روز 4 اسفند ماه به دیار باقی شتافت و فردای آن روز 5 اسفند ماه بهرام ریحانی هنرمند پانتومیم كار نیز به جمع درگذشتگان هنرمند پیوست و یكی از غم انگیزترین مرگ های امسال هنرمندان رقم خورد.

از دیگر اتفاقات مهم ماه پایانی امسال انتخابات هیات مدیره خانه سینما بود كه روز 11 اسفند برگزار شد و به ترتیب محمدرضا موئینی با 21 رای، ابراهیم مختاری با 20 رای، بهمن اردلان با 18 رای، كامران ملكی با 16 رای، آتیلا پسیانی با 16 رای، شادمهر راستین با 15 رای، سید مهدی خادم با 14 رای به عنوان اعضای هیات مدیره خانه سینما انتخاب شدند.

در این ماه از سال یكی از مهمترین بحث های سینماگران اكران نوروزی است كه بعد از گمانه زنی های فراوان نهایتاً 5 فیلم رخ دیوانه ساخته ابوالحسن داوودی، استراحت مطلق به كارگردانی عبدالرضا كاهانی، ایران برگر ساخته مسعود جعفری جوزانی، طعم شیرین خیال ساخته كمال تبریزی و روباه به كارگردان یبهروز افخمی قرار شد در اكران نوروزی قرار گیرند.



** سخن پایانی

نوشتن گزارش درباره اتفاقاتی كه در طول سال برای سینما ایران می افتد به یك اپیدمی برای ما خبرنگاران تبدیل شده است. اما امسال بدون اغراق تجربه تازه ای برای ما در نوشتن این گزارش بود.

تجربه جدید از این جهت كه تقریبا غیر از بهمن ماه در تمامی ماه های سال با خبر های سرد و غمگین مرگ مجبور بودم كام خوانندگان این گزارش را تلخ و خاطر آنها را آزده كنم.

سینمای ما در سال 1393 با تمام اتفاقات خوبش محزون خبر درگذشت هنرمندان بود حال آنكه سینماگران در مراسم های خاكسپاری و یادبود، بارها و بارها از سونامی سرطان نام بردند و از مسئولان خواستند برای حل این مشكل تدبیری بیندیشند.

فرجام این گزارش نیز امیدواری ما برای سال نیكو سینما ایران است و لاغیر...

از: علیرضا مرادی

فراهنگ**9246**1027